Ayasofya’da güvenlik: İzdiham yaşanıyor, X-ray’ler bile çalıştırılmıyor

DUVAR - 1500 yıl önce inşa edilen ve UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan Ayasofya’da güvenlik zafiyeti yaşanıyor. Kapılarının tahrip olmasıyla başlayan tartışmaların ardından, cuma günü tarihi yapıyı ziyaret ettik. Her gün binlerce insanın ziyaret ettiği Ayasofya'nın girişlerinde yer alan X-ray cihazları çalıştırılmıyor. Tarihi yapıda aynı anda yaklaşık 15 güvenlik görevlisi saydık. Onlar da ziyaretçilere “halıya ayakkabıyla basmayın”, “ayakkabıları yanınıza almayın” ve “örtünün” uyarısı yapıyor.

Tarihi yarımadada yer alan Ayasofya, İstanbul’da yapılmış en büyük Bizans kilisesiydi. Fatih Sultan Mehmet'in 1453'te İstanbul’u fethetmesinin ardından camiye çevrildi. Ayasofya, 1934’te Atatürk’ün önerisi ve Bakanlar Kurulu kararı ile müzeye dönüştürüldü ve 1 Şubat 1935’te ziyarete açıldı. Müze, 24 Temmuz 2020'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kararıyla tekrar camiye dönüştürüldü ve ibadete açıldı.

Cami olarak ibadete açılmasının ardından ziyaretçi sayıları elli bini buldu. Bu dünya mirası, son günlerde yaşanan tahribatla gündemde. Vakıflar Genel Müdürlüğü, Ayasofya Camisi İmparator Kapısı’ndaki tahribatın gündem olmasının ardından yaptığı açıklamada “Konunun incelenmesine yönelik savcılık soruşturmasının yanı sıra bir idari, bir teknik olmak üzere iki müfettiş de ivedilikle görevlendirilmiştir" ifadelerini kullandı. Müdürlük Ayasofya’da 154 güvenlik kamerası bulunduğunu, 68 güvenlik görevlisi ve turizm polislerinin görev yaptığını ifade etti.

‘KUYRUĞUN UCU GÖRÜNMÜYOR’

Tartışmaların ardından Ayasofya’yı ziyaret ettik. Cuma namazından önce tarihi yapıya binlerce insan geldi ve içerisi tamamen dolunca kapılar kapandı. Bunun üzerine güvenlik görevlileri ve turizm polisi kapıda kalanlara 'içerinin dolduğunu ve namazdan sonra boşalacağını' anlatmaya çalıştı. Kapı önünde grup grup gelen insanlar içeri girme konusunda ısrarcı oldu ve kimi zaman öfkelendi. Kent dışından geldiğini söyleyenler de kapıdan dönmek zorunda kaldı. Ancak, aynı anlarda hakim ve savcı kimliğini gösterenlerin, protokol kapısına yönlendirilerek içeri alınması dikkat çekti.

Dakikalar geçtikçe kapının önünde insanlar düzensiz bir kuyruk oluşturmaya başladı. Ne bir güvenlik şeridi ne de personel vardı. Saat 14.20’yi gösterdiğinde yüzlerce kişinin oluştuğu kuyruğun sonu görünmez hale geldi. 14.30’a doğru cuma namazını kılan binlerce kişi tarihi yapıyı boşaltınca kapılar tekrar açıldı.

‘X – RAY'LER ÇALIŞTIRILMIYOR’

Çok sayıda insan birden içeri hücum etti. Güvenlik noktalarından geçenlerin ne çantası arandı ne de üstleri kontrol edildi. X – ray cihazları çalıştırılmadı. Girişte yalnızca 5 güvenlik görevlisi vardı. Onlar da kadınlara ve diz üstünde şortla gelenlere örtünmeleri konusunda uyarılarda bulunuyordu. İçeriye girdiğimizde tarihi kapıların olduğu alanda yalnızca iki güvenlik görevlisi vardı. Bir de turizm polisleri geziyordu. O güvenlik görevlileri de kalabalığın halıya ayakkabılarıyla basmamaları ve ayakkabıları yanlarında içeri sokmamaları konusunda sürekli uyarıyordu. Tarihi kapıların önüne şeritler çekilmiş ve ziyaretçiler kapılara dokunduğunda uyarılıyor ancak güvenlik görevlisi az olduğu için bütün kapıları görmesi ve kontrol etmesi zor. İçeri girdiğimizde yaşanan kalabalık ziyaretin etkisiyle tarihi yapıda ağır bir koku vardı.

‘TARİHİ KÜPÜN İÇİNDE ÇOCUKLAR GEZİYOR’

İçeride de tam bir düzensizlik hakim. Yüzlerce insanın aynı anda ziyaret ettiği tarihi yapıdaki güvenlik görevlileri sayısı ise 5’i geçmiyor. Bir de turizm polisleri var ancak hem polislerin hem de güvenlik görevlilerinin zamanının çoğu ayakkabılarını girişteki raflara bırakmak yerine elinde taşıyanları uyarmakla geçiyor. Güvenlik görevlilerinin vardiyalı çalıştıklarını ve molalarda birbirlerinin yerine baktıklarını öğrendik. Bu sırada 3. Murad döneminde getirilen, Hellenistik döneme ait yekpare mermer küpü çeviren şeritlerin içinde çocuklar geziyor ve ellerini küpe sürüyor. Dışarı çıkarken bazı insanların güvenlik görevlisine ayakkabılarını sorduğunu ve kaybolduğu için tartıştığına tanık olduk.