Venezuela'da iki başkan dönemi

DUVAR - Venezuela muhalefetinin, yeni genç lideri Guaido, ulusal meclisin onayıyla, dün bir mitingde yemin ederek kendisini başkan ilan etti. ABD Başkanı Trump muhtemel sürekli Venezuela’ya kulak verip, bu haberi bekliyor olacak, hemen bir iki dakika sonra, Guaido’yu Venezuela’nın resmi başkanı olarak tanıdı. ABD’nin ardından Kolombiya, Guatemala, Peru, Kanada, Şili, Peru, Brezilya, Paraguay ve Kanada gibi ülkeler de Guaido hükümetini tanıyacaklarını açıkladılar. Daha doğrusu hemen ABD’nin yanında yer aldılar. Şu anda, Venezuela’nın hem de facto (Fiili) hem de iure (Yasal) toplamda iki başkanı ya da ikisi birden olan ve yahut hiçbiri olmayan başkanları var. İşte bu durumu 10 yıldan fazladır Venezuela’da, Karakas’ta yaşayan gazeteci arkadaşımız Mustafa Özdemir’le konuştuk; Venezuela’da neler oluyor?

Venezuela, ABD ile diplomatik ilişkileri kesti

Şu anda Venezuela'da iki başkan var diyebilir miyiz? Belki her şey taze ama iki başkanlı bir ülke mi en azından şu an için Venezuela?

Venezuela'da iki başkan var diyebiliyoruz sanıyorum. Çünkü Maduro, kendini başkan ilan eden Juan Guaido’nun başkanlık yemini etmesinin ardından, hemen gözaltına alınması talimatını verdi ulusal Bolivarcı istihbarata. Fakat yerel kaynaklar Juan Guaido'nun, Karakas’taki Kolombiya Elçiliği'ne girerken görüldüğünü söylüyor. Bu durumda sanıyorum, bir süre Venezuela’da iki başkanlı bir ülke göreceğiz. Venezuela’da şu anda hiper enflasyon her şeyi etkiliyor. Yani geçen yıl, 2018’de, yüzde bir milyon enflasyon var mı diye konuşuluyordu. Bu enflasyon konusu artık her şeyde var gibi gözüküyor. Çünkü bir kurucu meclis, bir de ulusal meclis vardı. Şimdi de sanırım iki tane başkan olacak.

İnsanlar meydanlarda mı peki şu anda? Karşılıklı bir çatışma söz konusu mu?

İnsanlar meydanlarda. Chavistler hükümet kurumlarının olduğu yerlerde eylem yaptılar bugün ve bayağı kalabalıktı eylem. Muhalefet de kendi eylemlerini yaptı. Zaten bu eylemlerden birinde Juan Guaido, başkanlık yemini etti. Şu anda karşılıklı bir çatışma şimdilik söz konusu değil ama öyle bir risk var gibi gözüküyor.

Hem ABD hem yeni başkan, orduyu kendi yanlarında müdahaleye davet etti. Ne dersin böyle bir olasılık var mı? Ordu Maduro’nun aleyhine harekete geçer mi ?

Bence ordu konusunda iki kritik nokta var. Birincisi Chavez’in iktidarı gelmesiyle ordudaki askerlerin pedagojik formasyonu değişti ve aynı zamanda ordu sınıf kökenini de değiştirdi. Askerler daha çok yoksul kesimlerden, kırsal kesimlerden ve gecekondularda yaşayan gençlerden seçiliyor ve bunların pedagojik formasyonları eskisinden çok farklı olduğu için askeriyenin çoğunluğu Bolivarcı diyebiliriz bu birincisi. İkincisi de Maduro yönetimine dair. Maduro görevi aldıktan sonra, 2013’den bu yana iktidarı, Chavez döneminde daha da fazla olmak üzere askerlerle paylaşıyor. Özellikle üst düzey askerlerin hepsi, hemen her fırsatta, Madura hükümetine ve Bolivarcı devrime bağlılıklarını ve Chavez’in düşüncelerine bağlı olduklarını dile getiriyorlar. Ben çok olası görmüyorum, ordunun Maduro aleyhine bir darbe yapma olasılığını, en azından şimdilik.

