Fuarı 'terör' ve organizasyonsuzluk vurdu

Serkan Alan

ANKARA - Türkiye’nin önde gelen yayınevlerini kitapseverlerle buluşturma gayesiyle 06 Ocak 2017’de başlayan Ankara Kitap Fuarı tamamlandı. Ankara Ticaret Odası(ATO) Congresium’da düzenlenen etkinlik Eylül Fuarcılık’ın organizasyonuyla hayata geçti. Organizasyon tarafından onur yazarı olarak belirlenen Ahmet Ümit’in yanı sıra birçok yazar ve gazeteci okurlarıyla çeşitli etkinliklerde ve konferanslarda buluştu. Uluslararası onur konuğu olarak Rus yazar Mihail Sinelnikov’un belirlendiği organizasyonda ‘Ankara Sahaf Festivali’ adı altında ayrıca bir etkinlik de oluşturuldu.

11. Ankara Kitap Fuarı

TERÖR ENDİŞESİ VE OLUMSUZ HAVA KOŞULLARI

Türkiye’nin genelinde yaşanan terör saldırıları ve toplumun her kesimine nüfuz eden korku, kitap fuarını ziyaret etmeyi amaçlayanları da etkiledi. Yoğun güvenlik önlemleri altında gerçekleşen etkinlikler süresince özel güvenliğin yanı sıra çok sayıda polis de fuar güvenliğini sağlamak amacıyla hem bina içerisinde hem de çevresinde görev aldı. Belli zamanlarda oluşan yoğunluğun sebebi olarak giriş kapılarındaki üst aramalarının detaylı bir şekilde yapılmasıydı. Organizasyonun başlama tarihinden bir gün önce İzmir Adliyesi’nde yaşanan terör saldırısı ilk haftanın katılımcı sayısını olumsuz olarak etkileyen bir detaydı.

Olağan ülke gündemi içerisinde olası bir terör saldırısı riskinin yanı sıra yoğun kar yağışı sonucu ulaşımı olumsuz etkileyen hava muhalefeti fuarın ilk haftasında katılımı olumsuz etkileyen bir diğer etkendi. Fuar organizasyonunca onur yazarı olarak belirlenen Ahmet Ümit’in 07 Ocak tarihinde yapılması planlanan imza etkinliği hava koşulları nedeniyle 15 Ocak tarihine ertelendi.

BASKI VE ARTAN MUHAFAZAKÂRLIK İZLERİ

Geçtiğimiz yıl da Eylül Fuarcılık tarafından düzenlenen organizasyonda Ceylan Yayınları’na sansür uygulanmış ve fuardan ayrılmaları istenmişti. Ceylan Yayınları’nın Ankara Kitap Fuarı’na katılımının engellenmesine gerekçe olarak yayınevi tarafından çıkarılan, Arzu Demir’in hazırladığı “Dağın Kadın Hali” ve “Devrimin Rojova Hali” kitapları gösterilmişti. Bu yıl da geçtiğimiz yıl uygulanan sansür devam etti ve Ceylan Yayınları bu etkinlik çerçevesinde de okurlarıyla buluşma imkanına kavuşamadı.

Bunun yanı sıra okuyucu profilinin şekillenişi ve göstergeleri, fuara olan ilginin çoğunlukla muhafazakâr yayıncılara olduğu yönündeydi. Fuar için ayrılan bölümler incelendiğinde özellikle İslami bilgilerin ve söylemlerin üretildiği içeriklerin basımında öncü yayınevlerinin yoğun olduğu dikkati çekti.

SERVİSLERLE FUARA TAŞINAN ÖĞRENCİLER VE OKUYUCU KİTLESİ

Fuar tarihlerine özellikle hafta içerisinde geniş yer ayrılması Ankara merkez başta olmak üzere çevre yerleşim yerlerinden öğrencilerin otobüs servisleriyle bu alana getirildiği renkli bir ortam oluştu. Farklı yaşlardan öğrenciler okullarının ve organizasyon şirketinin işbirliğiyle fuar alanında hafta içi yaşanan boşluğu doldurur nitelikteydi. Önlükleri üzerinde bir sıra halinde fuar alanına giriş yapan ve aynı nizamda yürüyen öğrenciler fuarın en renkli noktasını oluşturdu.

Özellikle hazırlıklı okuyucu kitlesinin ellerinde kitap listeleriyle hazır bulunduğu ve bir yıllık kitap ihtiyaçlarını karşılama gayeleri kimi zaman aradıklarını bulamama, kimi zaman ise fiyatların beklenenden yüksek olması sebebiyle buruk kaldı. “Çok Satanlar” (Best Seller) olarak nitelenen kitapları farklı standlar ve büyük afişler ile okuyucuların dikkatini çekmeye çalışan yayınevleri vardı. Büyük puntolarla yazılmış yazıların ve renkli kapların gölgesinde tüketim toplumuna kendisini fena halde kaptırmış okuyuculara rastlamak mümkündü.

'BEN BURADAYIM EY OKUR, SEN NEREDESİN?

