Sel hem evlerini hem canlarını almıştı: 7 yıldır konut bekliyorlar

RİZE - Rize'nin Çayeli ilçesinde sel ve heyelan afetzedelerine yapılacağı söylenen TOKİ konutları aradan geçen 7 yıla rağmen hâlâ teslim edilemedi.

28 Eylül 2017 tarihinde aşırı yağış, Çayeli'ndeki Senoz Vadisi'nde felakete dönüşmüştü. Vadideki birçok köyde yaşanan sel ve heyelanlar sonucu çöken evin altında kalan 1 kişi hayatını kaybederken 1'i yaralı olmak üzere 14 kişi ekipler tarafından kurtarılmıştı. Ayrıca çok sayıda büyükbaş ve küçükbaş hayvan da toprak altında kalarak can vermişti.

10 evin sel ve heyelanlarla yıkıldığı, 40 evin ise tedbir amaçlı boşaltıldığı, 50 evin de riskli ilan edildiği ilçede aradan geçen 7 yıla rağmen yaralar sarılamadı.

AFETZEDELER RİSKLİ YAPILARDA YAŞAMLARINI SÜRDÜRÜYOR

Selin ardından zarar gören afetzedelere TOKİ eliyle faizsiz kredili konut yapılacağı sözü verilmişti fakat geçen süre içerisinde konut yapımına ancak 2023 yılı sonunda başlandı. Evini kaybeden afetzedelerin kimi ilçe merkezine, kimi başka illere göç etmek zorunda kalırken bazı köylüler de riskli yapılarda yaşamlarını sürdürüyor.

TOKİ konutlarının belli merkezlere yapılacağını söyleyen yetkililer, Kaptanpaşa köyüne 36 konut, Madenli Beldesi'ne 143 konut ve Çayeli ilçe merkezine 79 adet konut yapılmasına karar verdi. Çay tarımı ve hayvancılıkla geçinen afetzedeler köylerine en yakın yerde konut sahibi olmak istese de selin en çok etkilediği yerlerden biri olan Kaptanpaşa'da inşası başlanan konutlar mağdurlara yetmedi.

Kaptanpaşa'da yapılacak 36 konutun sadece bu köydeki afetzedelere verilmesi sebebiyle selden en büyük zararı gören bazı aileler konutlardan yararlanamadı. Afetzedeler, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı'nın köyü olduğu için Kaptanpaşa'ya ayrıcalık tanındığını iddia etti. Evleri oturulabilir konumda olan birçok köylünün Kaptanpaşa'da 36 dairelik konut listesinde yer aldığını öne süren afetzedeler, sel ve heyelandan en çok zarar gören ve evlerini kaybeden çok sayıda kişiye hak tanınmadığını dile getirdi.

SELDE HEM EVLERİ YIKILDI HEM KARDEŞLERİNİ KAYBETTİLER

Hak tanınmayan ve geçen 7 yıllık süreye rağmen gelecekleri belirsiz olan ailelerden birisi de selde kardeşlerini kaybeden ve annelerini yaralı kurtaran Tolan Ailesi. Selin 3 katlı ahşap evlerini yıktığı Tolan Ailesi'nden 40 yaşındaki Songül Tolan, taşkının getirdiği toprağın altında kalarak hayatını kaybetmişti. Evin enkazında kalan anne Esma Tolan ise selden 1 gün sonra ekipler tarafından kurtarılmıştı.

Hayatını kaybeden Songül Tolan'ın, afetten önce evlerinin yakınındaki ırmağın üzerindeki yolun sel sebebiyle risk oluşturduğunu söylediği ve bu sebeple menfez yapılması için Çayeli Kaymakamlığı'na dilekçe verdiği ortaya çıktı. Tolan'ın bahsettiği risk gerçek olurken talep ettiği menfez ise ölümünden sonra yapıldı.

'EVİMİZDEN ÖLÜ ÇIKTI AMA HAK SAHİBİ OLAMADIK'

Selde kardeşini kaybeden Faik Tolan, afetin acısını halen yaşadıklarını ve verilen sözlerin tutulmadığını söyledi. Tolan, "Selde en büyük zararı biz gördük. İki aile olarak kullandığımız evimiz yıkıldı, altında kalan kardeşim öldü, annem ise 1 gün sonra kurtarıldı. Evinden ölü çıkan tek biziz. Ahırdaki 7 ineğimiz de toprak altında kaldı. 7 yıl geçti, bütün kurumlara gittik geldik fakat bir sonuç alamadık. Halen yapılacağı söyleniyor. Yanıbaşımızdaki Kaptanpaşa'da yapımına başlanan TOKİ konutlarında bizi listeye almadılar. Madenli köyünde verileceği söylendi fakat AFAD Müdürlüğü'ne sorduğumuzda orda da ismimiz yok. Hayvanlarımız için dahi para alamadık. Hayvanlarımız kayıtlı fakat sigortalı olmadığı için para verilmiyormuş. Afet zamanında sigortaya bakılır mı, biz kendimizi zor sigortalıyoruz" dedi.

'SÖZLER TUTULMADI'

Selde yıkılan evden son anda kurtulan Nurten Tolan da yaşadıkları afetin boyutunu anlatmaya gücünün yetmeyeceğini söyledi.

Aradan geçen 7 yılda afetin oluşturduğu yaraların sarılmadığını belirten Nurten, "Afet evi verileceği, para yardımı yapılacağı söylendi ama hiçbiri yapılmadı. Yardımlarla başımızı sokacak bir yer yaptık. Kaptanpaşa'da yapılacak konutlarda listede olmadığımız söylendi. Başka yerlerde konut yapılıyor ama bize kimse sizin evimizin nerede olduğunu söylemedi. AFAD'a gittiğimizde Madenli'de yapılan konutlarda da olmadığımız söylendi" diye konuştu. 

'AĞIR HASARI OLMAYANLAR HAK SAHİBİ OLDU, BİZİ LİSTEYE ALMADILAR'

Afeti maddi zararla atlatan ve kardeşiyle birlikte kullandığı evlerini kaybeden Ahmet Temel Kartal da evlerinin büyük oranda yıkıldığını ancak konut listesine alınmadıklarını söyledi. Selin ardından sadece 3 bin 500 liralık afet yardımı aldıklarını kaydeden Kartal, "Afetzedelere yapılan konutlar için başvurulara bizi dahil etmediler. Muhtar da listeler oluşturulurken bize haber vermedi. Evleri zarar görmeyenler dahi hak sahibi oldu, bir yandan da evlerinde oturmaya devam ediyorlar. Ben emekli olup köyüme yerleşecektim ama artık evim olmadığı için dönemiyorum" ifadelerini kullandı.