Dünya neden silindir şeklinde olmasın?
Oxford Sözlüğü 2016 yılının kelimesini post-truth, yani hakikat-sonrası olarak belirledi. Son yıllarda fake news (yalan haber) kavramıyla beraber ele aldığımız hakikat-sonrası tartışmaları geçen hafta gerçekleşen ilginç bir olayla ayyuka çıktı. Bir anda Trump’ın öldüğü, nükleer sızıntı olduğu ve Üçüncü Dünya Savaşı çıkacağı haberleri sosyal medyada dağıldı. Dağıldı kelimesini kullandım çünkü “habercilik” diye tanımladığımız formata pek de uygun değildi. Erdal Duman’ın .artSümer’de devam eden Dünya Ne Düz, Ne Yuvarlak: Tam Bir Silindir sergisi üzerine düşünürken akan bu haberler serginin günümüz siyaseti ve medyasıyla bağını vurgulamış oldu.
“Nesnel gerçeklerin, kamuoyunun şekillenmesinde, duygulara ve kişisel inançlara hitap edilmesi kadar etkili olmamasıyla ilişkili ya da buna delalet eden durumlar.” Oxford Sözlüğü hakikat-sonrasını bu cümleyle tanımlıyor. Can Yayınları’nın günümüz sosyal bilim alanındaki tartışma kitaplarını yayınladığı Tellekt alt markasından çıkan Lee McIntyre’nin yazdığı Hakikat-Sonrası kitabının çevirmeni Mehmet Fahrettin Biçici sözlük tanımını bu şekilde çeviriyor.
Kitaba önsöz yazan Mirgün Cabas “İktidar sahiplerinin yalancılığı yeni bir şey değil. Güç sahipleri (ya da gücü ele geçirmeye çalışanlar) eskiden de yalanlara başvururdu,” diyor. Ve Clinton’ın, Nixon’ın ve Bush’un yalanlarından örnekler veriyor. Ancak, “Artık yalanlar bazı gerçekleri çarpıtmak ya da bazı durumların etrafında dolanmak için başvurulan tekil girişimler olmaktan çıktı. Yalanlar, siyasetçilerin ve onların destekçilerinin elinde, günümüzün yeni medya imkanları sayesinde propagandanın bile ötesine geçen gerçeği itibarsızlaştırma faaliyetine dönüştü. Gerçeği derken, tekil gerçeklerden değil, olgu olarak hakikatten bahsediyorum,” diyor devamında Cabas. Ve bugünkü sorunun yalan söyleyen siyasetçiler değil, yalanın siyasetçiler için bir can simidi olmaktan çıkması olduğunu belirtiyor.
Erdal Duman’ın sergisi de hakikat-sonrasını tartıştığımız böyle bir zemin üzerine inşa ediliyor. Nesnenin potansiyel yeni anlamlarını dert edinen heykel ve enstalasyon çalışmalarıyla tanıdığımız Duman’ın Dünya Ne Düz, Ne Yuvarlak: Tam Bir Silindir sergisi de isminden mütevellit yeni bir hakikat önerisi ortaya koyuyor, bir anlamda hakikat-sonrası zeminine bir katkı koyuyor. “Çünkü bu zeminde hakikatin bir önemi olmadığı gibi geçerliliği de yok,” diyor Duman serginin önermesiyle ilgili. Ve devamında şunları belirtiyor: “Bugünün toplumunda geçerli olan, algının ne ölçüde ele geçirildiği ve gerçeğin değil inanılabilir olmanın daha önemli olduğudur. Bir kişiyi ya da kitleyi kendi safınıza çekebilmek için sadece doğruları dile getirebilirsiniz ama bunun tutarlılık ve toplumsal çeşitlilikten ötürü zorlukları olacaktır. Zira toplum dediğimiz zaman içinde birçok parametrenin ve farklı perspektiflerin olduğu bir yapıdan bahsederiz. Bu süreçte kamuoyu önderinin elindeki doğru sadece bir kesimin ya da sadece kendisinin doğrusu olacağından gerçeğin işlevselliği son derece kısıtlı kalır.”
MERCATOR PROJEKSİYONU DÜNYA’YI NE KADAR DOĞRU YANSITIR?
.
“Yalan, gerçeğe göre daha kolay üretilebildiği ve kitle içerisinde hızlı ilerletildiği için daha kullanışlıdır,” diyor Duman. Bu yanıyla serginin isminin de hakikat-sonrası bir durumu yaratmak açısından yeni bir gerçeklik sunduğunu belirtiyor. Ancak bir yanıyla da sürdürülen bunca siyasal, finansal politikaların, şirketlerin uyguladığı mali ve çevresel etkiler sonucu halkları ezen koca bir silindiri ifade ettiğini belirtiyor.
16’ncı yüzyılın büyük coğrafyacılarından Gerardus Mercator gemi rotalarını takip ederek günümüzde bile kullanılan haritaların temelini atmıştır. Ancak Mercator Projeksiyonu üç boyutlu bir yapıyı iki boyuta aktarmasından kaynaklanan sorunlarından dolayı Kutupları olduğundan büyük gösterir. Mercator Projeksiyonu Avrupa ülkelerini haritanın merkezine koymasından dolayı da “Avrupa-merkezlidir.” Bu nedenle başka coğrafyalar farklı projeksiyonlar kullanır. Erdal Duman’ın sergisinde yer alan silindir dünyalar ise hakikat-sonrası bir dünyanın projeksiyonuna dönüşüyor.
.
Sergide yer alan “Perdelik Amerikan Bezi” işiyse hakikat-sonrasını ulus-devlet bağlamına çekiyor. Bir dönemin koloni ülkelerinin bayraklarından sanatçının oluşturduğu yeni form bir top kumaşa ve gömleğe dönüşür. Öteden beri devletlerin iç ya da dış ilişkilerinde işleyen ve karşılık bulan kendinden olmayana karşı tahammülü olmayan ve düşmanlık yaratan politikaların her zaman olduğunu vurguluyor Duman. “Burada yabancı olana karşı beslenen nefret duygusu, yönetenler açısından gerekli görüldüğü ölçüde nefret ve düşmanlığı içinde barındıran hakikat-sonrası iddialar sürekli olmak zorundadır. İddialar üzerinde yaratılan bu düşmanlık üzerinden çok büyük geri dönüşler elde edilir ki bunun sürdürülebilir olması adına ulus devletleri temsil eden bayraklar sürekli dalgalansın.”
