Sanat yayıncılığında önemli bir adım: Art Book Days

Tüm sorunlarına rağmen Türkiye'de güçlü bir yayıncılık geleneği var. Yabancı dillerdeki kitaplar hızlıca Türkçe'ye çevrilip basılıyor, baskı kalitesinde dünyadaki trendler takip ediliyor ve nüfusa oranla az olmasına rağmen satışlar da iyi durumda. Ancak sanat kitapları yayıncılığı henüz istenilen seviyeye ulaşılmış değil.

Yayıncılar çoğunlukla satış garantili usta sanatçıların hayat hikayelerini anlatan kitapları basmayı tercih ediyor. Dünyadaki kuramsal tartışmaları, eleştiri metinlerini ve yeni kuşak sanatçıları anlatan kitaplara birkaç istisna dışında ana akım yayıncılar pek yüz vermiyor. Türkiye'den üretimler de yılda birkaç yayın dışına pek çıkmıyor. Bu nedenle iş de sanatçıların kendisine ve sanat kurumlarına kalıyor. Sanat kitaplarına ayrılmış bir etkinlik de şu ana kadar yoktu.

Online alanda faaliyet gösteren sanat yayını border_less, Art Book Days isimli yeni bir oluşumla karşımızda. 12-13-14 Nisan tarihleri arasında Sıraselviler'de (eski MIXER binası) gerçekleşecek etkinlikte galeriler, sanat kurumları ve sanatçılar kitaplarını sergileyecek. Ayrıca 13 Nisan Cuma günü de sanat yayıncılığı üzerine konuşmalar düzenlenecek.

border_less 2018 yılı Ocak ayında kurulmuş online bir sanat platformu. Henüz düzeni oturmasa da sanat üzerine İngilizce ve Türkçe başta olmak üzere metinler üretiliyor. Melek Gencer ve Huo RF'nin kurduğu borler_less yayıncılık, kitap üretimiyle ilgili farklı bir alan yaratma fikrinden ortaya çıkarak Art Book Days projesini ortaya çıkardı.

Sanat yayıncılığının bir sorunu da çoğunlukla aynı kitle içine hapsolmuş olması. Ekipten Melek Gencer de bu konuya vurgu yapıyor. "Sanat kitaplarına yönelik etkinlikler geçmişte olmuş ve şimdi de oluyor ama bütün bu hazırlık sürecinde ve yaptığımız görüşmelerde ortaya çıkan bir durum var o da şu: Bu sektörde çok az kişiyiz ve dışarıya kapalı bir grubuz. Bu sohbetlerden özellikle Bandrolsüz ve Fuam ile yaptığımız görüşmeler çok değerliydi. Çoğu açılış ve etkinlikte hep aşina olduğumuz simaları görüyoruz ve günün sonunda kendi aramızda işler satın alıp, aramızda kitapları değiş tokuş ediyoruz," diye anlatıyor durumu Melek Gencer.

Bu noktada Art Book Days çalışmasının bunu kırmayı amaçladığını belirtiyor. "border_less Art Book Days’in biraz daha bu ortamın dışına açılan bir etkinlik olmasını istiyoruz ve ulaşabildiğimiz kadar izleyiciye, kitap ilgilisine/koleksiyonerlerine ve okuyucuya ulaşmak istiyoruz . Aslında bu sektöre uzak, üretimlere hakim olmayan birisine 'sanatçı kitabı' nedir, 'sanat kitabı' nedir, 'sanat yayıncılığı' nasıl olmalı anlatmalıyız ve onu bu fikirlerle tanıştırıp fikir alışverişi yaptığımız alanı genişletmeliyiz. Biz bunu hedefliyoruz."

.

