Bursa’da seçim: Sinan Ateş etkisi, başa baş yarış beklentisi

BURSA - Türkiye’nin "tarihi" seçimine 16 gün kaldı. İstanbul, Ankara ve İzmir’in ardından Türkiye’nin en büyük dördüncü kenti Bursa’da sandık günü yaklaştıkça sokaktaki siyaset de hareketlendi.

Sanayi ve tarım alanlarıyla Türkiye ekonomisinin önemli kentlerinden Bursa’da yaklaşık 2 milyon kişi oy kullanacak. AK Parti’nin güçlü olduğu kentte son dönemde Millet İttifakı’nın yükselişi dikkat çekiyor. Yerel seçimlerde muhalefetle iktidarın başa baş yarıştığı Bursa’nın nabzını tuttuk.

BURSA’NIN DEPREMDEN HAVA KİRLİLİĞİNE ÇOK SAYIDA SORUNU VAR

Marmara’nın güneyinde, Uludağ’ın eteklerinde kurulu olan Bursa geniş ovalara açılan coğrafyasıyla tarımın öne çıktığı bir şehir. Otomotiv ve tekstil sektörünün baş aktörlerini barındıran kent irili ufaklı birçok sanayi tesisine sahip ve “küçük metropol” olarak anılıyor. “Kaçak sanayileşmenin” yıllar içerisinde boy gösterdiği ve kentin batısından doğusuna genişlediği Bursa’nın başta çevre ve trafik olmak üzere çok sayıda sorunu bulunuyor. Kuzey Marmara Fay hattının eteğine kurulu şehir deprem açısından riskli olarak nitelenirken yıllar içerisinde çarpık kentleşmenin etkileriyle küçük “gettoların” oluştuğu, imara açılan alanların tartışma yarattığı şehir olarak dikkat çekiyor. AK Parti’nin iktidara geldiği günden bu yana yerel yönetimde olduğu kentte bir diğer sorun ise göç. Yıllar içerisinde nüfusu katlanan fakat buna uyumlu şehircilik politikalarının geliştirilemediği kentte işsizlik de en önemli sorun olarak ifade ediliyor. Genç işsizliğinin yaygın olduğu kentte özellikle tekstil alanındaki kayıt dışı çalışmanın önüne geçilmediği ifade ediliyor. Depremden ekonomiye hava kirliliğinden tarıma Bursa’nın birçok sorunu bulunuyor.

SİNAN ATEŞ ETKİSİ, CUMHURBAŞKANLIĞI İÇİN BAŞA BAŞ YARIŞ ÖNGÖRÜSÜ

AK Parti’nin yıllardır güçlü olduğu kentte siyasi dengeler son dönemde “esnedi.” 2019 seçimlerinde CHP’nin büyükşehir belediyesini kıl payı AK Parti’ye kaptırmasının ardından Kemal Kılıçdaroğlu’nun “pişmanlığım” dediği Bursa’daki seçmen profili baskın olarak “milliyetçi muhafazakarlar”dan oluşuyor.

MHP’nin simge isimlerinin doğduğu, AK Parti’nin önemli kademelerine yönetici olan isimlerin geçmişte görev aldığı kentte Cumhur İttifakı’nın gücü büyük oranda devam ediyor. Bursalı olan eski Ülkü Ocakları Genel Başkanı Sinan Ateş’in silahlı saldırı sonucu öldürülmesinin ardından MHP’nin gerekli tepkiyi göstermediğini belirtenler MHP’nin oy kaybı yaşayacağı görüşünde. Bu tepkilerin tamamının muhalefet blokuna oy olarak dönmeyeceğini ifade edenler özellikle Cumhur İttifakı kanadını destekleyenlerin bir kısmının sandığa gitmeyeceğini belirtiyor. Bu tepki oylarının bir kısmının İYİ Parti’ye yöneleceği görüşü kent genelinde hakimken partinin Bursa’da Türkiye ortalamasından daha fazla oya ulaşabileceği ifade ediliyor.

