Van’da seçim: HDP liderlikten emin, CHP yükselişte

VAN - 14 Mayıs’ta yapılacak genel seçimler için siyasi partiler çalışmalarına başladı. İl il yapılan çalışmalarda öne çıkan illerden biri de Van. Van’ın 8 milletvekili çıkarma hakkı bulunuyor. Son seçimde HDP’nin 5, AK Parti’nin ise 3 milletvekili çıkardığı Van’da, CHP iddiasını artırarak en az bir milletvekili çıkarmak istiyor.

2002 YILINDA AK PARTİ 7 MİLLETVEKİLİNDEN 6’SINI KAZANDI

TBMM’nin 22’inci dönem milletvekillerinin seçildiği 2002 yılı genel seçimlerinde, henüz bir yıl önce kurulan AK Parti, tüm Türkiye’de tek başına iktidar olacak oy oranına ulaşırken Van’da da 7 milletvekilinden 6’sını kazandı. Aynı seçimde Demokratik Halk Partisi’nin (DEHAP) baraj altında kalmasıyla birlikte Cumhuriyet Halk Partisi de (CHP) 1 milletvekili çıkarabildi. AK Parti’nin Van’daki üstünlüğü 23’üncü dönem seçimlerinde de devam etti. 2007 yılında yapılan bu seçimde AK Parti’nin milletvekili sayısı 5’e düştü. Seçime bağımsız adaylar ile giren Demokratik Toplum Partisi (DTP) ise 2 milletvekili çıkardı. 2007 genel seçimleri, kentte AK Parti milletvekillerinin çoğunlukta olduğu son dönem oldu. Nitekim 2011 yılında yapılan genel seçimlere gelindiğinde, Demokratik Toplum Partisi  (DTP) seçime yeniden bağımsız adaylarla girdiği halde 4, AK Parti de 4 milletvekili çıkardı.

Oysa AK Parti’nin kuruluşundan önce yapılan 1999 genel seçimlerine bakıldığında, Van’da dört farklı siyasi partinin milletvekilini görmek mümkündü. Fazilet Partisi’nin (FP) 3, Doğru Yol Partisi’nin (DYP) 2, Milliyetçi Hareket Partisi’nin (MHP) ve Anavatan Partisi’nin (ANAP) de 1’er milletvekili bulunuyordu.

VAN’DAN 8 MİLLETVEKİLİ ÇIKACAK

AK Parti’nin Van’daki milletvekili sayısındaki en büyük düşüş, TBMM’nin 25’inci dönem milletvekillerinin seçildiği 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri'nde oldu. Bu seçimler öncesinde nüfus oranındaki artış sebebiyle Van’da 7 olan milletvekili sayısı da 8’e çıkarıldı. Bu seçimde yüzde 73,6 oy alan Halkların Demokratik Partisi (HDP) 7, yüzde 20,1 oy alan AK Parti ise sadece 1 milletvekili çıkarabildi.

7 Haziran Genel Seçimleri'nden 1 Kasım Genel Seçimleri'ne kadar uzanan beş aylık süreçte; harekatlar, Doğu ve Güneydoğu'daki sokağa çıkma yasakları, Türkiye genelinde ise özellikle Kürt siyasetçilere yönelik gözaltı ve tutuklamaların devam ediyordu. Tekrarlanan 1 Kasım seçimlerinde Van’da yüzde 30,7 oy alan AK Parti milletvekili sayısını 2’ye yükseltirken, yüzde 64,3 oy alan HDP’nin milletvekili sayısı da 6’ya geriledi. En son yapılan 24 Haziran 2018 Genel Seçimleri'nde ise yüzde 31,8 oy alan AK Parti, milletvekili sayısını 3’e çıkarırken, yüzde 59,3 oy alan HDP’nin milletvekili sayısı da 5’e düştü.

