Meclis.org Amasra’ya ilişkin ‘Sayıştay’ raporu hazırladı

ANKARA - Amasra’da 41 maden işçisinin hayatını kaybettiği faciaya ilişkin ‘Mecliste.org’, ‘Amasra Maden Faciasının Ardından: Sayıştay ve Denetim Raporlarının Etkinliği’ raporunu açıkladı.

Türkiye Taşkömürü Kurumu’na bağlı maden ocağına ilişkin Sayıştay, 2017 yılında gerekli önlemlerin alınmadığı gerekçesiyle para cezası kesmiş, 2019 yılında ise patlamanın meydana geldiği eksi 300 kotuna ilişkin önlem alınması uyarılarını yapmıştı.

'SAYIŞTAY, TBMM'YE DOĞRU, YETERLİ VE ZAMANLI RAPORLAR SUNUYOR'

Mecliste.org’un hazırladığı raporda, Sayıştay kanunu ve görevleri, denetim süreci ve ihmaller ele alındı. Raporda, Sayıştay’ın, kamu idarelerinin mali faaliyet, karar ve işlemlerini hesap verme sorumluluğu çerçevesinde denetlediği ve sonuçları hakkında TBMM’ye doğru, yeterli, zamanlı bilgi ve raporlar sunduğu ifade edildi.

Sayıştay’ın görevleri arasında, kamu idarelerinin; gelir, gider ve mallarına ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığını denetlediği ve sorumluların hesap ve işlemlerinden kamu zararına yol açan hususları kesin hükme bağladığı kaydedildi. Sayıştay’ın denetim sürecinde, Sayıştay raporlarının Meclis’e sunulmasıyla sonlandığı belirtilen raporda, elde edilen verilerin denetçiler tarafından incelendiği ve değerlendirilerek yargılama sürecinin başladığı belirtildi. 

‘SAYIŞTAY’IN DENETİM İŞLEVİ GENİŞLETİLMELİ’

Raporun sonuç kısmında ise Sayıştay’ın denetim işlevinin genişletilmesi; bağımsız raporlama görevinin önceliklendirilerek, yasama organının denetim süreçlerindeki etkinliğinin artırılması istendi.

Amasra’da 41 maden işçisinin ölümünün benzerlerinin yaşanmaması adına şu öneriler sıralandı:

• Meclis’in örgütsel yapısı ve denetim işleyişi, Sayıştay’ın görev ve fonksiyonundaki iyileştirmelere paralel olarak yeniden düzenlenmelidir.

• Denetim raporlarının teknik bilgiler içermesi; komisyonların iş yükünün fazla olması ve bütçe görüşme süresinin yeterince fazla olmaması gibi durumlar nedeniyle Sayıştay raporları milletvekilleri tarafından gerektiği kadar görüşülmemektedir. Bu istenmeyen sonucun önüne geçmek için, TBMM dâhilinde söz konusu raporların görüşülüp değerlendirilebileceği ayrı bir komisyonun oluşturulması gerekmektedir.

• Sayıştay’ın denetim alanının genişletilmiş olması, kamu denetiminin etkin sağlanmasında önemli görülebilir. Ancak yine de, kamu idarelerinin ilgili kanunlar gereği hesaplar, mali tablolar, bilançolar ve diğer konular açısından kendilerine verilmiş olan görevleri tam zamanlı yerine getirmesi gerekmektedir. Doğal olarak, denetim alanının genişletilmiş olması kamu denetiminin etkin olarak uygulanması için tek başına yeterli görülmemeli, kamu idarelerinin söz konusu kanunlar kapsamında yeni bir kurum kültürüne kavuşması sağlanmalıdır.

‘TEKNİK DÖKÜMANLARIN ZAMANINDA ELDE EDİLMESİ SAĞLANMALI’

• Sayıştay raporlarının bağımsız, eksiksiz, tutarlı ve hatta daha detaylı bir biçimde düzenlenmesinin gerektiği aşikardır. Bu nedenle, raporların 6085 sayılı Kanun ve 5018 sayılı Kanun’da belirtilen maddeler gereği detaylandırılması ve denetimi yapılacak kurumlardan alınması gereken teknik dokümanların zamanında elde edilmesi sağlanmalıdır.

• Her kamu kurumunun performans programlarında belirtilen hedef ve göstergelere faaliyet raporunda aynen yer verilmelidir. Bunun yanı sıra, raporlanan performans bilgilerinin ölçülebilir ve doğrulanabilir olması gerekmekte, faaliyet raporunda hedefler ve gerçekleşmeler arasında meydana gelen sapmaların nedenleri geçerli ve ikna edici bilgilere dayanarak gerekçelendirilmelidir.

• Sayıştay raporları Anayasal ve ilgili kanuni hükümlerine dayanarak düzenlenir. Bu raporlar düzenlenirken hem kamu idarelerinin hem de Sayıştay’ın, iş gücü ve zaman bakımından bolca emek harcadığı ortadadır. Bağımsız raporların, Meclis’e sunulduktan sonra yalnızca tavsiye niteliğine sahip olması ve bütçenin denetimi için gerektiği şekilde ele alınmaması düşündürücüdür. Bu yüzden, Meclis’in kamu kurumları üzerindeki denetiminin etkin bir şekilde yapılması isteniyorsa, Sayıştay raporlarının tavsiye niteliğinden çıkarılıp zorlayıcı ve politika üreten metinler haline dönüştürülmesi gerekmektedir. (DUVAR)