Önce Refah Partisi şimdi kayyım kapattı

DİYARBAKIR - Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen Turgut Atalay döneminde kurulan Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu, RP’li Ahmet Bilgin’in görevi devralmasıyla kapatıldı. Bir sonraki seçimde DEHAP’lı Feridun Çelik belediye başkanı seçilince yeniden açılan Şehir Tiyatrosu, önemli çalışmalara imza attı. Büyükşehir Belediyesine atanan kayyım, tiyatro çalışanlarının sözleşmelerini yenilemeyince, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu’nun adı kağıt üstünde kaldı.

Dört yıl kadar önce Diyarbakır’da bir etkinlikte, bir grup müzisyenle tanışmıştım. Ayaküstü sohbet ederken, grubun içinde yer alan müzisyenlerin çoğunun daha önce Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi bünyesinde kurulan Halk Müziği Korosu’nda çalıştıklarını öğrenmiştim. Hiç sormadım, ama konuştuğum müzisyen edasıyla, konuşmasıyla Çingene’ydi. Anlattığına göre Halk Müziği Korosu’nda çalışmaktan çok memnundular. Belediye başkanı değişince onların işine de son verilmiş. “Nasıl yani” diye sorunca, “Yeni başkan koroyu kapattı, bize de ‘gidin çöp toplayın’ dedi. Çöp toplarız, çöp toplayana saygı duyarız, ama biz müzisyeniz. Bize böyle davranmasını kabul etmedik, istifa ettik” demişti.

Belediyenin Halk Müziği Korosu’ndan ayrılınca düğünlerde çalıp söylemeye, bu şekilde geçinmeye çalıştıklarını söylemişti. O gün Türkçe ve Kürtçe şarkılar söyleyerek harika bir konser veren müzisyenlere bir kez daha rastlayamadım.

Olayı biraz soruşturunca, çöpe gönderilen sanatçıların müzisyenlerle sınırlı olmadığını öğrenmiştim. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu (DBŞT) çalışanları da aynı sorunla karşılaşmıştı.

DBŞT KURULUYOR

DBŞT, 1990 yılında Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen Turgut Atalay döneminde kuruldu. Turgut Atalay, Genel Sanat Yönetmeni olarak Devlet Tiyatroları’ndan emekli olmuş usta bir yönetmeni, Ziya Demirel’i işin başına getirdi. Sanat danışmanı olarak Diyarbakırlı oyun yazarı Orhan Asena’yı atadı. Bu iki önemli isim, Atalay’ın DBŞT bünyesinde yürütülecek çalışmalara değer biçtiğinin göstergesidir aslında. Türkiye ve dünya tiyatrosundan önemli oyunlar sahnelenir. Yine o tarihte DBŞT bünyesinde çalışmaya başlayan sanatçıların pek çoğu, yazar, yönetmen ve oyuncu olarak önemli işlere imza attılar.

Ancak 5 yıl sonra Refah Parti’sinden Dr. Ahmet Bilgin belediye başkanı seçilir. Bilgin, DBŞT ile Halk Müziği Korosu’nu dağıtır. Denildiğine göre Ahmet Bilgin, o tarihte şöyle bir açıklama yapmış: “Bize tiyatro lazım değil. Halk benden kanalizasyon, yol, su istiyor.” Bu düşünceyle sanatçıları belediyenin çeşitli yerlerinde görevlendirmiş ve tiyatro olayını sonlandırmış.

DBŞT’nin yeniden kurulması bir sonraki seçimde mümkün olur. Feridun Çelik’in HADEP’ten belediye başkanı seçilmesi ile DBŞT yeniden perdelerini açar.

DBŞT, o günden bu güne kadar perdelerini hep açık tuttu. Çok sayıda oyun sahneledi. Geçtiğimiz on yılda repertuarına Kürtçe oyunlar ekleyerek Kürtçe ve Türkçe oyunlar sahneledi. Son yıllarda ise sadece Kürtçe oyunlar sahneledi. Türkiye ve dünyada gerçekleşen pek çok festivale Kürtçe oyunlarla katıldılar. DBŞT, Kürtçe oyun yazarlığını teşvik etmek amacıyla yarışmalar düzenledi. Deneysel tiyatro örnekleriyle seyircinin karşısına çıkacak birikim ve deneyim kazanan DBŞT, Hamlet ve Antigone oyunlarını kendi yorumuyla sahneledi.