Akademisyen Prof. Dr. Funda Şenol Cantek fuarda bir anısını şöyle aktarıyor: “İletişim Yayınları standında dikilirken, bir kadın okurun Tutunamayanlar’ı elinde sallayarak, ‘Yazarı buralarda mı, imza attırmak isterim’ dediğine şahit oldum. ‘Ben buradayım ey okur, sen nerdesin?’ diye kendi kendime mırıldanarak Atay’ın ruhunu şad ettim.”

ORGANİZASYON VE FİYATLAR

Eylül Fuarcılık tarafından organize edilen fuarda dikkat çeken bir diğer nokta fuar alanının darlığı sebebiyle iç içe geçmiş yayınevlerinin standlarıydı. Yürümekte bile zorluk yaşanılan alanda teknik olanakların yetersizliği söz konusuydu. İlgili yayınevine ait yazarların hangi saatte etkinliğinin olduğu duyuruları okuyuculara güncel bir şekilde iletilemedi. Aynı zamanda girişlerde alınan ücretlerin hafta sonları da öğrencilere uygulanması bir diğer ekonomik boyutu olarak dikkat çekti.

Ulaşım anlamında ise, şehrin merkezinde konumlanan ATO Congresium’un kişisel araçlarıyla ulaşmak isteyenlerin otopark sıkıntısı oldukça belirgindi. Çeşitli bakanlıkların çevresinde düzenlenen etkinliğe ulaşım kişisel tercihler neticesinde yoğunluğu arttırır nitelikteydi. Aynı dönemde Adana TÜYAP kitap fuarının olması sebebiyle birçok ilgi çekici yazarın Ankara’ya gelmemesi durumu ortaya çıktı.

Kitapseverlerin yoğun ilgiyle beklediği fuar, ülke çapında hissedilen ekonomik kriz beklentisi sebebiyle yayınevlerinin hedefledikleri satış oranlarına ulaşamamasına neden oldu. Özellikle fiyatların indirimli olmaması da bunda etkiliydi. Bakıldığında aynı yayınevlerinin internet üzerinden daha ucuza sundukları kitaplar fuar kapsamında cüzi indirimlerle satışa sunuldu. Bu durumda fuar alanının kiralarının yüksek olması oldukça etkili fakat okur kitlenin alışılagelmiş indirim beklentisi gerçekleşmedi.

Bir şehirde kitap fuarı düzenlendiğinde cadde üzerlerinde ya da alışveriş merkezlerindeki kitap satan noktaların satışlarının düşmesi eğilimi görülür. Fakat bu satıcılarla yapılan görüşmelerde bu oranın düşmediği aktarıldı. Bu da fuarın etki alanının dar bir paydayla sınırlı kaldığı sonucunu doğurdu.

Fuarla ilgili katılımcıların ve görevlilerin görüşleri şu şekilde:

Songül Özdemir ( İletişim Yayınları- Satış görevlisi): “Eskiden etkinlik ve konferanslar daha yoğun olurdu fakat bu fuarda toplantı listesi olmasına rağmen eski organizasyonlarla karşılaştırdığımda oldukça az.”

Kubilay Durmuş ( İş Bankası Yayınları- Satış Görevlisi): “Bu yıl düzenlenen organizasyon beklendiği gibi yoğun ilgiyle karşılandı. Ankara’nın hava koşullarına ve ülkemizin içerisinde bulunduğu psikolojik duruma rağmen katılım oldukça bazı günler yoğundu.”

Cem Turkus: (TUDEM satış sorumlusu): “İzmir patlaması nedeniyle ilk hafta sonu beklentilerimizin oldukça altındaydı.O dönem beklediğimiz okul grupları az sayıda geldi. Organizasyondaki aksaklıklar belirgindi.”

Mehmet Eran Üras (Katılımcı): “ Genel olarak güzeldi, geçmiş senelere göre yayınevi sayısında gözle görülür bir artış vardı. Ancak, fiyatlar konusunda pek bir indirim yoktu.Yayın evlerinin kitap çeşitliliği çok fazla değildi.”

Hamide Yiğit: (Yazar): “Yoğun ilgiden oldukça memnunum. Fakat teknik aksaklıklar vardı.”

Ismahan Simge Gümüşay (İletişim Yayınları Satış Görevlisi): “Yoğunluğa rağmen fuara katılımın geçen yıllara göre daha az olduğunu düşünüyorum.Bunun sebebinin ise hem Ankara’daki üniversitelerde final sınavlarının olması hem de son dönemde artan terör olayları olduğunu düşünüyorum.”

Prof. Dr. Funda Şenol Cantek : (Katılımcı) “Congresium’un mekansal olarak böylesi bir fuar için yetersiz kalması, ısıtma tertibatının da yetersiz oluşuydu. Geçen yıl da sağcı bir grup yayınevi, politik olarak ters düştükleri bir başka yayınevinin standını kaldırtmışlardı. Hatırlarsınız çok infial yaratmıştı bu durum. Bazı yayınevleri protesto ederek fuara gelmemişlerdi.”