SON SEÇİMDE CHP, VAN’DA DÖRDÜNCÜ PARTİ OLDU

Yirmi yılı aşkın süredir, yerel seçimler dahil, Van’da iki siyasi partinin üstünlüğü yaşanırken diğer siyasi partiler ise tabela partisi olarak kaldı. 2023 yılı genel seçimlerinde ise bu kez tablo değişebilir. 2018 yılı genel seçiminde yüzde 2,6 oy alan CHP, Van’da 1 milletvekiline garanti gözü ile bakıyor. Oysa CHP, Van’da son seçimde MHP’nin de gerisinde kalarak dördüncü parti olmuştu.

En son 2002 genel seçimlerinde DEHAP’ın baraj altında kalmasıyla 1 milletvekili çıkarabilen CHP, Van dahil, Kürtlerin yoğunluklu yaşadığı illerde milletvekili çıkarma stratejileri yapıyor. 2019 Yerel Seçimleri'nin ardından kurulan ve CHP Genel Başkanı Yardımcısı Oğuz Kaan Salıcı’nın başında bulunduğu Doğu Masası’nın çalışmalarının kamuoyunda etkili olduğu düşünülüyor. Geçtiğimiz yıl 28 Mayıs’ta yapılan ‘Belediye Başkanları Çalıştayı’ için Van’a gelen üç büyükşehrin belediye başkanları Ekrem İmamoğlu, Mansur Yavaş ve Tunç Soyer’in kent merkezindeki ziyaretleri sırasında karşılaştıkları ilgi de bu savı güçlendirir nitelikte.

‘KENTTE İKİNCİ PARTİYİZ’

Van’da CHP’nin en güçlü aday adayı olarak avukat Seracettin Bedirhanoğlu görülüyor. CHP Genel Merkezi’nin aldığı kararla 2021 yılında il başkanı olarak atanan, ardından olağanüstü kongrede oy çokluğuyla aynı göreve seçilen Bedirhanoğlu, daha sonra milletvekili aday adayı olmak için görevinden istifa etti. Nitekim geçtiğimiz günlerde aday adaylığı için başvurusunu da gerçekleştirdi. Bedirhanoğlu aynı zamanda 19 ve 20’inci dönem ANAP milletvekili olan Şeref Bedirhanoğlu ve 12’inci dönem Yeni Türkiye Partisi (YTP), 15’inci dönem Cumhuriyetçi Güven Partisi (CGP), 16 ve 18’inci dönem CHP milletvekili olan İhsan Bedirhanoğlu gibi siyasetçiler ile bilinen Bedirhanoğlu Ailesi’nin mensubu.

Bedirhanoğlu’nun adaylık için istifa etmesinin ardından yerine geçen, Kılıçdaroğlu Gönüllüleri Van Temsilcisi Hakan İlvan da Van’da birden fazla milletvekili çıkaracaklarını düşünüyor. Kılçdaroğlu’nun Van’a ayrı bir ilgisi olduğunu belirten İlvan, partinin Van’da oy potansiyelini artırdığını ve kentte şu anda ikinci parti konumunda olduklarını belirtiyor.

CHP, VAN’DA AŞİRETLERLE TEMAS HALİNDE

Kılıçdaroğlu'nun talimatıyla kurulan Doğu Masası'nın Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı şehirlerde aşiret reisleriyle ve eskiden AK Partili olan Kürt ailelerle temas halinde olduğu biliniyor. Bu temasın en çarpıcı örneği de geçtiğimiz yıl Ertoşi Aşireti'ne bağlı Şerefan Aşireti kanaat önderi İskender Ertuş’un CHP’ye katılması oldu. Kılıçdaroğlu, CHP’ye katılan bin 37 kişi adına İskender Ertuş’a rozet taktı. Ertuş, 14 Mayıs’ta yapılacak olan seçimler için CHP’den milletvekili aday adayı da oldu.