“Olgular ve hakikat, günümüz siyaset alanında tehlike altındadır,” diyor Lee McIntyre Hakikat-Sonrası kitabında. “Tuhaf ve kafa karıştırıcı görünse de hakikat-sonrası olgusu akıl sır ermez bir şey değildir,” diye de ekliyor. Ancak meseleyi siyasetçilerden alıp bizim, yani vatandaşın sorumluluklarını da hatırlatıyor. “Siyasetçilerin olguları hiçe sayıp bunun için hiçbir bedel ödemedikleri bir dünyada hakikat-sonrası, tek bir şahsın çok ötesindedir. Liderlerimizde olduğu kadar bizim içimizde de mevcuttur.”
Ancak McIntyre kitabının sonunda yürünebilecek bir yol daha olduğunu vurguluyor. “Biz müsaade etmediğimiz sürece, ne hakikat-sonrasında ne de hakikat öncesinde bulunmak zorundayız. Hakikat-sonrası, gerçekliğin kendisiyle alakalı bir şey değildir; insanların gerçekliğe nasıl tepki verdiğiyle alakalıdır. Bilişsel önyargılarımızın farkına vardıkça onları tersine çevirmek için elimiz de güçlenecektir. Daha iyi işleyen haber medyası platformları istiyorsak onları destekleyebiliriz. Biri bize yalan söylediğinde, ona inanmayı ya da her türden yalana karşı çıkmayı tercih edebiliriz. Birilerinin gözümüzü boyamaya çalıştığı bu dünyada nasıl davranacağımız kendi kararımızdır. Hakikat, her zaman olduğu gibi hâlâ önem arz etmektedir. Vakitlice bunun farkına varıp varmamaksa bizim seçimimizdir.”
.
“Özne ne oldu da nasıl ve ne zaman bu dünyayı terk etti?” diye soruyor sergideki bir işinde Duman. Çünkü hakikat-sonrasında asıl işimiz özneyi geri kazanmak.
YAZARIN DİĞER YAZILARI
Avni Lifij: Efsane, heyecan ve geç kalmışlığımız
Sabancı Müzesi’ndeki Avni Lifij: Çağının Yenisi sergisi sanatçının bilinmeyen üretimlerine kapsamlı bir bakış niteliğinde. Peki, Lifij’in efsaneleşen otoportresinin ötesinde neler var?
Sanatta geri dönüş arzusu: Meşher
İstiklal Caddesi üzerinde açılan Meşher, Kalıpları Aşınca: Mit, Efsane ve Masallarla Avrupa’dan Çağdaş Seramik sergisine yer veriyor. Meşher sanatta Modernist bir geri dönüş arzusunun mekanı olabilir mi
Emin Barın’ın mirası yeni bir kültür mekanıyla korunuyor
Hat sanatını modern bir dile kavuşturan Emin Barın’ın atölyesi yeni bir kültür mekanı olarak açıldı. Torunu Emir Barın’la konuştuk.
Bunun bir sergi olduğundan eminim
Halil Altındere’nin Yapı Kredi Kültür Sanat’taki Abrakadabra sergisi İstiklal’in ve Altındere’nin sanatının dönüşümüne işaret ediyor. Altındere’nin heykelleştirdikleri bir yandan günlük yaşamımızın merkezinde olan, bir yandan da klasik anlamda “heykeli dikilesi” karakterler değil.
Feminizm, fotogerçekçilik ve vitrinler: Mutluluk Resimlerimiz
SALT Galata ve SALT Beyoğlu’nda yer alan Nur Koçak’ın geniş kapsamlı sergisi Mutluluk Resimlerimiz 29 Aralık tarihine kadar görülebilir.
10 adımda 16’ncı İstanbul Bienali
16’ncı İstanbul Bienali’ni gezmeden önce ve gezerken dikkat edilmesi gereken hususları derledim.
Kazı alanı olarak galeri: Anı(t)sal Tahribat
Hasan Pehlevan’ın PG Art Gallery’deki Anı(t)sal Tahribat sergisi insanlığın kültürel mirasını bir kazı alanı olarak önümüze koyuyor.
Müze açılışları bir savaş alanı mıdır?
Erdoğan, Koç ve Kavala… Yeni sanat sezonunun açılışlarına bu üç isim damga vurdu.
Bu sezon hangi sergileri göreceğiz?
Yeni sanat sezonu başlıyor. Nur Koçak ve Canan Tolon'un kapsamlı sergilerinden yeni müzelere bu sezon ilgi çekecek sergileri derledim.
Yok olmadan direnmek: İnisiyatiflerin geleceği nerede?
Yeni sanat sezonu başlamadan önce inisiyatiflere sorduk: İçinden geçtiğimiz politik, ekonomik ve sanatsal koşullarda inisiyatiflerin nasıl bir geleceği var?
Çizgi roman sanatında bir öncü: Turhan Selçuk
Düzenin yozlaşmışlığına karşı koyan bir karakterdir Abdülcanbaz. Geçen yüzyıl toplumunun özlem duyduğu, aradığı başkaldıran karakterdir. Bu nedenle İnce Memed’le de akraba sayılırlar. Ancak Abdülcanbaz bir de zamanlar arasında dolaşan bir karakterdir.
Genç sanatçıları desteklemeye devam etmek gerek
Onuncu yılı vesilesiyle özel bir seçkiyle karşımızda olan Genç, Yeni, Farklı sergilerini Zilberman Gallery’nin kurucusu Moiz Zilberman ve küratör Burçak Bingöl’le konuştuk.
Handan İnci: Resim Heykel Müzesi katılımcı bir yönetimi hak ediyor
Türkiye modernleşmesinin en çetrefilli kurumlarından biri olan “Resim Heykel Müzesi”nin yeniden açılması için son aşamalara gelindi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (MSGSÜ) bünyesinde çalışmaya devam edecek olan İstanbul Resim Heykel Müzesi yeni rektör Handan İnci’nin girişimleriyle Vasıf Kortun’un danışmanlığında açılacak.
