'Via ferreta' o da ne? Yemek mi, spor mu?
Via ferreta, enteresan bir isim. Bir İtalyan yemeği gibi gelebilir kulağa... Ekstrem sporlarla çok haşır neşir değilseniz, sizin için hiçbir çağrışım yapmayabilir ama evet, via ferreta, bir spor çeşidi... Bu sporu Türkiye’de, hem de Erzincan’ın ilçesi Kemaliye’de yapabileceğinizi öğrenmek belki sizi daha da şaşırtacaktır.
KEMALİYE - Dünyada çok yaygın olsa da Türkiye’de pek bilinmeyen bir spor “via ferreta”. En basit tabiriyle “demirden yol” ya da “sarp kayalıklara tırmanış parkuru” diyebiliriz. Kayaya monte edilen demir merdivenlerden tırmanarak ve elbette bir iple emniyete girerek gökyüzüne doğru yükselebiliyorsunuz.
Türkiye’de bu sporu yapacağınız adres, birçok aktiviteye ev sahipliği yapan Erzincan’ın Kemaliye ilçesi. Doğal güzellikleri, hele de Taş Yolu’yla ünlü Kemaliye’de spor çeşidi olarak yok yok: Dağcılık sporunun tüm disiplinleri (spor ve geleneksel kaya tırmanışı, büyük duvar, hiking, trekking, via ferreta), kanyoning, mağaracılık, hava sporları (paragliding, micro ve ultra light), ekstrem hava sporları (wingsuit, proximity flying, wingsuiting, skydiving, B.A.S.E jump), göl ve akarsu sporları, rafting, günübirlik at gezintileri, off road turları, dağ bisikleti vs.
İLK ADRESİMİZ KEMAV
Bu sporları yapmak için iletişime geçebileceğiniz ilk adres de Kemaliye Kültür ve Kalkınma Vakfı (KEMAV). Biz de öyle yapıyoruz. Ama bu kadar çok çeşidin arasından bizim ilgi odağımızda “via ferreta” var. Ekipmanlarınızı buradan kiralayabilirsiniz. Bu ekipmanlar; kask, eldiven, emniyet kemeri ve düşüşe karşı sizi emniyete alan şok emicili lanyard. Misafirlerin küçük katkıları ile malzemeler sürekli yenileniyor. Vakıf size rehber de sağlıyor. Bize de haberimizi hazırlarken Başkan Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Mustafa Ferudun Çelikmen, rehberlik yapıyor ve bıkmadan sorularımızı yanıtlıyor.
SAVAŞ TAKTİĞİNDEN SPORA GİDEN YOL
Özellikle Alpler’de, İtalya, Avusturya, İsviçre, Almanya gibi ülkelerde 7’den 70’e insanların bu sporu yaptıklarını belirten Çelikmen, sporun kökeni hakkında ise şu bilgileri veriyor: “Latince kökeni itibari ile “demir yol” (via: yol, ferrata: demirden) denmesinin nedeni 1. ve 2 Dünya Savaşları'nda askerlerin tam teçhizatla Alp Dağları’nı aşmaları için, sarp dağ yamaçlarına demirden basamaklar yapılmasından gelmektedir. Savaşların sona ermesi ile milyonlarca insan için bu parkurlar sağlık ve zindelik arayışının yeni adresi olmuştur. Bugün yalnızca Alpler’de değil, tüm dünyada güvenli, yaygın, tırmanış sporunun bir parçası haline gelmiştir.”
TÜRKİYE’DE İLK VE TEK
Kemaliye’deki ilk via ferrata parkuru, 2008 yılında Karanlık Kanyon’da, Karasu Irmağı yatağından Taş Yolu’na doğru yapılmış ve 70 basamaktan oluşuyor. 2010’da yine Taş Yolu’ndan Sandık Köyü yönüne doğru ikinci parkur, KEMAV tarafından ilçeye kazandırılmış. 517 basamaktan oluşan üçüncü parkursa şu an Türkiye’nin en büyük via ferreta parkuru. Tırmanmaya 1000 metreden başlıyor, sonunda 1700 metreye ulaşıyorsunuz. Birinci parkur B.A.S.E. jump, üçüncü parkur wing suit sporcuları için öncelikle düşünülerek yapılmış. Ancak yürüyüş ve tırmanış sporlarını sevenler, bu parkurları da çok sevince tüm via ferrata ekipmanları Kemaliye’ye getirilmiş ve doğa sporcularına hizmet veriyor.