Seçilebilecek sıralardan Gelecek Partili ve Saadet Partili iki ismi Bursa’da aday olarak gösteren ve bir önceki seçim 5 milletvekili çıkaran CHP’nin de bu sayıyı arttıracağı değerlendiriliyor. Yıllardır Türkiye’deki genel sonuçlara benzer tablonun açığa çıktığı Bursa’da cumhurbaşkanlığı yarışında ise Recep Tayyip Erdoğan ile Kemal Kılıçdaroğlu’nun başa baş yarışması bekleniyor. Milliyetçi muhafazakâr seçmenin oylarının etkisiyle Erdoğan’ın Bursa’da küçük bir farkla yarışı önde bitirebileceğini ifade edenler özellikle ekonomi alanında yaşanan olumsuzluğun etkisiyle ibrenin Kılıçdaroğlu’na dönebileceği şerhini de düşüyor.

7 Haziran 2015’teki seçimlerde Bursa 2’nci bölgeden milletvekili çıkaran HDP de 14 Mayıs öncesi oldukça iddialı. Seçimlere Yeşil Sol Parti listeleriyle giren parti bu bölgeden çıkacak bir milletvekiline kesin gözüyle bakıyor.

 

HANGİ ADAYLAR DİKKAT ÇEKİYOR?

Bursa Meclis’te 20 milletvekiliyle temsil ediliyor. Bir önceki genel seçimde AK Parti 11, CHP 5, İYİ Parti ve MHP 2’şer milletvekili kazanmıştı. İki seçim bölgesi bulunan kentte gücünü korumak isteyen AK Parti’nin adayları arasında Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ile eski İçişleri Bakanı Efkan Ala dikkat çekiyor.

Yerel seçimlerde yükselen oy oranını daha da artırmayı hedefleyen CHP’de ise şehir hastanelerine yönelik tespitleri ve korona virüsü salgınına dönük açıklamalarıyla kamuoyunun yakından tanıdığı Prof. Dr. Kayıhan Pala birinci bölgede birinci sıradan aday olarak gösterildi. Çok sayıda Balkan göçmeninin yaşadığı kentte CHP’nin bir diğer liste başı ismi Balkan derneklerinin desteklediği Hasan Öztürk oldu. CHP’nin 1’inci bölge üçüncü sırasındaki adayı Saadet Partisi kontenjanından geçtiğimiz yerel seçimlerde belediye başkanlığına da aday olan Mehmet Atmaca. Bursa 2’nci bölge ikinci sıra adayı ise Gelecek Partisi Genel Sekreteri Kani Torun oldu.

Sinan Ateş’in öldürülmesinin ardından tepkilerin odağında olduğu belirtilen MHP’nin birinci bölgede liste başı adayı değişmedi, MHP Genel Sekreteri İsmet Büyükataman yeniden aday yapıldı. MHP ikinci bölgede liste başında Fevzi Zırhlıoğlu aday olarak gösterildi.

Milliyetçi muhafazakâr seçmenlerin oylarını hedefleyen İYİ Parti’de ise Bursa İl Başkanı Yüksel Selçuk Türkoğlu 1’inci bölge birinci sıradan aday olurken ikinci sırada İYİ Parti Eğitim Politikaları Başkanı Sevinç Atabay yer aldı. İYİ Parti, Bursa 2’nci bölgede ilk sırada İYİ Parti Genel İdare Kurulu Üyesi Hasan Toktaş’ı aday gösterdi.

Bursa’da iddialı olan HDP ise Yeşil Sol Parti listeleriyle sahada çalışıyor. HDP Batman Milletvekili Necdet İpekyüz 2’nci bölge birinci sıradan aday gösterilirken birinci bölge birinci sırada HDP Bursa İl Eş Başkanı Ceylan Erol Erdoğan aday oldu. Yalnızca Bursa birinci bölgede seçime giren Türkiye İşçi Partisi’nin liste başı ismi ise Barış İmzacılarından akademisyen Hakan Koçak olarak belirlendi.

