Geçen haftanın hak ihlalleri (12-19 Mart): Sekiz senede 183 kişi polis kurşunuyla öldü

Şenal Sarıhan*

Bu hafta Yeni Türkiye’de “Milli irade gaspı” yasallaştı: İttifak Yasası gece mesaisi ile Meclis’te kabul edildi. Meclis’te HDP’li Toğrul’un ardından bu kez de CHP’li Musa Çam sözleri gerekçesiyle fiziki saldırıya uğradı.

Hatay’da bir genç polis kurşunuyla yaşamını yitirdi.

Kadınlar erkek şiddetine emekçiler iş cinayetlerine kurban gitmeye devam etti.

90’lı yılların “Beyaz Toros” vakalarını bir kez daha anımsatan iki olay yaşandı:

İHD İstanbul Şubesi, N.M.A. adlı bir kişinin kafasına torba geçirilerek kaçırıldığını ve bir hafta süreyle bilinmeyen bir yerde tutulup işkenceyle ifadeye zorlandığını açıkladı.

Bir açıklama da gazeteci Nevşin Mengü’nün kardeşi Burak Mengü’den geldi. Mengü Twitter hesabından “Polis kimliği gösterilmeden, gözaltı kararı gösterilmeden, sivil ekiplerce gözaltına alındım. Nereye diyorum kimse söylemiyor. Kim aldı bilmiyorum. Neden aldı onu da bilmiyorum" dedi.

Daha önce de Sosyalist Gençlik Dernekleri Federasyonu MYK Üyesi Deniz Bahçeci, Ankara’da kaçırıldıktan sonra kendilerine Kamu Güvenlik Timi diyen kişilerce darbedildiği iddia edilmişti.

Yine 2016 ve 2017 yılları içerisinde çeşitli tarihlerde Ankara’da kaçırılıp zorla kaybedildiği iddia edilen 11 kişinin akıbeti de bilinmiyor.

İTTİFAK YASASI'NA GECE MESAİSİ

Kamuoyunda 'ittifak teklifi' olarak bilinen yasa teklifi, televizyon yayınının olmadığı pazartesi günü gece yarısı apar topar TBMM Genel Kurulu'na getirildi. Sandık başına kolluk kuvvetleri çağırarak parti görevlilerini uzaklaştırmaya olanak sağlayacak, mühürsüz oy pusulalarını geçerli sayacak, sandıkların taşınmasına izin verecek ve ittifak yapan partiler için barajın uygulanması yapmayanlar için ise uygulanmaması gibi sonuçlar doğuracak yasa gece boyu devam eden mesaiden sonra TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.

ÇAM’A SALDIRILDI BİR GAZETECİ YARALANDI

İttifak yasası görüşmelerinde çeşitli tartışmalar yaşanırken CHP Milletvekili Musa Çam, konuşması sırasında Bahçeli'ye hakaret ettiği iddia edilerek MHP'liler tarafından fiziki saldırıya uğradı. MHP'li vekiller kuliste Çam'ı sıkıştırmaya çalışırken aradan kalan gazeteciler de darp edildi. TV kameramanı Sadık Doğan, kuliste milletvekillerine eşlik eden MHP’li bir danışman ve şoförün saldırısına uğradı.

ÇAM’A CEZA VERİLDİ

CHP’li Musa Çam, geçmişte Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli hakkında söylenen sözleri tekrarladığı için Bahçeli’ye hakaret ettiği gerekçesiyle üç birleşimden çıkarılma ve 12 bin TL para cezası verildi.

DEMİRTAŞ YARGILAMALARI

Halkların Demokratik Partisi (HDP) eski eş genel başkanı Selahattin Demirtaş ve HDP Ankara Milletvekili Sırrı Süreyya Önder bu hafta yine hakim karşısındaydı. Demirtaş ve Önder’in , 2013 yılındaki Nevruz kutlamalarında yaptıkları konuşmalar nedeniyle yargılandığı davada Demirtaş, dokunulmazlıkları kaldırılarak yargılanmalarının “Anayasa’ya aykırı” olduğunu belirtti.