Onur Haftası sergileri: Daralan politik alana tepki
İlhan Sayın ve Metin Akdemir de uzun yıllardır hem sanatçı hem küratör olarak Onur Haftası sergilerinin ve Sınır/sız ekibinin içindeler. İleride sergilerde bir şekilde yer almış kişilerle görüşüp diziye dönüştürmeyi planladığım röportaj serisinin ilkini de bu iki isme ayırdım. Yakın tarihli olsa da kaybolma tehlikesi bulunan bu tarihi kayıt altına almak istedim.
Toplumsal tereddüt oluşturanların sanatı: Sınır/sız ALAN
Onur Haftası boyunca düzenlenen Sınır/sız ALAN sergisi “toplumsal tereddüt oluşturan" queer sanatçıların işlerini bir araya getiriyor.
SARAT Proje Koordinatörü Dr. Gül Pulhan: Arkeolojiye ilgi var ama bilgi az
SARAT Proje Koordinatörü Dr. Gül Pulhan: "Toplum ve arkeoloji ilişkisi üzerine böyle bir kamuoyu araştırması Türkiye’de ilk defa yapıldı. Soruları KONDA ekibi ve SARAT ekibi ortak hazırladı. Arkeoloji Türkiye’de hayatın içinde bir konu. Ama aynı zamanda entelektüel olarak yüksek bir konu ve arkeoloji kimin derdi olacak ki, denirdi. Biz de günümüz Türkiye’sinde biraz olsun toplumun arkeolojiye bakışını görmeye çalıştık."
Sanat eleştirisinde neredeyiz? Platform ihtiyacının gerekliliği...
Sermayeden, kurumlardan ve aktörlerden bağımsız bir sanat yayını nasıl kurulabilir? Online yayıncılık gelişirken sanat yazarlarının ne gibi bir görevi var?
Çernobil’in sesleri
HBO’nun yayınladığı mini dizi Çernobil sayesinde nükleerin tehlikesi tekrar gündeme gelmiş oldu. Önümüzdeki hafta son bölümü yayınlanacak dizi Çernobil, patlama anını başlangıç alarak sonraki süreci izleyicinin karşısına getiriyor. Dizinin özellikle teknik meseleleri anlatan bölümleri kayıtlara dayanarak hazırlandığı için felaketin ayrıntılarını hatırlamayan genç kuşak için bilgilendirici bir dizi oluyor. Hatta sosyal medyada Rusya, Ukrayna, Belarus kökenli birçok gencin diziden bahsederken “hiç bilmiyorduk” dediğini okuduk.
Sakatların, piçlerin ve kırık şeylerin hikayesi: Game of Thrones
Sadece kadınlara dair anlatı açısından değil, GoT bütün sakatların, piçlerin ve kırıkların hikayesini yeni baştan anlattı. Ötekilerin hikayelerinin çok kritik bir noktada yer alabileceğini ve hikayeye yön verebileceklerini gösterdi. Önümüzdeki yıllar boyunca referans verilecek karakterler yarattı.
Yeni Medya sanatı meseleleri: İnsanın yeni gündemi
Bu görkemli dijital işler sanata, günümüz dünyasına ve geleceğimize dair neler söylüyor? Yeni sorulara alan açıyor mu? Yoksa içinde bulunması hoş bir dijital akvaryumda mı geziyoruz?
Mehmed Siyah Kalem ve Orta Asya’nın gizemi
Emel Esin’in çalışması, Siyah Kalem hakkında ileri okumalar yapmak isteyenler için ideal. Yeni başlayanlar için zorlayıcı olabilir. Ancak Esin’in çalışması hem Orta Asya Türk sanatına dair bir perspektif sunuyor, hem de Siyah Kalem’i bu perspektif içinde değerlendiriyor.
Kültür ve sanat dünyası yeni İBB’den neler bekliyor?
Türkiye’nin büyük kentleri artık CHP’li belediyelere emanet. Peki, başta İBB olmak üzere sosyal demokrat belediyeler nasıl bir kültür ve sanat vizyonu geliştirecek?
AVTO'da Asja Lācis'in alternatif çocuk tiyatrosu
Anna "Asja" Lācis’in çalışmalarını konu alan “Öteki Dünyadan Sinyaller: Asja Lācis ve Çocuk Tiyatrosu” AVTO’da açılıyor.
Sanat yayıncılığında önemli bir adım: Art Book Days
border_less 2018 yılı Ocak ayında kurulmuş online bir sanat platformu. Henüz düzeni oturmasa da sanat üzerine İngilizce ve Türkçe başta olmak üzere metinler üretiliyor. Melek Gencer ve Huo RF'nin kurduğu borler_less yayıncılık, kitap üretimiyle ilgili farklı bir alan yaratma fikrinden ortaya çıkarak Art Book Days projesini ortaya çıkardı.
Mamut'ta öne çıkan 10 sanatçı
Genç sanatçılara alan açmayı amaçlayan Mamut Art Project yedinci yılında 49 sanatçıyı ağırlıyor. Dikkat çeken sanatçıları bir araya getirdim.
Pera nasıl soylulaştırıldı?
Aralıktan Bakmak: Meşrutiyet Caddesi'nden Bir Kesit sergisi, temel olarak mimari dönüşüme ve bununla birlikte gelen gündelik hayatın dönüşümüne odaklanıyor. Ancak bunun yanında Pera'nın mülk sahipliğine dair doneler bulmak da mümkün. Gayrimüslim işletmeciler, Beyaz Ruslar, paşalar, soylular, Osmanlı'nın farklı coğrafyalarından gelen ticaret adamları bölgenin dönüşümünde etkili olan kişileri oluşturuyor.
Artık sansürü değil, otosansürü konuşmalıyız
Rapor bu kadar açık bir şekilde ortaya koymuşken otosansürün sebeplerine de derinlemesine bakmak gerek. "İnsanlar korkuyorlar," deyip geçmek kolay, ancak siyasi atmosferin tamamını ele almadan yapacağımız yorumlar kadük kalacaktır.
Başka bir sanat... Mümkün ama nasıl?
'Başka Bir Sanat Mümkün mü?' benzer görüşlerin yer aldığı, tek bir okuma üzerinden giden bir çalışma değil. Karşıt sayabileceğimiz görüşler, sanat ve sanat tarihi anlayışları kitapta yer alıyor. Bu da kitabın kuvvetli yönlerinde.