GAZETECİ KAPLANOĞLU: BURSA’DAN SÜRPRİZ ÇIKMAYACAK

Bursa Muhalif gazetesinin Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Ozan Kaplanoğlu’na göre Bursa’nın yaşadığı sorunları Türkiye’nin genelinin yaşadığı sorunlardan bağımsız düşünmemek gerekiyor. İşsizliğin her geçen gün tırmandığı Bursa’da, özellikle göçmenlere karşı olumsuz tutum görülürken, bu kesimin fabrikalarda “ucuz emek” karşılığı çalıştırıldığını belirten Kaplanoğlu, “Bu tırnak içi milliyetçiliğimizin ikiyüzlülüğünü gösterir” dedi. 14 Mayıs seçimleri öncesinde siyasi havanın heyecan taşımadığını ifade eden Kaplanoğlu sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bursa çok uzun yıllardır “sağ”ın yönettiği kent. Bursa’daki oy oranları Türkiye genelinin oy oranlarına denk gelir. Bu seçimlerde çok ciddi bir heyecansızlık görüyorum. AKP’de heyecan yok. CHP’nin aday tanıtım toplantısında da heyecan göremedim. İYİ Parti’de ise heyecan var. Bir önceki seçim dönemine göre bir ivme kazandı. Yeşil Sol Parti 2’nci bölgede milletvekili çıkarmayı hedefliyor, büyük ihtimalle de çıkartacak. Bursa özellikle MHP’nin kalelerinden biri ama kan kaybetti. Sinan Ateş’in öldürülmesine tepki verilmemesi bir sorun yarattı. AKP ve MHP kan kaybedecek ama önemli olan CHP mi İYİ Parti mi HDP mi vekil kazanacak? Bursa’da Erdoğan’ın güçlü çıkacağını düşünüyorum. Kılıçdaroğlu Altılı Masa'yı bir araya getirdi, bir heyecan kazandırdı ama Bursa tarihi itibariyle hep sağ. Gördüğüm kadarıyla Bursa’dan bir sürpriz çıkmayacak. Hiçbir partinin sürpriz yapacağını düşünmüyorum.”

‘DEĞİŞİM İSTİYORUM ARTIK YETER’

Özellikle ekonomik sorunların birinci gündem olduğu Bursa’da sokakta ise dengeli bir hava hakim. Cumhur İttifakı’nı desteklediğini belirten seçmenlerin birçoğu ekonomik sorunları anlatırken yine bunların çözüm adresi olarak AK Parti iktidarını görüyor. Muhalefet blokunun seçimleri kazanması gerektiğini belirtenler ise değişim olması gerektiğini söylüyor.

Emekli Sevilay Önder’e göre özellikle hayat pahalılığı baş edilemez düzeyde. Orta gelirli olmasına karşın zorlandığını, pazara gittiğinde soğan alıp almamayı düşündüğünü anlatan Önder, "Bu bize reva mı? Doğal gazı bedava yapmışmış. Niye şimdiye kadar yapmadınız da seçim geldi her şeyi yapmaya başladınız?” dedi. Önder sözlerini şöyle sürdürdü:

“Sabahları huzursuz uyanıyorum. Seçim sonuçlarına bakacağım artık Hollanda mı kabul eder Almanya mı, orada şoförlük hamburgercilik yaparım. Kardeşim değişim olsun artık. 20 yıldır hiçbir şey yapmamış. ‘Yol yapmış’ diyorlar ama ben araba alamıyorum ki yakıt alamıyorum ki gideyim. 20 yıl sonra ‘Şu kardeşinize yetki verin’. Sen 20 yıldır neredeydin? Niye yapmadın? Değişim istiyorum artık yeter.”

