1050 Konutlar'daki 2 bin 290 konut, 11 yıldır dönüşemiyor

Pelin Akdemir

BURSA - Bursa’nın Osmangazi ilçesi Akpınar Mahallesi’nde 42 hektar alanda 2 bin 290 konuttan oluşan 1050 Konutlar’da yaşayanlar, 11 yıldır binalarının kentsel dönüşümle yenilenmesini bekliyor. Eylül 2022’de belediye meclisinden geçen planlarda, 6 Şubat depremleri sonrası değişikliğe gidildi.

Buna göre, Belediye, konutların yıkımını ve yapımını, meclisten geçen planlar üzerinden hak sahipleri ve müteahhitler arasındaki anlaşmaya bıraktı.

Hak sahipleri, binaların depreme karşı dayanıksız olduğunu belirterek bir an önce kentsel dönüşüme başlanmasını istiyor. Ancak müteahhitlerle yapılan görüşmeler henüz sonuca bağlanmadı.

HAK SAHİPLERİ VE MÜTEAHHİTLER ANLAŞACAK

1050 Konutlar, Organize Sanayi Bölgesi’nde çalışan işçilere konut sağlamak amacıyla 1980’li yıllarda müteahhit Mehmet Özbek tarafından inşa edildi. Zamanla genişledi 1050 hedefiyle başlanan proje 2 bin 290 konuta genişledi. Konutlar, deprem riski gerekçesiyle 2012 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla ‘Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı’ ilan edildi. 2013 yılında büyükşehir tarafından hazırlanan dönüşüm projesi, bölge halkı tarafından kabul görmedi. 2020 yılında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın zemin+5 kat olarak tasarladığı ve hak sahiplerine 130 bin TL borçlanma ve kira yardımını içeren teklif de kabul edilmedi. Son olarak, Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin tüm blokların kendi parselinde dönüşebileceği, zemin+7 kat olacak şekilde yaptığı planlar, eylül ayında meclisten geçti. Belediye, konutların yıkımını ve yapımını, meclisten geçen planlar üzerinden hak sahipleri ve müteahhitler arasındaki anlaşmaya bıraktı.

DEPREM, PLANLARDA DEĞİŞİME SEBEP OLDU

Bölgedeki yapılar tekli ve ikiz olmak üzere toplam 236 bloktan oluşuyor. Mevcut yapılar beş katlı, her kat iki adet 3+1 dairelerden oluşuyor. 6 Şubat’taki depremden önce konutların 450 metrekareye oturması ve 1,5 metre çıkmalarla üst katlara doğru 600 metrekareye büyütülmesi planlanıyordu. Deprem sırasında çıkmalar nedeniyle yıkımların olduğu gerekçesiyle plan değişikliğine gidildi. Binalar, taban alanı 600 metrekareye oturtulacak ve 50 santimlik balkon çıkması dışında çıkma yapılmadan tek blok halinde inşa edilecek. Bölgedeki yeşil alanlar, okullar, camiler, sağlık tesisleri ve mevcut yollarda değişim olmayacak.

KONUTLARIN YÜZDE 45’İ HAK SAHİPLERİNDE, YÜZDE 55’İ MÜTEAHHİTTE KALACAK

Mevcut iki blokta bulunan 20 dairenin dönüşümle 42 daireye çıkarılması planlanıyor. Dairelerin çoğunluğu 85 metrekare yapılacak. Her katta 3+1, 2+1 veya 1+1 daireler olacak. Zemin kat, 2’inci, 3’üncü, 4’üncü, 5’inci katlardaki 2+1 veya 1+1 daireler, 6’ıncı ve 7’inci katlar yüklenici firmaya bırakılıyor. Konutların yüzde 45’i hak sahiplerine, yüzde 55’i yüklenici firmaya bırakılmış oluyor.

HENÜZ ANLAŞMA YOK

Bölgede henüz bir binada yıkım gerçekleşti fakat yapımına başlanmadı. 11 yıldır dönüşümün olmasını bekleyen hak sahipleri, yüklenici firmalar tarafından projelerin tanıtılmasını bekliyor. Evlerin nasıl yapılacağı, kaç metrekare olacağı, hangi müteahhittin hangi bölgeyi alacağı, otoparkların nasıl yapılacağı konusunda hak sahiplerinin kafası karışık.