İki kalas, bir heves: Türkiye'de sanat yayıncılığı
Yeni TRT2 eski kanalı hatırlayan, eski kanala özlem duyan 40 yaş üstü kuşağa hitap ediyor. Ancak kamunun kültür kanalının asıl görevi bunun tam tersi olmalıdır. TRT2'nin kültür ve sanata meraklı genç kesime hitap etmesi, onlara yönelik program hazırlaması gerekiyor. 40 yaş üstünü oyalayacak program formatları kısa sürede bayatlamaya mahkum.
Manipülasyon, manşet ve medya
Özlem Günyol ve Mustafa Kunt sanatçı ikilisinin yeni sergisi Ses-li Harfler I Ses-siz Harfler son dönemin politik gündemine medya araçları, kelimeler ve formlar üzerinden bakıyor.
Resimler nasıl okunur?
Sanat tarihinde yer edinmiş resimleri okumak, analiz etmek hiç olmadığı kadar popüler. Zerrin İren Boynudelik'in Bu resim ne anlatıyor? serisi literatüre Türkiye'den önemli bir katkı. Ancak bu resim çözümleme merakı nasıl bir sanat anlayışı inşa ediyor?
Almanya: Tatlı vatan
Milli Reasürans Sanat Galerisi'nde yer alan Artspace Germany sergisi İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Almanya'ya göçüp orada çalışmalarını sürdüren sanatçı kuşağını karşımıza getiriyor.
Cadılar aramızda
Mine Kaplangı'nın küratörlüğünü yaptığı Cadılarla Dans Etmek online sergisi kadın bedeninin, doğanın ve mitolojilerin cadılık tarihindeki izdüşümlerini sunuyor.
Kimdir bu sanat izleyicisi?
Bilgi Üniversitesi'nde Sanat Ekonomisi dersi veren Aylin Seçkin ve öğrencilerinin hazırladığı "Contemporary İstanbul 2018 Ziyaretçi Anketi" sanat dünyasında ekliği hissedilen nicel araştırmalar açısından bir eksikliği dolduruyor.
Azınlıkların dilleri çözüldüğünde
Bu yıl sekizincisi düzenlenen Pembe Hayat KuirFest, KÜLT bölümünde 30'uncu seneyi devriyesindeki Çözülen Diller filmini ağırlıyor.
Parçalanan ülke: Çocukluk
Kasa Galeri'de yer alan Başka Gün Başka Hayat sergisi travmatik ve parçalanan bir ülke olarak çocukluğa bakıyor.
2019 sanat dünyasına neler getirecek?
Kutuplaşma artık ülkemizin temel konularından biri. Güncel sanat bu alanın dışına çıkabilecek, belki de kırılmasına yardım edebilecek bir potansiyele sahip. Ancak güncel sanat kurumları bunu ne derece kullanabilecek?
2018'den geriye kalan: Yılın öne çıkan sergileri
Yeni ufuklar açan, “2018’de bu sergi vardı” diyebileceğimiz bir şey bence ne yazık ki yok. Bunun sebebinin de birçok kişinin ve kurumun kültürel olarak geri çekilmesi olduğunu düşünüyorum
Çalıkuşu'ndan sanatçı-öğretmenlere: Gazi Resim-İş'e bakış
SALT Galata'da yer alan İdealist Mektep, Üretken Atölye sergisi Türkiye modernleşmesinin önemli parçalarından Gazi Resim-İş bölümünü ele alıyor.
İmgelerin ustası Parajanov, Sarkis ile birlikte Pera Müzesi'nde
Pera Müzesi'nde yer alan "Parajanov, Sarkis ile" sergisi iki usta sanatçıyı bir araya getiriyor.
AIDS'in yeni metaforları
Operation Room sanat mekanında açılan Pozitif Alan sergisi ölümcül AIDS krizine tanık olmayan yeni bir neslin düşüncelerini karşımıza getiriyor.
Yığınlar, soyut mekanlar ve hisler: Günler Üzerimize Yığılıyor
Nermin Er'in Galeri Nev İstanbul'daki sergisi Günler Üzerimize Yığılıyor, sanatçının soyut mekanlarını karşımıza getiriyor. Sanatçının çalışmaları dünyanın ve ülkenin içinden geçtiği tuhaf zamanlarda hislerle dolaşabilmemiz için mekanlar yaratıyor.
Tarlabaşı'nın queer dönüşümü
Tarlabaşı'nda yeni mekanlarında çalışmaya başlayan Dramaqueer Sanat Kolektifi queer alanda çalışan sanatçılar için önemli bir mekana dönüşebilir. Kolektifin ilk sergisi de Tarlabaşı'nın dönüşümünü tersine çeviriyor.
Türkiye'nin fotoğrafına tanık: Geniş Açı
Geniş Açı'nın kurucuları Refik Akyüz ve Serdar Darendeliler'le Türkiye'de yayıncılığın ve fotoğrafın dönüşümünü konuştuk.
Banksy'nin eserinin neden yarısı parçalandı?
Banksy'e yönelik en büyük eleştirilerden biri eserin neden yarısının parçalandığı üzerineydi. Banksy müzayede evinin de vurguladığı gibi eseri aslında parçalamadı, eseri bir performansa dönüştürmüş oldu. Peki, bu durumu John Berger'a referansla Banksy'nin başarısı ve başarısızlığı olarak okuyabilir miyiz?
Dünyadan son çıkış var mı?
Alican Leblebici'nin Mixer'de yer alan Son Çıkış sergisi beden, sınır ve güvenlik politikalarını son dönemde karşımıza çıkan imgeler üzerinden yorumluyor.
İstanbul Tasarım Bienali'nde 6 adım
4'üncü İstanbul Tasarım Bienali de hem tasarımın kendisini, hem tasarım eğitimini, hem de bienal kavramını sorgulamaya açıyor. Altı farklı mekandaki işlerde dikkat edebileceğiniz işleri yazdım.
Sanat dönüşürken inisiyatifler nerede?
İnisiyatifler Türkiye'de sanat ortamının itici gücü oldu. Ancak ekonomik kriz ve OHAL koşulları inisiyatiflerin çoğunu zor duruma soktu.
