DUVAR - Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) Rusya'nın Ukrayna'ya saldırılarının ardından Kremlin ile bağlantısı olan kişilerin gizli servetini ve offshore hesaplarını içeren Pandora Papers belgelerini yayımladı.

800'den fazla Rus vatandaşına ilişkin şirket adları ve diğer veriler, çoğunlukla Rus müşterilere hizmet veren Seyşeller merkezli Alpha Consulting Ltd.'den geliyor. Veriler, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in müttefikleriyle bağlantılı şirketler ve küresel yaptırımlardan kaçmak için kullanılabilecek şeffaf olmayan işletmelerin arkasında varlıkları barındıran diğer Rus siyasi figürleri hakkında yeni keşfedilen ayrıntıları içeriyor.

Alpha Consulting 2008 yılında, Moskova'dan bir Hint Okyanusu ada ülkesi olan Seyşeller'e taşınan ve eşi Roy Delcy ile birlikte firmayı açan Rus çevirmen Victoria Valkovskaya tarafından kuruldu. Offshore sektöründe tipik olduğu gibi, firma, paravan şirketlerin gerçek sahiplerini örtbas etmeye yardımcı olmak için resmi kurumsal evrak işlerine sözde direktörler veya vekiller sağlıyor. Şirket, 2019 yılında müşteri tabanının yüzde 75’inin Rus olduğunu bildirdi.

Açıklanan belgelere göre, sızdırılan Alpha Consulting verileri arasında bulunan 2 binden fazla offshore şirket ve vakfın yüzde 40’ının bir veya daha fazla Rus sahibi var. Veritabanı, Rusya ile bağlantıları olan 11 binden fazla varlık hakkında bilgileri içeriyor. Pandora Papers belgeleri yaklaşık 3 bin 700 şirketi 4 bin 400'den fazla Rus vatandaşıyla ilişkilendiriyor. Bu sayı belgelerde yer alan milletler arasında en yükseği. Ruslar, sızıntıda ortaya çıkan tüm şirketlerin ve diğer tüzel kişilerin yaklaşık yüzde 14'ünü kontrol ediyor. 

Today, we published structured data from Alpha Consulting Ltd, an offshore service provider that serves mostly Russian clients and one of the 14 firms that make up the #PandoraPapers leak, in a new addition to the #OffshoreLeaks Database. https://t.co/DE0MgmOERN

— ICIJ (@ICIJorg) April 11, 2022

Pandora Papers belgelerinde, Rus eski bakanlar, Rus parlamentosunun eski üyeleri (Duma) ve bir başkan adayı da dahil olmak üzere Rus siyasi figürlerinin 163 farklı iştirake sahip olduğunu gösteriyor. İddiaya göre, bu, başka herhangi bir ülkeden politikacıların sahip olduğu şirketlerden daha fazla. Politikacılara ek olarak, belgelerde 45'ten fazla milyarder yer alıyor. Kayıtlar, 2021'de toplam net değeri Rusya'nın gayri safi yurtiçi hasılasının yüzde 15'ine eşit olan en az 42 Rus milyarderin isimlerini içeriyor. Bu milyarderlerden en az 12'si son yaptırımların hedefi oldu.

PUTİN'İN ESKİ İLETİŞİM BAKANI DA LİSTEDE

Belgelere göre, büyük Rus petrol şirketi RussNeft'in kurucusu ve eski Duma üyesi olan Mikail Gutseriev ve bir başka eski Duma üyesi olan kardeşi Sait-Salam Gutseriev, finansal hizmet sağlayıcıları Alcogal ve Dadlaw tarafından kayıtlı 84 offshore şirkete bağlı. Bu iki isim belgelerde en fazla offshore şirkete sahip olan Rus politikacılar olarak göze çarpıyor.

Belgelere göre, Putin’in eski iletişim bakanı Leonid Reiman bakanlığı sırasında Rusya'nın telekom endüstrisindeki büyük çıkarları kontrol etmek için paravan olarak bir offshore yatırım fonu kullandı. Reiman ise devlet telekom varlıklarına sahip olduğunu sürekli olarak reddetti.

2021'DE RUSYA'NIN EN ZENGİNİ MORDASHOV VE MUHASEBE FİRMASI PwC

Listede yer alan bir başka isim, 2021'de Rusya'nın en zengini olan Alexei Mordashov. Mordashov'un ana şirketi Severstal, ülkenin en büyük çelik üreticilerinden biri ve Rus ordusu için zırhlı araçlar ve denizaltılar için çelik üretiyor. Sızan dosyalar, dünyanın en büyük ikinci muhasebe firmasının Mordashov'un 2021 yılına kadar, Forbes'in tahmini 29 milyar dolar ile Rusya'nın en zengini olmasına nasıl yardımcı olduğunu ortaya koyuyor.

Buna göre, PwC, çelik kralı Mordashov’a ve Putin döneminde büyüyen oligarklara hizmet eden düzinelerce Batılı muhasebe ve hukuk firması arasında en üst sıralarda yer alıyor. Belgelere göre, PwC, Mordashov'a bağlı bir holding şirketinin Britanya Virjin Adaları'nda ve başka yerlerde 65'ten fazla paravan şirket kurmasına ve yönetmesine yardımcı oldu.