‘EKONOMİK SORUNLAR VAR, ALTILI MASA BANA GÜVEN VERMİYOR’

Emekli maaşlarının artırılması gerektiğini söyleyen, özellikle market fiyatlarındaki fahiş artışların engellenmesi için adım atılmasını talep eden emekli Rüştü Karataş ise seçimlerde Cumhur İttifakı’nı destekleyeceğini söyledi. Ekonomik sorunların kaynağı olarak “dış güçleri” işaret eden Karataş, “Cumhur İttifakı kazanır. Millet İttifakı’ndan beklentim yok, yapacaklarına inanmıyorum, kadrolarının bu işi yapacağına inanmıyorum. Bunların tecrübeleri var. Niye bu kadar fiyat artışı oldu ona şaşırıyorum. Ekonomik sıkıntılar dış güçlerden bence, yoksa niye bu kadar fiyat artsın?” ifadelerini kaydetti.

Seçimlerin heyecanlı ve başa baş geçtiğini ifade eden Hüseyin Demirkıran da seçimlerde AK Parti’yi destekleyeceğini söyledi. En önemli sorunun işsizlik ve ekonomik sorunlar olduğunu ifade eden Demirkıran, “Ben AKP kazanır diye düşünüyorum. Yapılan bir sürü yatırım var bunların devamının gelmesi lazım. Türkiye’nin bekası için AKP’nin gelmesi lazım. Altı parti bir araya geldiler bu bana güven vermiyor. Biz daha önce koalisyon hükümetlerini yaşadık, birinin dediğini diğeri onaylamıyor. Ekonominin düzelmesi lazım, iyi tarafıyla da kötü tarafıyla da eleştireceksiniz. Muhalefet kazanırsa umut da olabilir, hüzünlenebiliriz de” diye konuştu.

’23 YAŞINDAYIM KENDİMİ GENÇ GİBİ HİSSETMİYORUM’

Gündüzleri bir fabrikada çalışan akşamları ise ek iş olarak berberlik yapan İbrahim Ünlügöz özellikle yüksek kiralardan ve hayat pahalılığından şikayetçi olduğunu söyledi. Ekonominin “berbat” olduğunu ifade eden Ünlügöz, “Geçinemiyoruz, ek iş yapıyoruz, bir şeylerin değişmesini istiyoruz. Kemal Kılıçdaroğlu daha iyi olabilir. Bunlar birleştikleri için oylar artabilir. 15 Mayıs’ta bir şeylerin değişmesi lazım. Kılıçdaroğlu birçok şey anlatıyor, bunların olması lazım. Biraz da olsa umutluyuz” dedi.

Genç seçmen Emirhan Eren de seçimlerden beklentisini “ekonominin biraz daha düzelmesi” cümleleriyle anlattı. Her şeyin ateş pahası olduğunu belirten Eren, “Halimden memnun sayılırım ama daha rahat yaşamak isterim. 23 yaşındayım ekonomiyi düşünmek istemiyorum. Bizim kuşaktan ya da bizden önceki kuşaktan isimlerin siyasete girmesi gerekiyor. Yaş farkımız ve kafa farkımız da var. Kendimizi anlatamadığımızı düşünüyorum. Genç siyasetçiler Meclis’e girerse daha iyi diyalog kurabilirler. Umutluyum, güzel şeyler olacak diye düşünüyorum. 23 yaşındayım ama kendimi genç gibi hissetmiyorum, genç gibi hissetmek istiyorum” ifadelerini kaydetti.

AK PARTİLİ KÖKÇIKARAN: ‘EKONOMİK GELİŞMELER YOK’ DİYE BİR CÜMLEYİ KİMSEYE KURMUYORUZ

AK Parti Seçim İşlerinden Sorumlu Bursa İl Başkan Yardımcısı Engin Kökçıkaran, seçmenin projeleri gerçekleştirebilecek ismin Cumhurbaşkanı Erdoğan olduğunu düşündüğünü belirterek, “Dünyanın yaşamış olduğu ekonomik sıkıntılarla ilgili durumu da iyi ve güçlü atlatacağımız umudunu yine cumhurbaşkanımız liderliğinde olduğunu vatandaşımız görüyor. ‘Ekonomik gelişmeler yok’ diye bir cümleyi kimseye kurmuyoruz. Bunun çözümü varsa yine cumhurbaşkanımızda, AK Partimiz’de” dedi.