Oryantalist bakışın dışında: Fahrelnissa Zeid
Adila Laidi-Hanieh'in kaleme aldığı Fahrelnissa Zeid: İç Dünyaların Ressamı kitabı oryantalist bakışın hakim olduğu Zeid anlatısını kırıp gerçek sanatçıyı karşımıza getiriyor.
Galatasaray Lisesi'nden Cumartesi Anneleri'ne
Galatasaray Lisesi'nden mezun sanatçı Göktürk açısından, Cumartesi Anneleri bir yandan geçmişine dair yüzleşmekte zorlandığı bir imge; diğer yandan da sanatçının resmini tamamlarken 700'üncü toplantıya yapılan saldırı ülkeye dair birçok meselenin halen yerli yerinde durduğunu gösteriyor. Göktürk'le Cumartesi resmini konuştuk.
Ekonomik kriz ve bitmeyen OHAL koşullarında sanat
Bankalar ve holdingler tarafından desteklenen birçok kurum, ülkedeki tüm kurumlar gibi bütçelerini gözden geçiriyor ve kısıtlamalara gidiyor. TL'nin değer kaybetmesi nedeniyle yurt dışından sanatçı çağırmak, uluslararası kurumlarla işbirliği yapmak daha da zorlaşacak. Küçük ve orta ölçekli kurumların, en başta da galerilerin uzun süredir yaşadığı sıkıntı daha da büyüyecek. Galeriler mekanlarını nasıl açık tutacaklarının derdinde.
Celal Karadoğan: Atomu parçalasak bile elimize para sıkıştırırlar
Celal Karadoğan: "Engelliler bir dönem lanetleniyordu, şimdi de melekleştiriliyor. Beni Avrupa'da festivalde durdurup, "İzin ver senin için İsa'ya dua edelim" dediler. 'Ben senin için etmiyorum da sen benim için ediyorsun?' dedim. Bu çok yaygın bir şey. Profesör ol, atomu parçala, tekerlekli sandalyede seni Taksim'e bırakalım, eline para sıkıştırırlar."
TÜYAP'ta deneyim zamanı
TÜYAP (Artist) Sanat Fuarı kapsamında gerçekleştirilen Ağustos Atölyesi, kriz zamanlarında kolektif üretimin olanaklarını açıyor. Atölyede üretilenler 10-18 Kasım tarihlerinde 28'incisi gerçekleştirilecek Artist (TÜYAP) Sanat Fuarı'nda sergilenecek.
Ara Güler arşivi emin ellerde
Ara Güler'in arşivi Doğuş Gurubu'na devredildi. Ara Güler Arşiv ve Araştırma Merkezi ve Ara Güler Müzesi dün itibariyle, sanatçının 90'ıncı yaşgününde açıldı. Çalışma, beklentilerin çok ötesinde.
Falafel, Suriyeliler ve bizim çocuklar
Kültür Politikaları Çalışmalarının bu seneki raporu da hem ülkenin hem de dünyanın önemli tartışma başlıklarından biri olan göç üzerine. "Birlikte Yaşamak: Kültürel Çoğulculuğu Sanat Yoluyla Geliştirmek" başlıklı rapor İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana en büyük göç dalgasıyla karşı karşıya olan insanlığın kültür yoluyla neler yapabileceğini araştırıyor.
Di Navberê De: İki dil bir dert
Veşarti ve Gênco filmlerinden tanıdığımız Ali Kemal Çınar yeni filmi Di Navberê De - Arada için bir kitlesel fonlama kampanyası başlattı. Çınar'la filmin sürecini konuştuk.
Genç sanatçılar orta kariyer bunalımında küsüyor
Şu sıralar dört farklı mekanda genç sanatçı sergisi görebilirsiniz. Ancak genç sanatçılara yönelik yarışmalar ve sergiler nasıl bir kısır döngü yaratıyor?
Bu sergi çalıntı! En azından yarısı!
Nazlı Pektaş'ın küratörlüğünü yaptığı İntihal mi? Hal mi? sergisi çokça tartışılan sanatta ilham, intihal ve kendine mal etme konularına yeni bir perspektiften bakıyor.
İzmir'de yaşayıp üretmek mümkün mü?
Studio-X İstanbul'da yer alan Kent Müellifleri sergisi İzmir'in kültürel ve sosyolojik referanslarını sanatçı gözüyle karşımıza getiriyor.
Merdivenden düşen lubunya: Onur Haftası'nda 'Sınırsız' sergi
Onur Haftası süresince görülebilecek SINIR/SIZ sergisi ana akım siyasetin kısıtlayıcılığına karşı yeni bir dilin olanaklarını açıyor.
Kapı komşularımızı Hollywood'dan tanıyoruz
Türkiye'nin yakın coğrafyasındaki sanatsal üretimleri görünür kılmak amacıyla yola çıkan mezopArt inisiyatifi hakkında, kurucusu İlkay Bilgiç'le konuştuk.
Kek Sever misiniz? Kadın Eserleri Kütüphanesi destek bekliyor
Türkiye'nin ilk ve halen de tek kadın kütüphanesi olarak çalışmalarına devam eden Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi bir destek sergisiyle karşımızda. Kek Sever misiniz? sergisinin geliri kütüphanenin çalışmalarına aktarılacak.
Sanat izleyicisi kimdir? Perdeli Natürmort'un söylediği
Galerist'te yer alan Perdeli Natürmort sergisi natürmortun ve sanat izleyicisinin bugünkü anlamını soruyor. Küratör Deniz Artun'la konuştuk.
İstanbul Modern'den ümidi kesmeli miyiz?
İstanbul Modern Şişhane'deki geçici mekanı Union Française binasına taşındı. Ancak açılış sergileri müzeden beklentileri karşılamadı.
16. İstanbul Bienali küratörünü nasıl bilirsiniz?
16'ncı İstanbul Bienali'nin küratörü Nicolas Bourriaud olarak belirlendi. Türkiye sanat dünyasının bir dönem kitaplarını bolca tartıştığı Bourriaud tartışmaları da beraberinde getirdi. Küratör ve eleştirmenlere sorduk...
Kayıp çocukların resimleri
Sanatçı Toprak Bek'in Galeri Bu'da açılan sergisi Kayıp Çocuk Cinayetleri çocuk istismarı konusu üzerinden yetişkinlerle çocukların ilişkisine bakıyor.