Oğuz Kaan Salıcı, CHP’nin geçtiğimiz yıl Van’da düzenlediği Belediye Başkanları Çalıştayı esnasında gazeteci Ruşen Takva’ya verdiği mülakatta, siyasi programlarını şöyle açıklamıştı; “Özellikle Van gibi, Diyarbakır gibi, Urfa gibi, Erzurum gibi metropol illerde aşiretler eski gücünde değil. Biz siyasetimizi aşiretler üzerinden götüren bir siyaset olarak kurgulamıyoruz ama katılmak isteyene de ‘hayır’ demeyiz. Partimizi güçlendirecek adımlar atılmasını istiyoruz. Şu anda planlanmış bir katılım yok ama önümüzdeki günlerde olacak. Tarihi belli değil ama şu ana kadar katılan aşiretler oldu.”

Nitekim Salıcı’nın verdiği bu mülakattan çok kısa bir zaman sonra Van, Hakkari, Mardin, Diyarbakır gibi şehirlerden CHP’ye aşiret bazlı katılımlar törenle gerçekleştirildi.

ALTILI MASA’DA YER ALAN HER PARTİ VAN İÇİN İDDİALI

Van’da Altılı Masa’nın diğer partileri de iddialarını sürdürüyor. DEVA Partisi, Gelecek Partisi ve Saadet Partisi il başkanları şu ana kadar yapılan anketlerin sonuçlarının yanıltıcı olduğunu düşünüyor. DEVA Partisi Van İl Başkanı Erdinç Peker, “Sahada anketler ile bire bir çelişen bir durum görüyoruz. Anketlerdeki rakamlar ile sahada karşılaştığımız teveccüh arasında ciddi bir fark var. Bu bizim için umut verici” dedi. Gelecek Partisi Van İl Başkanı Abdulhekim Karabıyık, “Yeni kurulan bir parti olmamıza tamamen gönüllü esaslı 10 bine yakın üye sayımız var. Üyelerimizin yüzde 80’i geçmişte iktidar partisine üye olan kişiler. Bu rakamlar aynı şekilde sandık günü geldiğinde de kendini gösterecek. HDP ve AKP’den sonraki en çok oyu alacak olan parti, Gelecek Partisi olacak" ifadelerini kullandı. Saadet Partisi Van İl Başkanı Özay İlhan ise, “Van’da bir HDP gerçeği var ama Altılı Masa’nın listesinin gelmesi halinde AKP’nin daha geride kalacağının kanaatindeyim” diye konuştu.

‘HER İKİ DURUMA DA HAZIRIZ’

Altılı Masa’yı oluşturan siyasi partilerin Van’da, ‘tek liste halinde mi, yoksa ayrı listeler halinde mi’ seçime gireceği sorusuna DEVA Partisi Van İl Başkanı Erdinç Peker, şöyle cevap verdi: “Seçime yüksek ihtimal ittifak ile girilecek. Ortak liste olsun ya da olmasın bizim açımızdan büyük bir değişiklik olmayacak. Her iki duruma da hazırız.”

Gelecek Partisi Van İl Başkanı Karabıyık ise seçime Altılı Masa ortak listesi ile girilmesinin kendileri açısından daha faydalı olacağını düşünüyor. Karabıyık, “Eğer Van’da, Altılı Masa çatısı altında seçime girersek, çok rahat bir şekilde üç milletvekili alma ihtimalimiz yüksek. Eğer aksi olursa gerek HDP’nin gerek AKP’nin lehine olur. Genel başkanımıza bu yönde rapor da sundum” dedi.

Saadet Partisi Van İl Başkanı Özay İlhan da Karabıyık ile aynı düşüncede. İlhan ayrıca, “Türkiye bir iktidar değişimine hazırlanıyor. Birçok kişi bu iktidar değişiminin olacağının farkında ve bundan dolayı da artık Van’da kalıplaşmış olan AKP-HDP iki kutuplu siyasetinin inşallah son verileceği bir seçim olacak” değerlendirmesinde bulundu.