Demirtaş’ın “Sadece iddianame verildi, ekleri verilmedi. Söz konusu konuşmalarımın çözümü verilmediği için neyle suçlandığımı bilmiyorum” diyerek talep ettiği söz konusu konuşma çözümlemesi mahkeme tarafından reddedildi. Talebinin reddedilmesi üzerine Demirtaş mahkemenin tarafsızlığını yitirdiği gerekçesiyle reddi hakim talebinde bulundu. Mahkeme heyeti reddi hakim talebinin de reddine karar vererek Demirtaş’ın savunmasını hazırlaması için duruşmayı 16 Nisan’a erteledi.

OHAL’E KARŞI AİHM’E BAŞVURU

OHAL’e Karşı Hukukçular ile Ankara Barosu üyesi bir grup avukat, OHAL’in kaldırılması için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvuru yaptı. Konuya dair avukatlar, Ankara Adliyesi’nde basın açıklaması yapmak istedi ancak polis, valilik kararı gerekçesiyle açıklama yapılmasını engelledi.

AYM’DEN YAZAR ALPAY İÇİN İKİNCİ KEZ HAK İHLALİ KARARI

Anayasa Mahkemesi (AYM) ikinci kez ‘hak ihlali’ kararı verdiği yazar Şahin Alpay’ın ihlalin giderilmesi için tahliye edilmesi gerektiğine hükmetti.

AYM, geçen 11 Ocak’ta Alpay ve akademisyen Mehmet Altan’ın tutukluluğuna ilişkin hak ihlali kararı vererek tahliyeye hükmetmişti. Ancak İstanbul 13’üncü Ağır Ceza Mahkemesi, AYM’nin ‘hak ihlali’ kararına rağmen Alpay’ın tutukluluğunun devamına karar vermişti. AYM, başvuru üzerine Alpay hakkında ikinci kez ‘hak ihlali’ kararı verdi.

Gerekçeli kararını yayınlayan mahkeme, Alpay’ın tutukluluk durumuna son verilmesi ve ‘ihlal’in ortadan kalkması için kararın yerel mahkemeye gönderilmesine hükmetti.

CUMHURİYET DAVASINDA SAVCI MÜTALAASINI AÇIKLADI

Cumhuriyet gazetesi İcra Kurulu Başkanı Akın Atalay’ın 502 gündür tutuklu bulunduğu Cumhuriyet davasının 7'nci duruşması Silivri’de görüldü. Gazetenin yönetici ve yazarlarına yönelik aralarında Akın Atalay, Murat Sabuncu ve Ahmet Şık’ın da bulunduğu ikisi tutuklu 20 sanığın yargılandığı davanın 16 Mart’taki duruşmasında savcı mütalaasını açıkladı. Aralarında Akın Atalay, Ahmet Şık, Murat Sabuncu’nun da bulunduğu 13 sanığın “Örgüte üye olmamakla birlikte örgüte yardım suçundan” 7,5 yıldan 15 yıla kadar hapsini talep etti.

HUKUK’UN YİĞİTER İLE İMTİHANI!

Kanun Hükmünde Kararname ile Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ndeki görevinden ihraç edilen Cenk Yiğiter’in bu kez de stajı durduruldu ve adı staj listesinden silindi.

Yiğiter avukatlık stajı için Ankara Barosu’na başvurmuştu. Baro, Yiğiter’in başvurusunu ilk önce geri çevirmiş fakat sonrasında staj başvurusunu kabul etmek zorunda kalmıştı.

Adalet Bakanlığı’nın Yiğiter’in staj yapmasına ilişkin açtığı davada Ankara 10'uncu İdare Mahkemesi, “KHK’li birisinin avukatlık stajı yapmasında telafisi olmayan zarar vardır” diyerek yürütmeyi durdurma kararı verdi ve Yiğiter’in stajının bitmesine iki hafta kala stajı durdurularak kaydı silindi.

REKTÖR İBİŞ’TEN SUÇ DUYURUSU

Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erkan İbiş de Yiğiter hakkında ‘kamu görevlisine hakaret’ ve ‘cumhurbaşkanına hakaret’ suçlarından soruşturma başlatılması talebiyle Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurdu. dilekçede, “Sayın savcılığınıza bu durumu bildiriyor, Cumhurbaşkanımıza hakaret suçundan soruşturma yapılması hususunu takdirinize bırakıyoruz” denildi.

BARIŞ AKADEMİSYENLERİ’NİN ADLİYE MESAİSİ DEVAM!

