Ay ışığında Chiron’un üç devri

Siyah sinemadan gelen Barry Jenkins’in Oscar'a aday “Ay Işığı” filminde beyazlar neredeyse tümüyle silinmiş. Geriye kalmış siyah Amerika’daysa ay ışığı altında bile umut çok az...

23 Şubat Perşembe 2017 Saat: 10:08 Güncellenme: 16 Kasım Pazartesi 2020 Saat: 17:45

Florida’nın Miami şehrinde. Atlantik kıyıları. Küba göçmeni siyahî Juan, çocuklardan kaçıp saklandığı yerde küçük Chiron’la karşılaşıyor. Bu karşılaşma içine kapanık küçük Chiron’u dışarıya doğru açıyor. Ama bu çok yavaş oluyor. Hem de çok yavaş. Chiron için, Juan’ın sevgilisi Teresa, uyuşturucu müptelası annesi Paula’dan daha şefkatli.

1979'da Florida'nın Miami şehrinde doğan siyahî yönetmen Barry Jenkins 2016 yapımı sinemaskop "Moonlight-Ay Işığı"yla ikinci uzun filmini gerçekleştirmiş. Kısa filmler çekti Televizyon dizileri de çekiyor. Jenkins’in bu filmi Akademi’den sekiz dalda adaylık aldı Oscar için. Film, yönetmen, uyarlama senaryo, kurgu, görüntü, müzik, yardımcı kadın (Naomie Harris) ve erkek (Mahershala Ali) oyuncu dallarında Oscar'a aday.

UFAKLIĞIN SESSİZLİĞİ

Tam anlamıyla içine kapanık, fazla konuşmayan, onu “ufaklık” diye küçük görenler. Juan, onu okyanus kıyısına plaja götürüyor. Ay ışığını anlatıyor. Küba’dayken yaşlı bir kadın zencilerin ay ışığında mavi göründüğünü söylemiş. Chiron da mavi mi görünecekti? Chiron’un babası yok. Juan babası gibi onun. Annesi uyuşturucu müptelası ve erkeklerle oluyor uyuşturucu bulabilmek için. Chiron’u nasıl bir gelecek bekleyecekti? Siya olmak bu ülkede çok zorlu bir yolculuktu.

CHİRON KENDİNİ TANIYOR

İkinci bölümde Chiron lisede ve kendini de keşfediyor. Kendisiyle çocukluğundan beri yakın olan Kevin’le plajda öpüştüğünde cinsel yolunu da mı seçiyordu Chiron? Kevin ona hep “Kara” diye sesleniyor. Okuldaki çetenin başı Terrel aslında onun yolunu çiziyor. Kader gibi. İçindeki eşcinseli ve öfkeyi keşfeden Chiron farklı olabilecek miydi? Siyahîler için zor olanı, belki de imkânsız olanı başarıp okuyarak toplumda bir yere gelebilecek miydi? Yoksa bildik hikâyelerin silik kahramanı mı olacaktı Chiron?

KARA VE KADERİ

Hapisten sonra Georgia’nın Atlanta şehrine yerleşen Chiron, yetişkinliğinde sanki Juan’a benzemiş. Onun gibi “torbacılık” yapan Chiron, biraz dışadönük olsa da içindeki ezikliği sürüyor. Gecenin bir yerinde telefon çaldığında, belki de unuttuğu dostu Kevin’in sesini duyuyor. Hayatında ne bir kadın ne de erkek olan Chiron, sanki onu arzuluyor. Aşçılık yapan Kevin, çalıştığı restoranda bir müşteri Barbara Lewis’in “ Hello Stranger” şarkısını çalınca aklına Chiron düşmüş. Lisedeki sevgilisinden bir çocuğu olan Kevin’le Chiron’u ne bekleyebilirdi ki? Kevin, zenciler için zor olanı başarmış ve bir mesleği olmuş. Ya Chiron?

Yönetmen Jenkins’in filmindeki görsellik gerçek anlamda çarpıcı ve metaforları da içinde barındırıyor. Bazı anlarda kamera koreografi yapıyordu adeta. Kamera, karakterlerin etrafında dairesel dönerken, kısırdöngüyü de hissettiriyor. Bunu ister o an için, isterse filmin genelinde düşünün bu kısırdöngü siyahî hayatları kuşattığını fark ediyorsunuz. Tünelin değil, dehlizin ucunda ışığı arayıp bulabilmek Amerika’da siyahî olmak. Sistemin tek sunduğu şeyse suç dünyasıydı. Dehlizin ucunda ışığı bulabilenler belki Amerikan başkanı da olabiliyordu. Yönetmen filminde kullandığı çoğu müzik siyahî öfkeyi dışarı çıkartan tınılardı. Ama Chiron’un dinginliğiyle buluşan müzikler de duyuluyor bazı anlarda. Jenkins’in bu filmi, Kenneth Lonergan’ın Oscarlara aday 2016 yapımı “Manchester by the Sea-Yaşamın Kıyısında” filmi kadar insanın kalbinde burukluk bırakan önemli bir yapıt.