FLASHBLACK: Aynı anda 11 bin imaja bakabilir misiniz?
Tayfun Serttaş'ın Maryam Şahinyan arşivinden yola çıkarak hazırladığı FLASHBLACK sergisini ve son dönemde arşivlere olan ilgiyi konuştuk.
Mamut'ta öne çıkan 10 sanatçı
Genç sanatçılara alan açan Mamut Art Project 26-29 Nisan tarihleri arasında Küçük Çiftlik Park'ta. Öne çıkan on sanatçıyı bir araya getirdik.
Deniz hamamlarından plajlara, İstanbul'un denizle imtihanı
Pera Müzesi ve İstanbul Araştırmaları Enstitüsü'nde yer alan İstanbul'da Deniz Sefası, Deniz Hamamından Plaja Nostalji sergisi İstanbulluların denizle olan ilişkisini ele alıyor. Serginin küratörü Prof. Dr. Zafer Toprak'la sergiyi ve deniz kültürünü konuştuk.
Yokyerler bir kimliksizlik hali
Yokyerler kimsenin olmayan herkesin gidebildiği bir kimliksizlik hali. Aynı zamanda bir empati durağı. Mekanı tanımlayan şey ne ise Yokyerler'de tersi bir durum söz konusu. Bir mevsimlik işçi ailesinin geride bıraktığı çadır direklerinden tutun yıkık bir viraneye kadar ne varsa, karakterinin de yıkımla birlikte yok olduğu ya da değiştiği alanlardır Yokyerler.
İnsanların olmadığı bir ütopya
Ali Mahmut Demirel'in video çalışmalarından oluşan Ada sergisi Arter'de. Sanatçıyla video sanatının gelişimini ve sergisindeki insan sonrası ütopya düşüncesini konuştuk.
Şamanizm çağdaş sanat dilinde
Ramazan Can'ın Şamanist kültürden esinlenerek ürettiği işleri Anna Laudel Contemporary'de. Sanatçıyla İslamiyet öncesi görsel kültürün bugüne yansımalarını ve Evvel Zaman İşi sergisini konuştuk.
Sanat için bahane: Kutuda Sanat Var
Türkiye'de sanat alanındaki ilk girişimlerden Kutuda Sanat Var kurucusu Sarp Süerdaş'la çalışmalarını konuştuk. Her ay sanat malzemelerinden bir kutuyu abonelerine gönderen girişim sanat üretimi için bahane sunuyor.
672 saatlik performans, İHTİYAÇ: SEN
28 gün boyunca süren İHTİYAÇ: SEN performansı son haftasına girerken, Performistanbul'un kurucusu Simge Burhanoğlu'yla konuştuk.
Kolektif üretime devam
Kasa Galeri'de gerçekleştirilen Bir İhtimal Daha Var: Açık Mekan ve Sanatçı Kolektifleri Üzerine Konuşmalar serisi kolektif üretimin son 20 yıldaki dönüşümünü ortaya koydu ve günümüzdeki olanakları göz önüne serdi.
Performansın yükselişi
Performans sanatı son yıllarda yükselişte. Sebepleriyle birlikte bu hareketliliğin nasıl sürdürülebileceğine bakalım.
Sanat meraklıları için !f İstanbul önerileri
17'nci !f İstanbul Bağımsız Filmler Festivali'nde çağdaş sanatçıların ürettiği ya da sanat alanına dokunan filmler ve atölyelerden sizin için bir seçki hazırladık.
Minyatürlerle tanrılar, canavarlar, insanlar
Minyatürleri Hollywood film afişlerine uyarladığı işleriyle tanıdığımız Murat Palta x-ist'teki yeni sergisinde mitolojideki hikaye anlatıcılığına bakıyor. Palta ile "God, Monsters & Men" sergisi üzerine konuştuk.
Yüzyıllık dönüşümün tanığı: Portreler
British Council'ın Misafir Küratör Programı çerçevesinde Ulya Soley'in hazırladığı Tanışıyor muyuz? sergisi Birleşik Krallık'ın portre geleneğindeki 80 yıllık değişimi ele alıyor.
Galata Rum İlkokulu'ndan bâki kalan...
Lara Ögel'in Galata Rum İlkokulu'ndaki İmtidâd sergisi yapının tarihindeki izleri bugüne çağırıyor.
LGBTİ'lerin tarihi var mıdır?
Bağımsız araştırmacı Serdar Soydan, Arşivden Sonra? kapsamında yaptığı konuşmada Türkçe edebiyat ürünlerindeki ve basındaki LGBTİ görünürlüğüne dair arşivini kamuya sundu.
İnsanlığın geleceğine dair bir sergi: Koloni
Sultanahmet'teki Abud Efendi Konağı'nda yer alan Koloni sergisi queer düşünceyi posthümanist bir perspektif üzerinden okuyor.
Yılın iz bırakan sergileri!
Yeni yıl vesilesiyle yıl boyunca takip ettiğim, beni heyecanlandıran, yeni ifade ve düşünce olanakları açan sergiler arasından bir seçki oluşturdum.
Binası olmayan mimar: Nazimî Yaver Yenal
İstanbul Araştırmaları Enstitüsü'nde yer alan Nazimî Yaver Yenal sergisi Cumhuriyet'in kuruluş döneminin ilk mimarlarından Yenal'in dünyasını karşımıza getiriyor. Küratör Büke Uras'la konuştuk.
Sanat ve toplumun kesişiminde bir vaka: Kapı Çalana Açılır
Kapı Çalana Açılır sergisi sanat ve toplum ilişkisine dair yeni doneleri önümüze getiriyor. Instagram verileri üzerinden değerlendirdim.
Tasarım Bienali'nden okul çağrısı
4. İstanbul Tasarım Bienali Okullar Okulu projesiyle farklı disiplinlerden kişileri ve kurumları yeni eğitim metotları üzerine düşünmeye çağırıyor.
OHAL'de Bienal'i bitirdikten sonra...
15'inci İstanbul Bienali 12 Kasım itibariyle kapılarını kapattı. Bienal etrafında dönen tartışmalara bakalım.
Sanat etkinliklerinin 'eventleşmesi'
Son dönemde sanat etkinliklerine olan ilgi önemli bir tartışma konusu. Bu ilginin arkasında yatan sebeplere bakmanın zamanı geldi.
