Kaçak sondaj yapan maden şirketi ÇED süreci başlattı

Osman Çaklı

BURSA - Gizem Madencilik, İznik'in Hisardere, İhsaniye gibi mahallelerini etkileyecek altın ve bakır arama çalışmaları için çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) sürecini başlattı. Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nden 2019 yılında yedi yıl geçerli olmak üzere dördüncü grup maden arama ruhsatı alan şirket, 2020 yılının ağustos ayında İznik'te kaçak sondaj yaparken köylüler tarafından fark edilmişti.

Ekonomisi ağırlıklı olarak tarım ve hayvancılığa dayanan yöre halkı, su kaynaklarının etkileneceğinden endişe duyuyor. Şirketin ÇED süreci başlatmasıyla ilgili, CHP Bursa Milletvekili Nurhayat Altaca Kayışoğlu ve İznik Hisardere'de yaşayan Hüseyin Sevimli ile konuştuk.

AKARSULAR BÖLGENİN CAN DAMARI

Gizem Madencilik’in 2020 yılının ağustos ayında kaçak sondaj yaptığı sırada İznik'e giden CHP Bursa Milletvekili Nurhayat Altaca Kayışoğlu, köylülere destek çıkan isimlerden biriydi. Kayışoğlu, asırlık çınar ağaçlarına tabelalar asılarak sondaj yapıldığının fark edilmesinden sonra şirketin çalışmalarının durdurulduğunu hatırlatarak, "Fakat son başvurularından anlıyoruz ki, sondajdan vazgeçmiyorlar" diye konuştu. Su kaynaklarının bölge insanı açısından önemi oldukça büyük. İznik'te yetiştirilen sebze ve meyveler yalnızca yurt içi değil, yurt dışına da ithal ediliyor. Kayışoğlu, tarımla uğraşan köylüler için suyun önemini, "Orası, köylülerin içme suyu ve tarımsal sulama kaynaklarının olduğu yer" olarak özetledi.

'İZNİK KAZDAĞLARI OLMAYACAK'

ÇED başvuru sürecinin Bursa'daki çevreciler, CHP ilçe örgütü ve meslek kuruluşlarıyla takip edildiğini belirten Kayışoğlu, İznik'in, Kazdağları gibi talan edilmesine izin vermeyeceklerini söyledi. Çevreyi koruma konusunda ısrarcı olacaklarını belirten Kayışoğlu, "Daha önceki tecrübelerden biliyoruz. Alınan ruhsatlar zamanla kanunun etrafından dolanılarak genişletiliyor ve yayılıyor. Kirazlıyayla ile birlikte düşünüldüğünde İznik Gölü sürekli saldırı altında. Binlerce yıldır tarihiyle, suyuyla, kurdu kuşuyla denge içerisinde yaşayan ve yaşatan, ekolojik dengesini sağlayan bu güzellikleri rant uğruna yok etmemeleri için de bakanlığa sesleniyoruz. Masa başında kalem kırmayı bırakın" diye konuştu.

'SU KAYNAĞI KESİLİRSE BURADA YAŞAYAMAYIZ'

Maden projesine en yakın yerleşim yeri olan Hisardere'de yaşayan Hüseyin Sevimli ise şirketin kaçak sondaj yaptığı dönemde, yöneticilerin kendilerine "Çevre bizim için önemli. Böyle şeylere izin vermeyiz" demesine rağmen firmanın bölgede varlığını sürdürmeye devam ettiğini söyledi. Hisardere Köyü’nü besleyen sulama göletinin kaynağı, maden sahasının içinde bulunuyor. Köyü besleyen su kaynaklarının yönü değişirse, insanların geçim kaynaklarını kaybedeceğini söyleyen Sevimli şunları ekledi: “Bu kadar insan nereye gitsin? Neden buradaki yaşamını bırakmak zorunda kalsın. Su kaynağımız kesilirse burada yaşayamayız.” Maden sahası Hisardere'ye bin 500 metre mesafede bulunuyor. Şirket yerleşim yerlerinin projeden etkilenmeyeceğini söylese de Sevimli, "Bize belli bir mesafede olsalar da içme suyu olarak kullandığımız suların tam kaynağında çalışacaklar" dedi

'DOĞAYA ZARARIMIZ OLMAYACAK'

Şirket tarafından İznik'in Hisardere ve İhsaniye mahallerinde 496 hektar alanda altın ve bakır madeni arama çalışmaları için bir proje tanıtım dosyası hazırlandı. 114 sayfalık dosyada yapılacak sondajlarda kullanılacak su miktarından, arazinin yapısına ve çevreye etkisine kadar çeşitli bilgiler yer alıyor. Proje dosyasına göre, maden sahası ormanlık alandan oluşuyor. Proje alanı, en yakın yerleşim yeri olan 206 nüfuslu Hisardere'ye 1500 metre, 47 nüfuslu İhsaniye Mahallesi’ne ise 2 bin 800 metre mesafede bulunuyor. İki mahallede de insanların ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanıyor. Şirket, maden sahasının yerleşim yerlerine uzaklığını öne sürerek, oluşacak gürültü, tozutma ve patlatmalardan bu yerleşim bölgelerinin etkilenmeyeceğini belirtiyor. Öte yandan dosyada yer alan "Bölgede nesli tükenmekte olan nadir canlı yok ve nakliye sırasında kullanılacak yollar yerleşim bölgelerinden geçmeyecek" ifadesiyle doğaya herhangi bir zararın olmayacağı savunuluyor.

PROJE SU KAYNAKLARININ YAKININDA

Maden araması yapılacak sahada İznik Gölü’ne dökülen ve köylülerin içme suyu olarak kullandığı birden fazla su kaynağı bulunuyor. Arama yapılacak saha ormanlık alan olmasına rağmen, ne kadar ağaç kesileceğiyle ilgili bir bilgi tanıtım dosyasında yer almıyor. Yine sondaj için kullanılacak iş makinelerinin saatte 300 litre su tüketeceği ve bu suyun nereden temin edileceği de dosyada yer almayan bilgiler arasında. Şirket, arama yapacakları alanın yanından Ören Deresi’nin geçtiğini belirterek, akarsuyun mevsimsel olduğunu ve su akışına engel olacak işlem yapılmayacağını söylüyor. Fakat alınan önlemlere ilişkin detay ise dosyada bulunmuyor.