Sanat yayıncılığının sorunlarını biraz daha açalım. "Öncelikli eksiklik yayın alternatifleri sayısının çok düşük olması ve ana akım medyanın kültür sanat içeriklerinin yeterli kuvvette olmaması," diyor Huo RF. Ardından şunları ekliyor: "Arkasından gelen öncelikli sıkıntı telifler konusu. Yazar açısından baktığımızda telif yeterli olmayabiliyor veya bir telif almak için çok uzun süreler beklemek durumunda kalınıyor. Yayın tarafından bakınca reklam ve destek bulma konusu ve giderler de çok büyük bir yük ve sorumluluk. Kaynaklar sanıyorum hiçbir zaman yeterli seviyede olmuyor. Biz border_less’ı kurduğumuzda çok sayıda beyaz yakalıdan ve sanat profesyonelinden 'hedef kitleniz nedir?', 'kaç tık alıyorsunuz?' gibi sorular soruluyordu. Cevabımız 'İletişimde olduğumuz yazarların, sanatçıların, küratörlerin yazıları hiç kimseye ulaşmasa bile bizleri zenginleştiriyor' oluyordu. Ben şahsen rakam yarışlarının sadece bir illüzyon olduğunu düşünüyorum. border_less’ta yayınladığımız bir metni iki kişinin okuması ve okuyucuya yeni bir alan açması bizi çok daha mutlu edecektir."

Ancak Huo RF bu konudaki gelişmelere ve çözüm önerilerine de vurgu yapıyor: "Soruyu okuyup cevaplayınca önce sıkıntılar dökülüyor sanki; ama sanat yazımı alanında çok önemli isimler var. SAHA derneğinin yarattığı gibi yazımın desteklenmesi ve kaynak yaratılması çok önemli. Yazar haklarının daha güçlü ve zenginleşmesi açısından pratiğinde yazı olan ve komite tarafından kabul edilen herkesin AICA üyesi olması gibi öncelikli çözümler de geliyor aklıma. Kısacası düzenli fon ve kaynak gerekiyor. Yeni başlattığımız kitap fonunun da amacı tam da kaynak sıkıntısını gördüğümüz ve yaşadığımız için ortaya çıktı. Kitap üretmek, dergi çıkarmak, online yayın, sürdürülebilirliği sanat ortamı açısından, belgelemek, arşivlemek adına son derece önemli. Düzenli destek sağlanması gereken ciddi bir üretim alanı var ve biz de biraz olsun bu alana dikkat çekip, üretimi desteklemek istiyoruz."

Art Book Days ekibi bu fon sorunlarına mütevazı bir katkı sağlamak adına bir kitap fonu projesi de başlattı. Yapılan açık çağrı sonucunda seçilecek bir kitabın basımına maddi destek sağlanacak. "Kitap fonumuz bahsettiğim gibi aslında bizimde fona olan ihtiyacımızdan ortaya çıktı," diyor kitap fonu çalışmasıyla ilgili Huo RF. "Hem yayıncılık, hem yazım, sanatçı monografisi, iş olarak sanatçının kitap üretimi ciddi bir maliyet olduğu için kurumun da, sanatçının da, kestiği ilk kalem oluyor. Çok önemli olmasına rağmen. Biz bu fonu ortaya çıkardık ve devam etmesini çok önemsiyoruz, bunun için elimizden geleni yapıyoruz ve yapacağız. Kitap üretmek aynı zamanda çok meşakkatli ve ciddi bir süreç, sadece maddi çözümler bulmak yeterli değil," diye de ekliyor. Hangi kitabın jüri tarafından seçildiğini de bu ay sonunda açıklayacaklarını belirtiyor.

Art Book Days insanların ilgisini çekebilecek mi, hedeflendiği gibi sanat çevresi dışında bir kitlenin radarına girebilecek mi? Bu ilk edisyon güzel geçerse bu projenin devamlılığını sağlayacağına inanıyorum. Belki de yeni çalışmalarla daha da büyüyecek.

Ayrıntılı bilgi için: https://www.border-l-e-s-s.com/art-book-days