Mona Lisa nihayet İstanbul'da!
Kasa Galeri'de yer alan TRUMBAUER Aile Koleksiyonu seçkisi dünya sanatının başyapıtlarını bir araya getiriyor.
Haber fotoğrafçılığında yeni bir kuşak
Mixer'deki Devinim Algısı sergisi genç haber fotoğrafçılarının işlerini bir araya getiriyor.
İstiklal'de Akdeniz heyecanı
Yenilenen Yapı Kredi binası İlhan Koman'ın Akdeniz heykeliyle ihtiyacımız olan heyecanı getirdi. Açılış sergisi olan Sarmal da Türkiye sanatına yeni bir bakış niteliğinde.
Erkekliğin krizi
Ahmet Polat'ın The Myth of Men sergisi günümüz toplumunda erkekliği ele alıyor.
Tersine dönen aile
Gözde İlkin'in geleneksel materyallerle ürettiği işleri İstanbul Bienali'ndeki Devrik Ev serisinde ve artSümer'deki Gaipten Gösteri sergisinde görülebilir.
Mimarlar ve işverenler yoldaş mıdır?
SALT Galata'daki İşveren sergisi mimari tartışmalarının pek bakılmayan tarafına, müşterilere odaklanıyor.
Yeni üretimler üzerinden çağdaş sanatta queer
Bu sezon açılan kişisel sergilerde queer düşüncenin ve yeni feminizmin ayak seslerini görüyoruz. Çağdaş sanat yeni düşüncelere kapı aralayacak mı?
Soykırımdan geriye kalan
TUNCA'nın Galerist'teki sergisi Terra Amata insanlığın mekanla ilişkisini soykırım imgeleri üzerinden okuyor.
Kültüre erişim ne kadar zor?
Blogger Simto Alev'le engellilerin kültür ve sanata erişim sorunlarını konuştuk.
Sabancı Müzesi dijitalde
Sabancı Müzesinin kamuya açık dijital arşivi sergi katalogları, akademik konferanslar ve konuşmalarla genişliyor. digitalSSM projesini Osman Serhat Karaman'dan dinledik.
Kültür herkes içindir
İKSV'nin kültür politikaları çalışmaları kapsamında hazırladığı “Kültür-Sanatta Katılımcı Yaklaşımlar” raporu Şubat ayında yayımlandı. Araştırmacı Ayça İnce ile kültür sanat kurumlarının sorunlarını ve yeni olanakları konuştuk.
Anadolu'dan görünüm: Çimento, demir ve tuhaf heykeller
Furkan Temir'in ülkenin farklı şehirlerinde çektiği fotoğraflardan oluşan "Yüzey Yığını ya da Maden Dağı" sergisi "Yeni Türkiye"den manzaralar sunuyor.
Tek kaşlı diller ve bıyıksız görseller
SALT Galata'da yer alan 'Ağızdan Ağıza' sergisi, Berlin merkezli Slavs and Tatars kolektifinin Türki diller üzerine çalışmalarını bir araya getiriyor.
Çatalhöyük eşitlikçi bir toplumdu
Çatalhöyük kazılarının 25 yılı ANAMED'de interaktif bir sergiye dönüştü. Sergiyi hazırlayan Duygu Tarkan ve Şeyda Çetin ile Çatalhöyük tarihini ve sergiyi konuştuk.
Yeni dünyanın haritaları
Mixer galerisinin küratör adaylarına yönelik yaptığı açık çağrıya Karakutu projesiyle Burcu Bilir seçildi. Sergi 29 Temmuz'a kadar görülebilir.
Queer sanat üretiminin yeni olanakları
Coğrafya teması üzerinden hazırlanan İstanbul LGBTİ+ Onur Haftası sergisi genç sanatçıların üretimlerini ağırlıyor. Sergi 8 Temmuz'a kadar Galeri Bu'da görülebilir.
Çiftdüşünmek bizi kurtarır mı?
Pera Müzesi'nin yeni sergisi Çiftdüşün: Çiftgörü George Orwell'in çiftdüşün kavramının günümüzde açtığı olanaklara bakıyor. Çiftdüşün teriminin küresel düzlemde açabileceği yeni ifade ve siyaset yapma olanaklarına dair öneriler sunuyor.
Sanat faydalı bir uğraş mıdır?
MARSistanbul'da yer alan "Faydalı Uğraşlar, Faydasız İşler" sergisi sanat üretim pratiklerine faydacılık kavramı etrafından bakıyor. Sergi 3 Haziran'a kadar MARSistanbul'da görülebilir
Tohumlar açtığında sanat
Sharjah Bienali'nin İstanbul ayağı BAHAR zor zamanlarda sanat üretim pratiklerine bakıyor. Küratör Zeynep Öz'le konuştuk.
Edisyonlu sanat makbul müdür?
Mixer'in üç yıldır düzenlediği Printed sergi dizisi edisyonlu sanat üretimlerini görünür hale getiriyor.
Genç sanatçıların makus talihi
Mamut Art Project'te yaşanan intihal vakası, tartışma biçimlerimize dair neler söylüyor?
Geleceğin sanatçıları yazılımcılar mı olacak?
Ali Miharbi'nin Pilot Galeri'de açılan Pneuma sergisi yeni medya araçlarıyla nefes, rüzgar ve hava kavramlarına bakıyor.
Mamut'ta öne çıkan 10 genç sanatçı
Genç sanatçılara destek vermek amacıyla yola çıkan Mamut Art Project beşinci yılında resimden heykele, enstalasyondan yeni medyaya kadar farklı alanlarda çalışma yapan sanatçıları ağırlıyor. Dikkat etmeniz gereken genç sanatçıları dinledik.
15 Temmuz sonrası siyah günler
Ahmet Doğu İpek'in Galata Rum Okulu'nda açtığı Günler sergisi 15 Temmuz sonrasını siyah ancak umutsuz olmayan bir atmosferle sunuyor.
Günümüz sanatçıları ne diyor?
Akbank Sanat ve Resim Heykel Müzeleri Derneği tarafından düzenlenen Günümüz Sanatçıları Ödülü Sergisi 35'inci yılında Akbank Sanat'ta.