Bursa’nın AK Parti ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a geçmişten bu yana çok güvendiğini ifade eden Kökçıkaran seçimlere dair ise, “Allah’ın izniyle desteği artırarak daha fazla oy oranıyla çıkacağız. Vatandaşın talep ettiği her yerde yanındayız. Açılışlarımıza bile diğer adayların il mitinginden fazla katılım var” diye konuştu.

CHP’Lİ PALA: AMACIMIZ KILIÇDAROĞLU’NUN YÜKSEK OYLA SEÇİLMESİ

Bursa’nın çok ciddi sorunlarının olduğunu anlatan CHP Bursa 1’inci bölge birinci sıra adayı Prof. Dr. Kayıhan Pala’ya göre kentin birinci sorunu ekonomi. Emekçilerin geçinemediğini ifade eden Pala, kentin sorunlarına dair, “Bursa’da 500 binin üzerinde emekli var. İşçiler hizmetlere ulaşmakta sorun yaşıyor, kent iyi yönetilemiyor. Havası kirli, su sorunları var, trafik işin içinden çıkılamaz halde. Sağlık sorunlarına ve eğitime erişimde ciddi problemler var. Bursa’nın hem merkezi hem de yerel politikalarla bir an önce yurttaşların rahat nefes alabileceği hale getirilmesi gerekiyor” dedi.

Saha çalışmalarında Kemal Kılıçdaroğlu’nun cumhurbaşkanı adayı olarak birinci sırada çok ciddi oy alma ihtimalini gözlediklerini belirten Pala sözlerini şöyle sürdürdü:

“Millet İttifakı olarak Bursa’da birinci ve ikinci bölgede toplam milletvekili sayısının yarısından fazlasını çıkartacağımızı saha çalışmalarımızda görüyoruz. Amacımız Kemal Kılıçdaroğlu’nun çok daha yüksek bir oyla cumhurbaşkanı seçilmesi ve yüksek sayıda milletvekilini Meclis’e göndererek güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçişi bir an önce hayata geçirebilmek.”

İYİ PARTİLİ ATABAY: YORGUN, MUTSUZ HEMŞERİLERİMİ GÖRMÜŞ OLDUM

İYİ Parti Eğitim Politikaları Başkanı Sevinç Atabay Bursa 1’inci bölge 2’nci sıradan aday oldu. Yaklaşık iki haftadır sahada olduklarını söyleyen Atabay, “Karşılaştığımız esnafsa, ‘Yeter artık çok yorulduk kurtarın bizi’ diyor. Bir kadın çalışanla karşılaşıyorsak ‘İki gündür aynı yemekle idare ediyoruz, başka yemek yapma ihtimalim yok’ diyor. Yorgun, mutsuz Bursalı hemşerilerimi görmüş oldum” ifadelerini kullandı.

Kılıçdaroğlu’nun adaylığına büyük ilgi olduğunu, partisinin birinci bölgede dört, ikinci bölgede ise en az iki, üç milletvekili çıkarmak için çalıştığını anlatan Atabay, “Türkiye bu seçime hazır ve kararını vermiş durumda. Hep birlikte Millet İttifakı’nın iktidarında aydınlık günlere gidecek. Türkiye tarih yazacak Bursa da tarih yazacak” diye konuştu.