Barış İçin Akademisyenler’in “Bu suça ortak olmayacağız” bildirisini imzaladıkları için "Terör örgütü propagandası" ile suçlanan dört akademisyen daha Çağlayan’daki İstanbul Adliyesi’nde 37'nci Ağır Ceza Mahkemesi'nde ilk duruşmalarına çıktı. Akademisyenlerin avukatlarının beraat ve davaların birleştirilmesi talepleri reddedildi.

İmzacı akademisyenlere yönelik davalar 5 Aralık 2017'de başladı. 8 Mart itibariyle 149 kişinin ilk duruşmaları, bu kişilerden 30'unun ikinci duruşmaları görülmüş oldu. Üç akademisyen hakkında 1 yıl 3 ay hapis cezası verildi, cezalar ertelendi.

“MİLLİ GÜVENLİK” GEREĞİ! BASIN KARTI İPTAL EDİLDİ

Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü, gazeteci Amberin Zaman’ın basın kartını iptal etti.

Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü (BYEGM), gazeteci Amberin Zaman’ın sosyal medya paylaşımları ve yazılarını gerekçe göstererek sarı basın kartını iptal etti. Genel Müdürlük’ten yapılan yazılı açıklamada, “milli güvenlik politikası gereği basın kartı iptal edilmiştir” ifadeleri yer aldı.

Açıklamada ayrıca, “Zaman’ın ‘gerçek dışı değerlendirmelerde bulunarak Türkiye aleyhtarı propaganda yaptığı, Terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulu’nca devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara sempatisi ve desteğinin tespit edilmesi” gerekçeleri öne sürüldü.

YASA DIŞI GÖZALTI VE İŞKENCE

1990’lı yılların devlet uygulamalarından olan “kaçırma, yasa dışı gözaltı ve zorla kaybedilme” olaylarını anımsatan bir olay bu hafta ortaya çıktı. İHD İstanbul Şubesi, N.M.A. adlı bir kişinin kafasına torba geçirilerek kaçırıldığını ve bir hafta süreyle bilinmeyen bir yerde tutulup işkenceyle ifadeye zorlandığını açıkladı.

İHD’den “Kontrgerilla geri mi döndü?” başlığıyla yapılan açıklamada N.M.A’nın bu süre içerisinde kafasına silah dayanarak ölümle tehdit edildiği, elektrik verilmesi dahil ağır işkenceye tabi tutulduğu, kendisine söylenen suçları kabule, kendisine belirtilen kişilere suç iftirasında bulunmaya ve işbirliği yapmaya zorlandığı ve 22 Şubat akşamı baygın vaziyette ıssız bir yere bırakıldığı belirtildi.

10 Ekim tarihinde Sosyalist Gençlik Dernekleri Federasyonu MYK Üyesi Deniz Bahçeci, Ankara’da kaçırıldıktan sonra kendilerine Kamu Güvenlik Timi diyen kişilerce darbedildiği iddia edilmişti.

Yine 2016 ve 2017 yılları içerisinde çeşitli tarihlerde Ankara’da kaçırılıp zorla kaybedildiği iddia edilen 11 kişinin akıbeti de bilinmiyor.

ARAÇTA DÖVÜLÜP, ARAZİYE ATILDI

Bir yasadışı gözaltı iddiası daha yine İstanbul’dan geldi. Gazeteci Nevşin Mengü'nün avukat kardeşi Burak Mengü, İstanbul'da gözaltına alındığı iddia etti.

Gözaltına alındığını Twitter'dan duyuran Burak Mengü, "Polis kimliği gösterilmeden, gözaltı kararı gösterilmeden, sivil ekiplerce gözaltına alındım. Nereye diyorum kimse söylemiyor. Kim aldı bilmiyorum. Neden aldı onu da bilmiyorum" paylaşımında bulundu. Burak Mengü'nün bu paylaşımını gazeteci Nevşin Mengü'de retweetledi. Attığı twetten yaklaşık bir saat sonra açıklama yapan Avukat Burak Mengü, “Beni araçta dövüp Ümraniye Dudullu’da boş bir araziye bıraktılar” dedi.

Nevşin Mengü, "Bir grup polis olduğunu söyleyen kişi, gün ortasında bir avukatı alıp götürüyor. Tepki gelince tartaklayıp yol ortasında bırakıyor. Emniyetin içerisinde kanun tanımaz bir grup, bir yapı mı var?" diye sordu.