Toprak herkesin değil, hiç kimsenindir
Koleksiyonculuk pratikleri üzerine çalışma yapan collectorspace, sıkıştırılmış topraktan oluşan Kaide'yi ağırlıyor. Toprağın mülkiyeti, insanın doğayla ilişkisi ve sanat koleksiyonerliği üzerine soruları açıyor.
Vasıf Kortun'a veda
SALT Araştırma ve Programlar Direktörü Vasıf Kortun görevini Meriç Öner'e devrederken Kurum Soruları başlıklı bir konuşma gerçekleştirdi. Konuşmanın öne çıkan başlıklarını ve Kortun'un dokunduğu kişileri yazdım.
Yıkılmış kentlerden yenileri doğar mı?
İmkansız Uzam sergisi üç genç sanatçının önermelerini sunuyor. Sergi 5 Mayıs'ta bitiyor.
Kültürel mirası ne kadar görüyoruz?
Pilot Galeri'de açılan Unutmanın Eşiği sergisi AKM, Dolmabahçe Sarayı, Sansaryan Han gibi tarihi yapıları Çağrı Saray'ın desenleriyle görmemizi sağlıyor.
Uğur Tanyeli: Rant ekonomisiyle yatay mimari olmaz
Mimarlık tarihçisi Uğur Tanyeli ile konuştuk. Tanyeli, rant ekonomisi altında yatay mimari tartışmalarının anlamsız olduğunu, düzgün restorasyon yapacak birikimden yoksun olduğumuzu ve binaların artık konuşturulmaya çalışıldığını anlattı.
Arredamento star mimarlar üretti
Arredamento Mimarlık 300'üncü sayısını çıkardı. Dergi, SALT Galata'da sergilendi.
Bowie'den önce Zeki Müren vardı
!f İstanbul'un yeni medyaya odaklanan "Yarın" bölümünde Zeki Müren Hattı da yer alıyor. Beyza Boyacıoğlu'yla interaktif web projesini konuştuk.
İstanbul sergilerle hareketleniyor
İstanbul Modern Liman sergisiyle Antrepoya geçici olarak veda ediyor. Öne çıkan sergileri derledik.
Sansürde ne durumdayız?
Sansür artık eskiden tartıştığımız formattan farklı şekillerde işliyor. Şu anki ülke gündeminde sansürü nasıl tartışacağız?
Bir deneyim alanı: Artist 2016
TÜYAP Kitap Fuarı içinde bu sene 26'ncısı gerçekleştirilen Artist Sanat Fuarı İstanbul sanat ortamına ihtiyacı olan ancak beklenmeyen bir enerji getirdi.
Balkan soğuğu bizi ancak ısıtır
Ali Akay ve Alenka Gregorič'in küratörlüğünü yaptığı Pera Müzesi'ndeki Balkanlardan Gelen Soğuk Hava sergisi İstanbul sanat ortamına ihtiyacı olan iklim değişikliğini getiriyor.
John Berger 90 yaşında!
Görme Biçimleri'nde Berger "ama bakmaya devam edin" der, ve "şüpheci olun" diye de ekler. Bu yüzyılın görsel dünyasını çözümlemek için daha yalın bir öneri düşünülemezdi.
Tasarım Bienali üzerine düşünceler
İstanbul Tasarım Bienali’nde yıldız tasarımcılar ya da son dönemin öne çıkan tasarım nesneleri yok. Bu bienal tasarım kavramının kendisi üzerine.
Horasan'ın yüzleri
Horasan'ın 30 yıla yayılan portre resimleri Art On İstanbul'daki Yüz Her Şeydir sergisinde.
Nil Yalter'e bugünden bakmak
Nil Yalter’i bugün görmenin ne anlama geldiğini keşfetmek için Kayıt Dışı sergisi bir fırsat. Küratör Eda Berkmen’in dediği gibi Yalter’in göçmenlik, kimlik, emek gibi konularda ürettiği sözler yenilenerek güncelliğini koruyor.
Aslında hep 90’lardaydık
Pilot Galeri’deki “Bir Zar Atımı... ” grup sergisi dil ve dilin çizgisel biçimleri arasında bağlar kurarak ülkenin temel meselelerine iniyor.
Sanat rastlantı mıdır?
Akbank Sanat yeni sezona küratöryel bir karma sergiyle başladı. Sanat Rastlantısı / Rastlantının Sanatı isimli sergi on genç sanatçının işlerini soyutlama ve bilinç temaları etrafında bir araya getiriyor.
Gençlerle Karşılaşmalar
Pera Müzesi'nin yeni sezon sergilerinden Karşılaşmalar, Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nde yetişmiş sanatçıların birikimini sunuyor.
Üretimin sergisi: Tek ve Çok
Salt Galata’da açılan Tek ve Çok sergisi 1955 yılından başlayıp Gümrük Birliği’nin kabul edilmesiyle farklı bir boyuta geçen Türkiye’deki üretim ortamını ele alıyor.
Mesele bienal değil, Çanakkale'nin rantı
Çanakkale Bienali'ne yönelik saldırı çağdaş sanatçılar arasında "Acaba sıra bizde mi?" tedirginliği doğurdu. Ancak Çanakkale özelinde konuşursak ortada "sanattan daha önemli" çekişmeler var.
Sanat dünyasının ekonomik ve kültürel krizleri
Sinema sergiciliğimiz ve Lütfi Akad sergisi üzerine
İstanbul Modern’in modern ve çağdaş sanatlarda edindiği kurucu misyonu Lütfi Akad sergisinde de aynı oranda yansıttığını söylemek zor.
Vahşiliğe koşan kadınlar
İstanbul Modern’deki retrospektif sergisi “İçinde Kim Var?” İnci Eviner’in kırk yıla yaklaşan sanat yaşamı boyunca içindeki doğal sesi arayışın billurlaşmış halini temsil ediyor.
2000’li yılların direnişi, sanatı ve Ahmet Öğüt
Ahmet Öğüt işlerinde siyasal, toplumsal ve sanatsal fenomenlerin izlerini çoğunlukla mizahi, yer yer de anıtsallaştırarak sürüyor.
Düşüşe dair bir mesel
Arter'deki Her Düşenin Kanadı Yoktur sergisi mitsel, tarihi ve politik düşüş algımızı kurcalarken aslında temel olarak düşüşün güncelliğine vurgu yapıyor.