Bakyapı İnşaat, bölgedekilerle görüşmelerine başladı. Bakyapı, hak sahiplerine göstermek için mahallede örnek bir daire inşa ediyor. Yüklenici firmaların, henüz anlaşma sağladığı bir bina olmadı.

YÜZDE 45 OLMASI GEREKEN TERK EDİLMİŞ ALANLAR BÖLGEDE YÜZDE 75

Bursa Büyükşehir Meclis Üyesi ve hak sahiplerinden Oktay Altun, 11 yıldır kentsel dönüşümün gerçekleşmemesinin projenin hatalı olmasından kaynaklandığını söyledi. Altyapı, yol, park gibi kamu hizmetlerinin yapımı için hak sahiplerinin devlete bıraktığı ‘terkedilmiş alan’ payının, yüzde 45 olması gerekirken 1050 Konutlar’da yüzde 75 olduğunu söyledi.

Terkedilmiş alanlar, Milli Emlak’ın arazisi olarak göründüğü için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bu alanlarda yapılacak herhangi bir konuttan kendi payını istedi. Bu nedenle arazinin yüzde 75’i kullanılamadan binaların olduğu yerde dönüşüm yapılması kararlaştırıldı.

‘TÜRKİYE’DEKİ PLAN ÖRNEKLERİNDE TEK’

“Türkiye'de rastlayacağımız bir plan örneği değil” diyen Altun, yol, park gibi kamulaştırılan alanlarda tapu kaydının çıkmaması gerekirken bu bölgede internet üzerinden tapu kaydının göründüğünü aktardı. 430 dönüm arazinin 112 dönümünün vatandaşın konut alanı, geri kalan 300’den fazla dönümün terkedilmiş alan olduğu bilgisini paylaşan Altun, “Devlet satarken yanlış satmış. Bütün arazinin yüzde 45’i hesaplandığında 236 dönümün hak sahiplerinde, 193,5 dönüm arazinin de devlette kalması gerekiyor. Fakat planlardan dolayı 300 dönümden fazlası devlette kalan arazi. Bu arazide kentsel dönüşüm yapılırsa bakanlık buradan kendisine pay istiyor” diye konuştu.

Altun, “Konut sayısı iki katına çıkacak. Oradaki yaşayan insan sayısı artmış olacak. Bölgenin okula, hastaneye, kreş alanına, benzin istasyonuna, spor tesislerine ihtiyacı olacak. Ama bunlar kentsel dönüşümün içinde burada yer almıyor” dedi.

‘DEPREM BİZİ BEKLEMEZ’

Akpınar Sosyal Yardımlaşma Derneği Eski Başkanı ve hak sahibi Mutlu Altın, belediyeden çıkan yanlış planlara itiraz ettiğini belirterek, “Deprem, benim söylediklerimde haklı olduğumu gösterdi. Çıkmalar yapılarak mantar gibi bina planı veriliyordu, depremden sonra çıkmasız bina yapılmasına karar verildi” dedi. Farklı firmaların farklı bölgelerde projeye başlayarak kısa sürede bitirmesi gerektiğini ifade eden Altın, “Deprem bizi beklemez” ifadesini kullandı.

Altın, binaların yapım aşamasında bakanlığın hak sahiplerine 18 ay, aylık 3 bin lira kira yardımı yapacağını söyledi. İnşaata başladıktan sonra yüklenici firmaların, 18 ay içerisinde konut yapımını tamamlaması bekleniyor. 

‘KAMYON GEÇTİĞİNDE DEPREM SANDIK, DIŞARIYA ÇIKTIK’

Bölgedeki hak sahiplerinden bazısı, binaların kamyon geçtiğinde sallandığını söyledi: “Kamyon geçtiğinde öyle sallandı ki, nasıl dışarıya attık kendimizi bilemedik. Deprem sandık.”

Hak sahiplerinden Mustafa Kurtbay, sürecin uzamasına ilişkin, “Müteahhitlerin kazanma hırsı ve güven vermemesi süreci uzatıyor. Borçlanmayla yapacaklardı ancak 130 bin lira olarak belirttikleri borçlanma 400 bin liralara kadar çıkıyordu. Biz sağlam dairenin içerisinde oturmak istiyoruz artık” diye konuştu.

Konutların eski projesinin Almanya’dan alındığını söyleyen Abdurrahman Acar da şunları söyledi: “Bursa’nın en tehlikeli yeri burası. Ne olacağını merak ediyoruz. Kaç tane müteahhit geldi, gitti. Zemin çok oynadı, duvarlar hep çatladı.”