HDP’YE GÖRE NE ALTILI MASA’NIN NE DE AK PARTİ’NİN ŞANSI VAR

HDP Van İl Eşbaşkanı Handan Karakoyun ise hem AK Parti’nin hem de Altılı Masa’nın kentten milletvekili çıkaramayacağını düşünüyor. Karakoyun, “Her ne kadar demokratik koşullarda yarışmıyor olsak bile partimiz her koşulda kentte iktidar. AKP’den çok büyük kopuşlar oluyor. Diğer partiler bu kopuşlar üzerinden hesaplarını yapıyor olabilirler ama bizim tabanımızda da gün geçtikçe güçlenen, gün geçtikçe bilinçlenen ve kendi partisine her dönemde, her koşulda destek veren insanlar var. Sokakta her on kişiden dokuzunun HDP yönünde iradesini beyan ettiğini görüyoruz. Bu halk mevcut iktidara ve sistem partilerine belki geçmişte şans verdi. Ama bu önümüzdeki süreçte, son yaşanan kayyım atamaları, işten atılmalar ve buna benzer birçok zulmün farkında olduklarına kendi saha çalışmalarımızda da şahit oluyoruz” dedi.

Kılıçdaroğlu’nun cumhurbaşkanı adaylığı açıklanmadan önce Van sokaklarında halka, “İçinde HDP’nin olmadığı bir denklemde kimi cumhurbaşkanı olarak görmek istersiniz” sorusunu yönelttiğimizde, en olumlu karşılanan isim CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu olmuştu. Bunda hem Kılıçdaroğlu’nun talimatı ile kurulan Doğu Masası’nın hem de Kürtçe, Kürt sorunu ve Selahattin Demirtaş ile ilgili olumlu söylemleri önemli rol oynuyor. HDP’nin cumhurbaşkanı adayı çıkarmayacak olması, HDP seçmeninin Kılıçdaroğlu’nu destekleyeceği şeklinde yorumlanıyor.

‘ALTILI MASA İÇİNDE EN ŞANSLI PARTİ CHP’

Peki sekiz milletvekili kotasını HDP ve AK Parti’nin bölüştüğü şehirde, üçüncü bir siyasi parti vekil çıkarabilecek mi? Konuyu Van’da uzun yıllardır gazetecilik yapan ve kulisleri yakından takip eden Osman Nuri Yıldız ile konuştuk.

Yıldız, “İnsanlar iki kutuplu yapının kente faydadan çok zarar vermeye başladığını düşünüyor. Kiminle konuşursam bu sohbet ile çok karşılaşıyorum. Şu anda hem HDP tabanında hem AKP tabanında insanlar artık üçüncü bir aktörü istiyorlar ve buna CHP’yi daha yakın görüyorlar” ifadelerini kullandı.

Yıldız’a göre, Vanlı seçmen iki partinin arasında dengeleyici bir partinin olmasını istiyor. Ayrıca Yıldız, Altılı Masa’nın Van’da en şanslı partisinin de CHP olduğunu düşünüyor. Yıldız, Kılıçdaroğlu’nun Van’a ayrı bir sempatisi olduğunu ve bunda Kılıçdaroğlu’nun Van’ın Erciş ilçesinde ilkokul okumasının da etkili olduğunu belirtiyor. Kılıçdaroğlu’nun Van ile ilgili konuşmalarında ‘sınır ticareti’ vurgusu yapmasının da Vanlı iş insanları üzerinde etkili olduğuna inanıyor. Yıldız, Van’da CHP’nin en güçlü aday adayı olarak görülen Seracettin Bedirhanoğlu isminin CHP’ye oy kazandırabileceği düşüncesinde. Yıldız, “Mehmet Uzun’un romanlarına konu olan Bedirhanoğlu Ailesi kentte saygın bir aile. Öte yandan bu aile, yedi dönem Meclis’e milletvekili göndermiş bir aile. Bildiğim kadarıyla 100 bin oy hedefleri var” diye konuştu.