BİR GENÇ DAHA POLİS KURŞUNUYLA VURULDU

Hatay’ın Samandağ ilçesinde, 22 yaşında Güven Kahiloğulları adlı bir kişi polisin ‘dur’ ihtarına uymadığı gerekçesiyle vurularak yaşamını yitirdi.

Öte yandan, geçtiğimiz yıl 14 Nisan’da Gazi Kent Ormanında bağlama çalıp eğlenen beş çocuktan ikisi, polislerin açtığı ateş sonucu yaşamını yitirmişti. Yaralı çocuklardan biri ifadesinde “Aracın açık camından polisler bizi gördü, çocuk olduğumuzu gördü yine de ateş etti” demişti. İki çocuğun ölümüne, üç çocuğun da yaralanmasına sebep olan ve tutuksuz yargılanan dört polis hakkında açılan davanın ilk duruşması 21 Mart’ta İstanbul 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülecek. Ölen ve yaralanan çocukların aileleri ile davanın avukatları İHD İstanbul Şubesi’nde gerçekleştirdikleri basın açıklamasında davaya katılım çağrısı yaptı.

Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu’nunda 16. maddesine 2007 yılında eklenen ‘Kendi öngörüsü ve takdiri ile zor ve silah kullanma’ serbestîsini getiren polis yasasının sağladığı “olanak” ile polisin silah kullanması daha kolay hale geldi. 2007-2015 yılları arası 183 kişi polis kurşunuyla yaşamını yitirdi.

BOLU CEZAEVİ’NDE ÇIPLAK ARAMA İDDİASI

OHAL sürecinde cezaevlerinde yaşanan hak ihlalleri haberlerine bu kez Bolu Cezaevi’nden çıplak arama iddiası eklendi.

Zeynep Yayla isimli bir yurttaş siyasi mahkum oğluna çıplak arama dayatması yapılması nedeniyle savcılığa suç duyurusunda bulundu. Yıllardır Kırıkkale F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi'nde yatan oğlu Emrah Yayla, iddiaya göre Bolu F Tipi Cezaevi'ne nakledildiğinde çıplak aramaya maruz kaldı. Güvenlik tedbiri gerekçesiyle yapıldığı belirtilen çıplak aramaya tepki gösteren anne Yayla, başka bir hapishaneden nakledilen oğlunun üzerinde nasıl “yasak madde ve eşya bulunduğuna dair makul ve ciddi emareler”in bulunabileceğini sordu.

NEVRUZ’A “BİZ KUTLAYACAĞIZ, İKİNCİ BİR KUTLAMAYA GEREK YOK” YASAĞI!

Mardin’in Derik ilçesinde HDP’nin yapmayı planladığı Nevruz kutlamasına ‘gerek görülmediği’ için izin verilmedi. Bu da yurt çapında Nevruz kutlamasına getirilen ilk yasak oldu. HDP İlçe Başkanlığı'nın 18 Mart tarihi için yaptığı Nevruz kutlama başvurusuna kaymakamlık, kutlamanın belediye tarafından yapılacağını belirterek, ikinci bir kutlamaya gerek duyulmadığı gerekçesiyle izin vermedi.

İlk yasak haberinin ardından ise İstanbul, Mersin, Urfa, Tunceli, Şırnak, Muş, Kars, Bingöl, Mardin dahil bir çok il ve ilçeden yasaklama haberleri geldi.

SENDİKACILARA GÖZALTI

İzmir'de KESK üyelerinin evlerine operasyonlar düzenledi. Tüm Bel Sen İzmir 1 No'lu Şube Başkanı Çağdaş Yazıcı, Şube yönetim kurulu üyesi Recep Temel ve Eğitim Sen İzmir 6 Nolu Şube'nin eski başkanlarından İdil Uğurlu gözaltına alındı. Gözaltıların gerekçesi belirtilmezken 'ihbar olduğu ' belirtildi.

ERBAŞ: CAMİLER HEM SÜNNİ HEM ALEVİLERİN İBADET YERİDİR; AİHM: CEMEVLERİ İBADETHANE OLARAK TANINSIN

Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’ın, “Camiler hem Sünni hem Alevinin ibadet yeridir” sözleri Alevilerin din ve vicdan özgürlüğü hakkının ihlalini bir kez daha gündeme getirdi.