SONRA KAYYIM ATANDI

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’nin eşbaşkanları Gültan Kışanak ile Fırat Anlı’nın tutuklanması ve belediyeye kayyım atanması, yeni sezon için henüz perdelerini açmış olan DBŞT’nin kapısına kilit vurulmasına neden oldu.

DBŞT hemen dağıtılmadı tabi. Önce sanatçıların tiyatro salonuna girişi güvenlik gerekçesiyle engellendi. Daha sonra sanatçılar henüz resmi açılışı yapılmamış kongre merkezinde prova almaya başladılar. DBŞT perde açacak mıydı, belli değildi, çünkü kendilerine bir açıklama yapılmıyordu.

KAYYIMIN KÜLTÜR MÜDÜRÜ

Bu arada kayyım atanan belediyelerden çalışanlar ya ihraç ediliyor ya da sözleşmeleri yenilenmeyerek işten atılmaya başlanmıştı.

DBŞT çalışanları, bir gün sıra bize de gelecek öngörüsüne rağmen, sabah 8’de işe gidip akşam 5’te işten çıktılar. Bu da kayyımla birlikte gelen bir uygulamaydı. Uygulamayı değerlendiren DBŞT Genel Sanat Yönetmeni Rüknettin Gün’ün, dünyanın hiçbir yerinde tiyatrocuların bu şekilde çalışmadığına dikkat çekerek, bunun bir yıldırma politikası olduğunu vurgulaması boşuna değil. Çünkü bu süreçte bazı arkadaşları işten topluca ayrılmayı dile getirmiş. Gün, açık yüreklilikle, “Hayatımda tiyatroya gitmedim” diyen bir belediye çalışanının Kültür Müdürlüğü’ne atanmasını ise, kayyımın tiyatroyu gözden çıkardığının göstergesi olarak değerlendiriyor.

Nihayet, 31 Ocak 2016’da yenilenmesi gereken DBŞT personelinin sözleşmesi yenilenmedi ve 5 Ocak 2017’de 31 sanatçının işine son verildi. DBŞT bünyesinde çalışan oyuncu ve yönetmen kalmadı.

Rüknettin Gün

DBŞT NE ZAMAN ‘PERDE’ DİYECEK?

Rüknettin Gün, “Teşrifatçı, gişeci gibi personel duruyor. Ama bu perdelerin açılacağı ya da bu personelin de işine son verilmeyeceği anlamına gelmiyor” diyor ve ekliyor, “Perdelerin açılması için kayyımın dışarıdan oyuncu getirmesi gerekiyor.”

Kayyım atandığından bu yana, “Bundan sonra ne yapacağız” sorusunu çok tartışmışlar. Gün, “Bünyemizde çok genç tiyatrocu arkadaşların yanı sıra 27 yıldır sadece tiyatro yapan arkadaşlarımız var. 27 yıldır sadece tiyatro yapan bir insan, ne ticaret yapabilir ne de başka bir şey. Bu insanların bakmakla yükümlü oldukları insanlar var, borçları var ve şimdi ne yapacaklarını bilmiyorlar.”

Rüknettin Gün, İşten çıkarılan arkadaşlarıyla birlikte DBŞT birikimine sahip çıkmak için hukuki süreç başlatacaklarını anlatan Gün, bu sürecin uzayacağının da farkında. Yine de "İşsiz kalmamız elbette bizim için sorun, ama asıl mesele DBŞT'nin birikimidir ve kentin tiyatrosuz bırakılmasıdır. Bu haksızlığa itiraz edeceğiz" diyor.

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’ne kayyım olarak atanan Ankara’nın Etimesgut ilçesi kaymakamı Cumali Atilla’dan, “Bize tiyatro lazım değil. Halk benden kanalizasyon, yol, su istiyor” benzeri bir cümle duymadık henüz. Ama DBŞT çalışanlarını işten çıkardığına göre, söz konusu tiyatro olunca, ne yazık ki Ahmet Bilgin’le aynı düşüncede olduğu görülüyor. 1990’da kurulan, 1995’te kapatılıncaya kadar önemli çalışmalar imza atan, 2000’den bu yana ise kayda değer bir deneyim kazanan DBŞT, bir kez daha ne zaman “perde” diyecek?