ODTÜ keşfetti: Çift yıldız sisteminde kayma var

DUVAR - Fizik alanında araştırmalar yapan ODTÜ'lü bilim insanları, evrendeki en yoğun cisimlerden olan "SXP 1062" isimli çift yıldız sistemindeki, nötron yıldızının 18 dakika olan dönme periyodunda büyük bir kaymanın varlığını keşfetti. Literatüre giren bu keşif ile çift yıldızın hem periyodu hem de yıldız içindeki yoğun maddeye ilişkin şifreler çözülmüş oldu.

Sputnik'in haberine göre, ODTÜ Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Altan Baykal, konuyla ilgili açıklama yaptı. Baykal açıklamasında 'yakıtları tükenen yüksek kütleli yıldızların büyük bir patlama yaptığını' ve 'bu sırada yeni bir gök cisminin oluştuğunu' anlattı. 'Bu yeni gök cisminin, bir beyaz cüce, nötron yıldızı veya kara delik olabileceğini' belirten Baykal, 'bu şekilde oluşan nötron yıldızlarının çok güçlü manyetik alanlarının bulunduğunu' ifade etti.

'KEŞFİMİZE DEK BU GELİŞME BİR SIRDI'

Altan Baykal açıklamasında şöyle dedi:

"Üç yıl süren gözlemler sonucunda bir çift yıldız sistemindeki bir bileşen olan SXP 1062 isimli nötron yıldızının yörünge periyodunu bulduk. Gözlemlerimiz sonucu bu nötron yıldızının yörünge periyodunu 656 gün olarak belirledik. Zamanlama analizlerinde 18 dakika olan kaynağın dönme periyodunda büyük bir kayma gördük. Yaptığımız analizlerde, çift yıldızlardaki nötron yıldızlarından birinde ilk defa İngilizce'de 'glitch' denilen bir kaymayı tespit etmiş olduk. Astronomide X-ışını salan çift yıldızlar, 1973'ten beri uydularla gözleniyor. Bu tarihten bu yana ilk defa ODTÜ ekibi olarak bizler, çift yıldız sistemindeki bir kaynağın kendi etrafında dönme periyodunda büyük bir kayma keşfetmiş olduk. Bu kayma, laboratuvar ortamında gözlenemeyen yıldızın içindeki yoğun maddenin kabuğu ile etkileşmesinden kaynaklanıyor. Bunu deprem gibi düşünebiliriz ancak bu yıldızda olduğu gibi zaman periyodunda ani bir kayma meydana geliyor. Nötron yıldızının merkezinden gelen bu kayma, daha önce bilim dünyasında bir sırdı."