Testosteron, empati ve parmak oranı miti*
Parmak oranı teorisi, işaret parmağı ile yüzük parmağı uzunlukları arasındaki oranın anne karnında testosterona maruziyeti gösterdiğini iddia eder.
Onur Arpat
Kadın ve erkek beyinlerini farklılaştıran etkenlerden biri hormonlardır. Kadınlarda östrojen, erkeklerde ise testesteron beynimizin ve dolayısıyla davranışlarımız üzerine en çok etkili olduğu düşünülen iki hormon.
Popüler kültürde “erkeklik hormonu” olarak bilinen testosteron hakkındaki iddialardan biri, erkeklerde yüksek testosteron seviyelerinin “empati yeteneğini azalttığı” ve erkekleri daha bencil davranışlara yönelttiği iddiasıdır. Uzun yıllardır kadın ve erkek davranışları arasındaki farkları açıklamak için kullanılan bu iddia yeni bir araştırmayla gündeme geldi. ABD’de yapılan ve bioRxiv’de yayınlanan yeni çalışmaya göre yüksek testosteron seviyesi erkeklerde empati yeteneğini azaltmıyor.
Bilim insanları sırasıyla 243 ve 400 denek üzerinde yaptıkları iki geniş ölçekli çalışmada yüksek testosteron seviyelerinin erkeklerin kendilerini başkalarının yerine koyma yeteneğini azaltmadığını gösterdi. Şimdiye kadar yapılan çalışmalar az denek sayılı küçük ölçekli çalışmalardı, ancak bu küçük çalışmalardan elde edilen sonuçlar yıllardır erkeklere özgü olduğu iddia edilen davranışları açıklamak için kullanılmıştı.
PARMAK ORANI MİTİ: İŞARET PARMAĞI/YÜZÜK PARMAĞI ORANI İLE TESTOSTERON ARASINDA İLİŞKİ VAR MI?
Çalışmadan çıkan bir başka ilginç sonuç ise, parmak oranı olarak bilinen ve yine erkeklerde testosteron seviyesi ile ilişkilendirilen bir oran hakkında. Parmak oranı teorisi, işaret parmağı ile yüzük parmağı uzunlukları arasındaki oranın anne karnında testosterona maruziyeti gösterdiğini iddia eder.
Buna göre yüzük parmağı işaret parmağından ne kadar uzunsa, erkek anne karnında o kadar fazla androjene maruz kalmıştır ve testosteron oranı da o denli yüksektir. İddia bu oranın yüksek olduğu (yani yüzük parmağının işaret parmağına kıyasla yeterince uzun olmadığı) erkeklerde sperm sayısının düşük olduğu ve prostat kanseri ihtimalinin artmış olduğu gibi daha uç noktalara kadar vardırılmıştır. Yeni çalışma bu değerlerin tamamına bakmasa da, parmak oranı ile testosteron seviyesi arasında herhangi bir ilişki bulunmadığını gösteriyor.
Testosteron ile empati ve parmak oranı arasındaki ilişkiyi inceleyen ilk büyük ölçekli çalışma, doğru olduğu söylenegelen iki popüler iddiayı birden yanlışlamış görünüyor.
Düzenleyen: Eris İnal
*Bu yazı ilk olarak Nöroblog'da yayınlanmıştır.