Bakımevinde otizmli bireye şiddet: Bu ilk değil, 'kendi yaptı' diyorlardı

İSTANBUL- Otizmli oğlu Sinan Gündoğdu’ya 25 yaşına kadar kendisi bakan Ayfer Gündoğdu, eğitim alması ve sosyalleşmesi için oğlunu bakımevine yerleştirmeye karar verdi. Ancak işler umduğu gibi olmadı. Yaklaşık 3 yıldır Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na bağlı Pendik Engelsiz Yaşam Bakım Rehabilitasyon ve Aile Danışma Merkezi’nde kalan Sinan Gündoğdu'nun, burada şiddete maruz kaldığı ortaya çıktı.

Gazete Duvar’a konuşan anne Ayfer Gündoğdu, bunun ilk olmadığını söylüyor: “Sinan 3 yıldır orada. Her gidişimde Sinan’da morluk ve yaralar görüyordum. Bunu dile getirdiğimde ‘Kendi yapıyor’ diyorlardı. Baktım ki bunun sonu gelmiyor, dilekçe yazıp verdim. Dilekçeden sonra bu kesildi.”

Pendik’te bulunan bakımevi, kamuya ait tek bakımevi olma özelliğini taşıyor. Otizmli bireylerin ailelerinin kurduğu bir vakıf tarafından kurulan bakım evi, daha sonra devlete bağışlanmış.

2 YIL ÖNCE DE ŞİDDET GÖRDÜ

Pandeminin başında bakımevlerine ziyaretçi yasağı getirilmesi nedeniyle oğlunu göremeyen Ayfer Gündoğdu, bu dönemde telefonla bilgi almış. 2020’nin Nisan ayında bakımevi müdüründen gelen telefon annenin şiddet şüphesini doğrulamış: “Beni aradı ‘üzücü bir şey yaşandı, Sinan bakıcının şiddetine maruz kaldı. Sinan’ı hastaneye götürdük ve o kişiyi uzaklaştırdık’ dedi.”

Ayfer Gündoğdu, yaklaşık 2 yıl aradan sonra aynı acıyı tekrar yaşıyor. Geçtiğimiz pazar oğlununun durumunu sormak için bakımevini aradığında, Sinan’ın hasta olduğunu ve ateşinin 37,5 dereceye çıktığını öğrenmiş. Oğluna 3 gün boyunca ateş düşürücü verildiğini ancak ateşi düşmemesine rağmen hastaneye götürülmediğini isyan ederek anlatıyor: “Bağırdım sinirden, bağırdım. ‘Neden hastaneye götürmüyorsunuz?’ dedim. Ondan sonra apar topar hastaneye götürdüler. Orada tahlil yapılıyor ve röntgen çekiliyor. İki kaburgası kırılmış, akciğerlerinde de iltihap var yüksek derecede. Bunun kimin tarafından yapıldığını şu anda bilmiyoruz ama büyük ihtimalle bakıcı olduğunu düşünüyoruz.”

3 DARP DOSYASI YARGI’DA

İstanbul Otizm Gönüllüleri Derneği Başkanı avukat Sedef Erken, Pendik’te bulunan bakımeviyle ilgili 3 ayrı darp davası açıldığını belirterek şiddetin 'münferit' olmadığını vurguluyor: “Kurumda şiddet olduğunu bildirmemize rağmen Bakanlık önlem almadı. Biz kurumla defalarca görüştük, mevcut müdür bey yine bir şeyler yapmaya çalışıyor. Ama burada Bakanlığın çok büyük ihmali var. Çünkü gerekli ödenek ve personel gönderilmeden buranın yöneticisi hiçbir şey yapamaz. 24 saat orada kalan 35- 40 çocukla o insanın tek başına ilgilenme şansı yok.”

Avukat Erken, Türkiye’de otizmli bireylerin eğitim ve rehabilitasyon hizmeti alabileceği ve kalabileceği bakımevlerinin kurulmadığını vurguluyor. Kamuya ait mevcut bakımevlerinin durumunu ise “Allah düşürmesin denecek yerler” diyerek özetliyor. Bu kurumlarda kalan otizmli bireylerin aç bırakıldığını, şiddete uğradığını, eşyalarının çalındığını anlatıyor.

‘ATAMANIN NEYE GÖRE YAPILDIĞINI BİLMİYORUZ’

Öte yandan bu kurumlarda otizmli bireylere nasıl yaklaşılması gerektiğini bilen, eğitim ve rehabilitasyon hizmeti verebilecek personellerin sayısı yok denecek kadar az. Bakımevi görevlilerinin atamayla geldiğini ancak bu atamaların hangi uzmanlığa göre yapıldığını anlayamadıklarını belirten Erken, şöyle konuşuyor: “Bazılarında müthiş bir rahatlık görüyorum. ‘Sen gidersin ben kalırım burada’ diyenler var. Kime, hangi dayısına güveniyor bilemiyorum. Neye göre atama yapıldığı öğrenilemiyor. Muhtemelen biri, bir yere yerleştirilmesi gerektiği zaman başka hiçbir yer bulamadıklarında buralara konuluyor. Bizim gördüğümüz bu.

Bu kurumlarda bir denetleme mekanizması da işlemiyor. Önceden 'denetleme yapacağız' diye haber verdiğiniz denetleme zaten denetleme değildir. Buraları eski çalışanları ihbar ediyor, ancak öyle haberdar olunuyor. Haber verip gittiğinizde ne olduğunu görmeniz mümkün değil.”

TİP BAŞKANI SORU ÖNERGESİ VERDİ

Sinan Gündoğdu’nun darp edilmesi TİP Genel Başkanı Erkan Baş tarafından da Meclis gündemine taşıdı. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık'ın yanıtlaması talebiyle soru önergesi veren Baş, Bakanlığın darp davasına müdahil olup olmadığını sordu. TİP Genel Başkanı Baş, otizmli bireylerin ailelerinin sıkça dile getirdiği “Benden sonra çocuğuma ne olacak?” sorusunu hatırlatarak “Söz konusu endişeleri gidermeye ilişkin Bakanlığınızın herhangi bir çalışması var mıdır?” dedi.

Türkiye'de 0-18 yaş grubu arasında 352 bin otizmli birey olduğu tahmin ediliyor. Bu rakam içinde okullaşabilen ve eğitime erişebilenlerin sayısı ise yalnızca 30 bin 50.