İkinci parkur, ihale aşamasındaki dünyanın en uzun ve yüksek yaya asma köprüsü Sırat on Fırat Köprüsü’ne sizi ulaştıracak. Ferudun Çelikmen, bu parkurla ilgili şu bilgiyi veriyor: “Kemaliyemizin hemen sırtını yasladığı dağa yapılmış olan ülkemizin ilk ve tek via ferrata parkuru, doğasever gezginlerin, dağcıların, B.A.S.E. jump ve wingsuit sporcularının favori yeri haline gelmiş durumda. Bu parkur vesilesi ile yine Kemaliyemizin sırtını yasladığı yamaç ağaçlandırmaya başlanarak, Fırat Nehri ve Kemaliye manzaralı nefes kesen bir yürüyüş güzergâhı ilçemize kazandırılmıştır. Çok kısa sürede yapılan yolu sarıp sarmalayacak bitki örtüsü ve ağaçlandırma ile birlikte Kemaliye’ye gelenlerin ve yerleşik hemşerilerimizin sağlık için yürüyüş yapacakları, fotoğraf çektirecekleri seyir terasları ve piknik alanları ile insanımızın hizmetinde olacaktır.”
İSTER İPEK YOLU’NA
İkinci parkurun sonunda wingsuit çıkışlarının olduğu noktaya, Kemaliye’nin eski adı “Eğin”e atfen, “Cennete Açılan Kapı” deniliyor. Zirvede bir acil durum kutusu, kutunun içerisinde de via ferrata çıkışını tamamlayanların imzaladığı bir anı defteri bulunuyor. Yine aynı yere, acil durum yağmur örtüsü ve ilk yardım malzemeleri yerleştirilmiş. Bu noktadan sonra, yani via ferrata parkuru bitiminin ardından sırayaklaşık 200 metre yükseklikte eğimli bir yürüyüş parkuruna geliyor. Bu parkur da yine 40 dakika civarında sürüyor. Ondan sonra varılan yüksek platoda istenirse uzun parkur yaparak, tarihi İpek Yolu güzergâhında su kaynaklarının da olduğu Eğin Gabanı’na (Gaban: Yüksek dağ geçidi) ulaşılıyor. Buradan aşağıya toplam dört-beş saatte tarihi basamaklardan inerek Kemaliye’ye ulaşabiliyorsunuz.
İSTER MUHTEŞEM MANZARAYA
Via ferrata parkurunu bitiminden sonra yükselip, platoda eğer sağ tarafa gidilirse otantik merdivenlerden Cici Gabanı’na ulaşıyorsunuz. Oradan da Kemaliye’ye toplam üç saatte dönebiliyorsunuz. Bu nedenle Ferudun Çelikmen, olabildiğince erken saatte tırmanışa başlanmasını tavsiye ediyor ve tabii ki yanınıza iki litre civarında su ve atıştırmalık almanızı... Ayak bileğini koruyan bir bot giymeniz, sizi olası burkulmalara karşı koruyacaktır. Yine hava koşullarına göre ki içinde bulunduğumuz mevsimi düşünürsek yanınızda bir yağmurluk bulundurmanız iyi olacaktır.
KEMAV Kemaliye Temsilciliği’nin iletişim bilgileri:
Dörtyolağzı Mah. Çarşı 2. Sokak Cumhuriyet Cad. No: 1 Kemaliye/Erzincan
Telefon: 0 535 323 8707
E-Posta: [email protected]
İnternet Sitesi: www.kemav.org.tr