Mordashov'un bu offshore şirketler ağını Avrupa şirketlerine yatırım yapmak ve Rusya içinde çelik endüstrisinin ötesinde kömür, kereste ve medya endüstrilerinde büyük paylar almak için kullandığını gösteriyor. Gizli kayıtlar aynı zamanda bu offshore şirketlerinin karanlık ve şüpheli yollarla dünya çapında büyük meblağlarda para hareket ettiren işlemlerde bulunduğunu da gösteriyor. Bunlar, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in en yakın iş ortaklarından biriyle bağlantılı şirketleri içeren en az dört işlemi de içeriyor. 

'KIBRIS MERKEZLİ HOLDİNG ŞİRKETİYLE BAĞLANTILI'

Ayrıca, PwC Alexei Mordashov ve hayat arkadaşı Marina Mordashova’ya kriz zamanlarında, yaptırımlar gibi, paravan şirketlerinin mülkiyetini yeniden yapılandırmalarında yardımcı oldu. Bu şirketlerin çoğu, Mordashov'un Kıbrıs merkezli holding şirketi Unifirm Ltd.'ye bağlı. Belgelere göre Kıbrıs, varlıklı Ruslar için favori bir offshore merkezi. Mordashov, Rusya'nın 24 Şubat'ta başlayan Ukrayna'yı işgaline yanıt olarak Avrupa Birliği ve Birleşik Krallık tarafından yaptırım uygulanan ve sayıları giderek artan Rus oligarklarından biri.

ENERJİ DEVİYLE BAĞLANTILI İSİMLER DE LİSTEDE

Ukrayna'daki savaştan önceki yıllarda PwC, 124 büyük şirket de dahil olmak üzere 2.000'den fazla Rus işletmesiyle çalıştığını bildirdi. Bunlar arasında Rus enerji devi Gazprom, Rusya'nın en büyük devlet bankası olan Sberbank ve basında çıkan haberlere göre Putin'in eski damadı Kirill Shamalov tarafından kontrol edilen petrokimya devi Sibur da var. Buna göre PwC'nin Singapur birimi, Putin'in eski yardımcısı Kirill Androsov'un yatırım fonunun ve Androsov'un fonunun yatırım yaptığı Londra merkezli bir petrol şirketinin denetçisiydi. PwC, 2017 yılında Belçika, İspanya, Yunanistan ve ABD'de iddia edilen mali suçlar nedeniyle soruşturulan Putin müttefiki milyarder Oleg Deripaska'nın emlak işinin bir bölümünü de denetledi.

Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline yanıt olarak PwC, firmanın Rus biriminin artık küresel ağıyla bir bağlantısının kalmadığını ve Rusya dışındaki bağlı kuruluşlarının "yaptırımlara tabi olan Rus kuruluşları veya bireyleri için” çalışmayacağını duyurdu.

SÜLEYMAN KERİMOV VE ENERJİ VARLIKLARI BELGELERDE

Belgelerdeki bir başka oligark Süleyman Kerimov. Kerimov, Sovyetler Birliği'nin çöküşünden sonra Rus bankalarındaki enerji varlıklarını ve büyük hisselerini satın alarak servet kazanan bir altın kralı. Aynı zamanda Rusya parlamentosunun bir üyesi ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgal ettiği gün Putin tarafından Moskova'ya çağrılan seçkin bir güçlü oligark grubundan biri. 2016 Panama Papers belgelerine göre, Kerimov'un Putin'in gizli servetini elinde tuttuğuna inanılan gizli bir finansal ağı var.

Kerimov'a bağlı paravan şirketler ağı ve kusurlu bir banka uyarı sistemi, Batı hükümetlerinin Kremlin bağlantılı para avında karşılaştıkları zorluklara işaret ediyor. Altı yıl boyunca BNY Mellon bankası, ABD makamlarına toplam 700 milyon doları aşan banka havaleleri hakkında bir dizi uyarı gönderdi. Ancak banka, kimin parasının hareket halinde olduğunu bulamamıştı. Belgelere göre, fonlar, Kerimov ile ilişkili geniş bir offshore imparatorluğunun parçasıydı. 

Para transferlerinin merkezinde yer alan isim, Kerimov ile yakın bağları olan İsviçreli bir finansör olan Alexander Studhalter. Belgelere göre, Studhalter, İsviçre'deki kasabasında bir dövme sanatçısını Kerimov'a bağlı firmalara 300 milyon dolardan fazla transfer yapan bir paravan şirketin sahibi olarak gösterdi ve Kerimov'un yeğenini, özel bir Boeing 737 de dahil olmak üzere iki özel jeti finanse eden başka bir firmanın tek hissedarı olarak listeledi. Toplamda, kayıtlar, Kerimov'un ailesinin sahip olduğu firmalar ile Studhalter'in sahibi olduğu veya yönettiği paravan şirketler arasındaki işlemlerde milyarlarca dolarlık işlemi tanımlıyor. Bu işlemlere ek olarak, 2012-2015 yılları arasında Britanya Virjin Adaları firması Fren Global Corp.'tan Kerimov'un ailesi tarafından kontrol edilen bir şirkete yaklaşık 3 milyar dolarlık kredi verildi.