İPEKYÜZ: KUTUPLAŞMAYI YARATANLARA CEVABI VERECEĞİZ

Yeşil Sol Parti’nin Bursa 2’nci bölge ilk sıradan adayı Batman Milletvekili Necdet İpekyüz de oldukça iddialı. Açlığın, yoksulluğun ve geleceksizliğin Bursa’da herkesi öfkelendirdiğini belirten İpekyüz, “İnsanlar kirasını ödeyemiyor, çocuklarını okula gönderemiyor. Gelecekle ilgili kaygı duyuyorlar. Gençler geleceği düşünemiyorlar bile. İnsanlar, ‘Siz TOGG’dan söz ediyorsunuz biz tok değiliz’ diyorlar” ifadelerini kaydetti. Bursa’da oylarını ikiye katlamayı hedeflediklerini belirten İpekyüz seçime dair, “Bursa’da bir renk vermek istiyorsak, barışa, kutuplaştırmayı, açlığı yaratanlara şu cevabı vereceğiz. Yeşil Sol’la beraber Bursa’nın her yerinde varız, vekil sayımızı ikiye katlamayı en az üç vekil göndermeyi hedefliyoruz” dedi.

TİP’Lİ KOÇAK: BURSA EMEĞİN ADAYLARINI HAK EDİYOR

Barış imzacısı akademisyen Hakan Koçak, Bursa 1’inci bölgede Türkiye İşçi Partisi’nin milletvekili adayı oldu. Geçmiş dönemde Bursa’da üst düzey bürokratların, iş insanlarının milletvekilliği yaptığını hatırlatan Koçak, “Oysa Bursa ezici çoğunluğu işçilerden oluşan bir kent. On binlerce tekstil, gıda işçisi var. Dolayısıyla emekçilerin sorunları yeterince dile getirilememiş durumda. Biz bu talepleri ve sorunları dile getirme konusunda iddialıyız. Bursa emeğin adaylarını hak ediyor” diye konuştu. 

Bursa’nın ayrıca üniversite açısından önemli bir kent olduğunu, bunun özgürleştirilmesi için çalışacaklarını, ekolojik sorunlara karşı da TİP olarak mücadeleyi büyüteceklerini söyleyen Koçak şöyle devam etti: “Bursa’nın emek kenti olmasından hareketle Türkiye’de gerileyen emeğin haklarının yeniden elde edilmesi için çalışmak, sendikal özgürlükler gibi konularda Meclis’te etkili bir muhalefet yapmak istiyoruz. Birinci bölge laiklik ve kadın hakları konusunda çok duyarlı seçmenin bulunduğu bölge. Millet İttifakı’nın gösterdiği Saadet Partili ve Gelecek Partili adaylar var. Laiklik ve kadın hakları konusunda duyarlı seçmenin dikkatini çekmek istiyoruz. 6284 sayılı yasaya ve İstanbul Sözleşmesi’ne karşı olan bir bakış açısının Meclis’e taşınması yerine bu konularda ciddi mücadele vermiş ve verecek olan bir aday grubuna oy vermelerinin önemini hatırlatmak istiyorum.”

ÖNCEKİ SEÇİMLERDE SONUÇLAR NASILDI?

Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin oylandığı 2017 yılında yapılan referandumda Bursa yüzde 53,21 ile ‘Evet’, yüzde 46,79 ile ‘Hayır’ dedi.

2018 yılında yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Recep Tayyip Erdoğan yüzde 55,5 oy alırken, CHP’nin adayı Muharrem İnce yüzde 31,5 oranında kaldı. İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener yüzde 8,2, Selahattin Demirtaş yüzde 3,5 oy alırken Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu yüzde 1,1’de kaldı.

2018 Genel Seçimlerinde AK Parti yüzde 46,2 oy alarak 11 milletvekili, CHP yüzde 22,7 oy alarak 5 milletvekili, İYİ Parti yüzde 12,4 ile MHP yüzde 10,7 ile 2’şer milletvekili çıkardı. HDP ise bu seçimlerde Bursa’dan yüzde 5,7 oranında oy aldı.

2019 yerel seçimlerinde CHP-İYİ Parti iş birliği kapsamında CHP adayı desteklendi. AK Parti ile CHP adayı arasındaki başa baş yarışı AK Parti’nin adayı Alinur Aktaş yüzde 49,62 ile önde tamamladı. CHP’nin adayı Mustafa Bozbey yüzde 47,03 oyla ikinci oldu.