Oysa ki AİHM Alevi inancına yönelik ayrımcılık konusunda pek çok kez Türkiye aleyhine karar verdi. Alevilerin “Alevi inancının uygulanmasına ilişkin hizmetler kamu hizmeti sayılsın; Cemevleri, ibadethane olarak kabul edilsin; Alevi dedelerine kamu görevlisi statüsü verilsin; Bütçeden Alevi inancının uygulamaları için pay ayrılsın” talepleri ile yaptıkları başvuru yine Türkiye aleyhine sonuçlanmıştı. AİHM Büyük Dairesi’nin İzzettin Doğan ve 703 başvurucunun Türkiye davasında kabul ettiği karar 26 Nisan 2016 tarihinde açıklandı. Karar 5’e karşı 12 oyla, Sözleşme’nin din ve vicdan özgürlüğüne ilişkin 9.maddesinin ve 1 oya karşı 16 oyla ayrımcılık yasağına ilişkin 14.maddesinin ihlal edildiğini öngörüyor.

ZİHİNSEL ENGELLİ KADINA TECAVÜZ EDEN BEŞ KİŞİYE BERAAT GEREKÇE: BAĞIRMADI!

Yüzde 50 zihinsel engeli bulunan bir kadının, 5 kişi tarafından tecavüze uğradığı ve sanıkların beraat ettiği bu hafta absına yansıyan haberler arasındaydı. Kadının hamile kaldığının anlaşılması üzerine ortaya çıkan tecavüzün sanıklarının, mahkeme tarafından kadının 'bağırmadığı' gerekçesiyle beraat ettirildiği ortaya çıktı.

İŞ CİNAYETLERİ

Bir hafta içerisinde meydana gelen iş cinayetlerinde 31 emekçi hayatını kaybetti; toplam 36 emekçimiz de yaralandı.

ÇALIŞMA HAKKI - İŞTEN ÇIKARMA GEREKÇESİ: HAMİLELİK

Özel bir kadın doğum hastanesinde çalışan hemşire Raziye Sevgili (23) ve Gencay Deveci (33) bebek bekledikleri gerekçesiyle işten atıldıklarını öne sürdü.

150 MADENCİ İŞTEN ATILDI

Bartın’da Hattat Holding’e ait Hema’ya bağlı çalışan taşeron firma Ersamak işçilerinin ücretleri ödenmezken, son olarak dün “İşler iyi gitmiyor” denerek 150 işçinin işine son verildi.

MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRÜ BAŞI AÇIK ÖĞRENCİ GÖRMEYE TAHAMMÜL EDEMİYORMUŞ

Bartın’da 21 Şubat tarihinde aylık imamlar toplantısında Bartın İl Milli Eğitim Müdürü Yaşar Demir, “Bizim elimizde 120 bin cami kadrosu var ama bu imkânlar Atatürkçülerin elinde olsaydı eli silahlı terörist yetiştirirlerdi” sözlerinin devamında, okulları ziyaret ettiğinde başı açık öğrencileri gördüğünde sinirlendiğini ve bu öğrencilerin başlarının kapatılması konusunda okul müdürlerini fırçaladığını söylediği iddia edildi. CHP Bartın İl Başkanı Hatice İlknur Erkan, alenen hakaret, halkı kin ve düşmanlığa tahrik ve alenen aşağılama, Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret ve görevi ihmal suçlarını işlediği gerekçesiyle suç duyurunda bulundu.

AK PARTİ İL KONGRESİ’NE KATILIM ZORUNLULUĞU

Eğitim Sen Diyarbakır Şubesi, kamu çalışanlarının 17 Mart’ta yapılacak AK Parti İl Kongresi'ne katılmaya zorlandıklarını belirterek, mülki amirlerin bu yönde yazı yazdığını açıkladı. Açıklamada, kongreye katılmayacak olan memurların KHK'yle ihraç edilmekle tehdit edildiği belirtildi.

Eğitim Sen Diyarbakır 1 No’lu Şube’de basın açıklaması yapan sendika yöneticileri, “Mülki amirlerin yaptıkları toplantılar ve oluşturdukları sosyal iletişim ağları üzerinden il-ilçe milli eğitim müdürlükleri ile okul müdürlüklerine kadar iletilen mesajlarla tüm kamu çalışanları AKP kongresine katılmaya zorlanmaktadır. Katılmak istemeyen çalışanlar ‘KHK’larla ihraç edileceksiniz’ denilerek tehdit ediliyor” açıklamasında bulundu.

*CHP Ankara Milletvekili–TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkan Vekili