OFFSHORE SİSTEMİNE KARIŞAN RUS BANKALARININ YÖNETİCİLERİ DE VAR

Pandora Papers belgeleri, son on yılda Rusya'nın en büyük beş finans kuruluşundan (Sberbank, Alfa Bank, VTB, Gazprombank ve VEB) sekiz yöneticinin uzak ülkelerdeki servetlerini saklamak için offshore finans sisteminin gizliliğinden yararlandığını da ortaya koyuyor. Kayıtlara göre, Rusya'nın dünyanın geri kalanıyla ilişkileri giderek gerginleşirken, sekiz bankacı da son yıllarda çeşitli offshore işlemlerine karıştı. 

Sızan kayıtlara göre bankacılardan üçü, Londra ve Kıbrıs'taki lüks mülklere yatırım yapmak için offshore paravan şirketleri kullandı. Diğer dördü ise en az 2 milyar dolarlık offshore şirketlerle işbirliği yaptı. Belgeler ayrıca, Rusya'nın en büyük bankası olan Sberbank'ın CEO'su Herman Gref'in, 2015 yılında Singapur'da bir dizi offshore şirkete bağlı 75 milyon dolarlık aile sermayesini yeniden yapılandırmak için kullandığını gösteriyor.

RUS OLİGARKLARA YARDIM EDEN BATILI FİRMALAR DA BELGELERİN KONUSU

Belgeler son olarak, Rus oligarkların bu denli büyümesinde ve yasadışı işlem yapmalarında kimlerin onlara yardım ettiğini de ortaya koyuyor. Kayıtlar, satın aldıkları her şey için şu anda yaptırımlar altındaki Rusların Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika'daki küçük bir profesyoneller ordusunun hizmetlerine güvendiğini gösteriyor: Sözleşme yazmak için avukatlar, sigorta satmak için komisyoncular, parayı taşımak için bankacılar, muhasebeciler, anahtarları teslim etmeleri için gemi yapımcıları. 

PUTİN'İN JUDO PARTNERİNİN DE PARAVAN ŞİRKETİ VAR

2011 yılında Putin'in judo partneri milyarder Arkady Rotenberg offshore hukuk firması Appleby tarafından Britanya Virjin Adaları'nda kurulan gizli bir paravan şirket aracılığıyla bir jet satın aldı. Arkady'nin kardeşi Boris de benzer bir düzenlemeyle bir jet aldı. Kanada'daki Bombardier şirketi jeti Rotenberg'in offshore şirketine sattı. Ernst & Young (EY) şirketi vergiler konusunda tavsiyelerde bulundu. Meyer Avocats şirketine bağlı İsviçreli avukatlar yasal tavsiyelerde bulundu ve Avusturya'daki Avcon Jet jetin bakımını üstlendi. İskoçya Kraliyet Bankası’nın Man Adası şubesi Rotenberg'in şirketi için bir hesap açtı.

2009’da, Rus gaz ve petrokimya milyarderi Gennady Timchenko, Lena yatını 18 milyon dolardan fazla satın almak için gizli bir offshore şirketi kullandı. Britanya Virjin Adaları’nda faaliyet gösteren offshore hukuk firmaları Aleman, Cordero, Galindo & Lee, Timchenko'nun Karayipler'de bir paravan şirket kurmasına yardım etti. İtalyan gemi yapımcısı Sanlorenzo SPA, oligarkın offshore şirketi ile bir sözleşme imzalayarak 130 metrelik yatı inşa etti. Timchenko'nun offshore şirketini temsil eden iki hukuk firması vardı: Londra'daki Clyde & Co. ve Monako merkezli Moores Rowland.

2010’da Rus gaz şirketi Gazprom, 157 metrelik bir yatı 25 milyon dolardan fazla bir paraya satın aldı. Kayıtlara göre jakuzili yat Gazprom misafirleri ve çalışanları içindi. 2016’da Gazprom, vergi cennetleri Singapur, Britanya Virjin Adaları ve Lihtenştayn’daki üç yeni paravan şirketle mülkiyet yapısını karmaşıklaştırdı. Kayıtlara göre, Asiaciti de dahil olmak üzere şirketler, yat için hizmet sağlarken Gazprom'un yaptırımlar altında olduğunu biliyorlardı. Yatın sahibi olan bir paravan şirketin denetçileri, Singapur'daki Robert Yam & Co. idi ve yatın çalışması hakkında bir gizlilik anlaşması imzaladı. Büyük bir hukuk firması olan KhattarWong LLP, paravan şirkete tavsiyelerde bulundu. Yatın arkasındaki Singapurlu bir şirket olan Winable Investments Pte Ltd., İsviçre'de CIM Bankası hesap açtı. (DIŞ HABERLER)