Mustafa Özdemir

Gecekondular eskisi gibi daha çok Chavistlerin yanında mı ?

Gecekondu mevzusu önemli. Gecekondular, bu güne kadar Bolivarcı devrimin ana motoru olma görevini üstlendi. Gecekondular aynı zamanda bu krizin faturasını da en ağır ödeyenler. Bu gün için gecekondularda çoğunluğun hâlâ Chavist ideallere bağlı olduğunu ve Bolivarcı devrime destek verdiğini söyleyebiliriz ama buradaki desteğin biraz şöyle algılanması gerekiyor. Emperyalist saldırıların olduğu yerde, Bolivarcı devrime sahip çıkmak, Maduro’ya sahip çıkmak anlamına geliyor. Her geçen gün eski gücünü kaybederek de olsa gecekonduların hâlâ Chavistleri, Maduro’yu ve iktidarı desteklediğini söyleyebiliriz.

Eski Chavezcilerden şu anda Maduro’ya karşı mücadele eden gruplar var mı? Yani hâlâ kendisini Chavezci kabul eden ama Maduro’ya karşı olan…

Eski Chavistlerden şu anda Maduro’ya karşı olan gruplar arasında, kendilerini direkt olarak Maduro hükümetine, Maduro’ya karşı konumlandırmış ‘Marea Socialista’ var. Bunlar sendikal mücadele içerisinden gelen, Troçkist eğilimli diyebileceğimiz bir grup. Bir de bu ‘El Arco Minero del Orinoco’ dedikleri yerde altın, elmas, kömür çıkarmalarına izin verilmesinin ardından, bundan birkaç yıl önce çevreciler, direkt olarak Maduro’ya açıktan muhalefet etmeye başladılar.

Peki sence şu anda Maduro yerine Chavez olsaydı bu gelişmeler olur muydu?

Bence Maduro yerine Chavez olsaydı bu gelişmelerden hiçbiri olmazdı. Hatta Latin Amerika da farklı olurdu. Hatta Suriye’de bile savaş çıkmazdı belki, kim bilir (Gülerek).

Venezuela'da Guaido'yu hangi ülkeler tanıdı?

Maduro’nun sonu yakın mı sence? Yoksa direnebilecek mi her şeye rağmen?

Maduro ve ekibi bu konuda Küba’yı örnek alıyorlar. ‘Küba yeraltı kaynakları olmadan, küçük bir ada ülkesi olmasına rağmen, 50-60 yıl ABD emperyalizmine dayanmışsa biz de dayanabiliriz’ diyorlar ama şu açık ki her geçen gün Maduro için direnebilmek, yönetebilmek daha zor hale geliyor. Özellikle Lima grubunun açıklamaları ve uluslararası baskılardan sonra, ekonomik krizin ve doların karaborsada yükselmesi vesaire, bunların hepsi negatif etkenler. Ayrıca bir da politik etkenler olacak mesela Maduro ABD’li diplomatlara 72 saat süre verdi. Ülkeyi terk etmeleri için Maduro şu anda Venezuela'nın yasal cumhurbaşkanı olarak ABD tarafından tanınmıyor. Bugün yemin eden Gauido’da, kendi tweet'inde bütün ülkelere, "Ülkede kalın, Venezuela’da kalmaya devam edin. Bütün faaliyetlerinize devam edin" diye açıklama yaptı. Şimdi ABD, kimi dinleyecek Maduro’yu mı (diplomatları geri çekerek), yoksa Guaido mu ? Bunların hepsi sorun, bunların hepsi sıkıntı. Açıkçası Maduro’yu güzel günler beklemiyor.