Büyüyen ülke vatandaşı kanser ediyor!

DUVAR - Dünyada en sık rastlanan hastalıklardan biri olan ve önde gelen ölüm sebepleri arasında yer alan kanserin görülme sıklığı, gelişmiş ülkelerde gün geçtikçe artıyor. Dünya Kanser Araştırma Fonu'nun (WCRF) verilerine göre, nüfus yoğunluğu dikkate alındığında gelir seviyesi yüksek ülkelerde kanser görülme sıklığı, orta ve düşük gelirli ülkelere göre daha fazla. Gelişmiş ülkelerde her 100 bin kişiden 268’ine kanser teşhisi konulurken, az gelişmiş ülkelerde bu rakam her 100 binde 148 olarak belirtiliyor. Karar'da yer alan habere göre, nüfusun üçte ikisinin gelişmekte olan ülkelerde yaşadığı göz önüne alındığında dünya genelinde yeni kanser vakalarının yüzde 57’si düşük ve orta gelirli ülkelerde görülüyor.

ERKEKLERİN KANSERE YAKALANMA RİSKİ KADINLARDAN DAHA FAZLA

Araştırmada şu detaylar dikkat çekti:

Ülkeler arasındaki dağılıma bakıldığında Avrupa ülkelerinin, nüfus oranına göre kanser görülme sıklığında üst sıralarda olduğu görülüyor. Dünyada nüfusa göre en yüksek kanser görülme sıklığına, her 100 bin kişide 338 kişi ile Danimarka’da rastlanırken Danimarka’yı, her 100 binde 300’den fazla kişiyle Fransa, Avustralya, Belçika, Norveç, ABD, İrlanda Güney Kore ve Hollanda takip ediyor.

Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) GLOBOCAN verilerine göre, erkeklerde kanser görülme oranı kadınlardakinden yaklaşık yüzde 25 daha fazla. Dünya genelinde her 100 bin erkekten 205’inde, her 100 bin kadından ise 165’inde kansere rastlanıyor.

Erkeklerde kanser görülme oranı, bölgelere göre çok büyük değişiklik gösteriyor. Örneğin Batı Afrika’da her 100 bin erkekten 79’unda, Avustralya/Yeni Zelanda’da ise 365’inde (çoğu prostat olmak üzere) kanser görülüyor.

Kadınlarda ise kanser görülme oranı, bölgeler arasında büyük farklara rastlanmıyor. Kuzey Amerika’da her 100 bin kadından 295’inde, Güney-Orta Asya’da ise 103’ünde kanser görülüyor.

TÜTÜN KULLANIMI, OBEZİTE, FİZİKSEL RAHATSIZLIK...

Kanserin gelişmiş ülkelerde daha fazla görülüyor olmasının tetikleyici faktörleri arasında tütün kullanımı, obezite ve fiziksel hareketsizlik yer alıyor. Tüm dünyada görülen kanser vakalarında enfeksiyonlar yüzde 17 oranında rol oynuyor.

Amerikan Kanser Derneği'ne göre, dünyadaki kansere bağlı ölümlerin yaklaşık yüzde 65’i düşük ve orta gelirli ülkelerde kaydediliyor. GLOBACAN’in son verilerine göre, gelişmiş ülkelerde her yıl yaklaşık 6 milyon kanser vakası, yaklaşık 2,9 milyon kansere bağlı ölüm gerçekleşiyor. Az gelişmiş ülkelerde ise yaklaşık 8 milyon kanser vakası ve 5,3 milyon kanser ölümü kaydediliyor.

Afrika’da 645 bin kanser, 456 bin kansere bağlı ölüm görülürken Doğu Akdeniz bölgesinde yaklaşık 555 bin kanser vakası, yaklaşık 367 bin ölüm gerçekleşiyor.

Amerika kıtasında yaklaşık 2,9 milyon kanser vakası, yaklaşık 1,3 milyon kansere bağlı ölüm; Avrupa’da yaklaşık 3,7 milyon kanser vakası, yaklaşık 1,9 milyon kansere bağlı ölüm, Güneydoğu Asya’da yaklaşık 1,7 milyon kanser vakası, yaklaşık 1,2 milyon kansere bağlı ölüm ve Batı Pasifik’te yaklaşık 4,5 milyon kanser vakası ile yaklaşık 3 milyon kansere bağlı ölüm kaydediliyor.

'KANSER ÖLÜMLERİNİ YARI YARIYA DÜŞÜRMEK MÜMKÜN'

Dünyada her sene 14 milyon kişiye kanser tanısı konduğunun altını çizen Dünya Kanser Kontrol Örgütü (UICC) eski başkanı, Hacettepe Üniversitesi Çocuk Onkolojisi Uzmanı Prof. Dr. Tezer Kutluk, “Bu projeksiyonla dünyada her faktörün eşit olduğunu farz edersek, sadece nüfus artışından dolayı, 2030 yılında bu sayının 21-22 milyona çıkması öngörülüyor. Hemen alınacak tedbirlerle kısa ve orta vadede ölümleri önleyerek kanser ölümlerini yarı yarıya düşürmek mümkün” ifadelerine yer verdi. “Tüm kanserlerin yaklaşık üçte birinin, tütün kullanımını engelleyerek, sağlıklı beslenerek ve fiziksel aktiviteyi artırarak önlenebileceğini” vurgulayan Prof. Kutluk, bu üçüyle ilgili bireylere, ailelere ve kuruluşlara, ülkelere düşen görevler olduğunu söyledi.

NİŞASTA BAZLI ŞEKERİN ARTMASINDAN ENDİŞE EDİLİYOR

Dünyada gelişmiş ekonomiler daha da büyüyebilmek için insan sağlığını hiçe sayabilirken Türkiye’de de benzer bir tartışma yaşanıyor. En zararlı şeker türü olarak kabul nişasta bazlı şeker (NBŞ) kullanımın şeker fabrikalarının özelleştirilmesi ile daha da artmasından endişe ediliyor. Geçtiğimiz günlerde konuşan Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, kendileri için şeker pancarı üretiminin sürmesinin vazgeçilemeyecek bir konu olduğunu bildirerek, “Şeker pancarının alternatifi yoktur. Bu konudaki görüşlerimizi de hükümetimize ilettik. Hükümetimizden 14 şeker fabrikasının özelleştirilmesi kararının iptalini bekliyoruz. Bu özelleştirmeden vazgeçilmelidir. Biz, çiftçimiz, tüketicilerimizin sağlığı açısından endişeliyiz. Pancar şekerinin, diğer şeker kaynaklarına göre çok daha sağlıklı olduğunu bilim adamları, bütün uzmanlar dile getirmektedir” dedi.

TÜRKİYE'NİN KANSERE HARCADIĞI PARA 3 MİLYAR DOLAR

Günde 450 kişiye kanser teşhisi konuyor. Ölüm sebeplerinin yüzde 20’sini kanser vakaları oluşturuyor. Kanser teşhis oranı gelişmiş ülkelerde fazla olsa da ölüm oranı düşük ve orta gelirli ülkelerde daha fazla. Erkeklerde akciğer, prostat, mesane kadınlarda meme, troid, rahim çocuklarda ise lösemi ilk sıralarda yer alıyor. Türkiye’de 100 bin kişiye düşen kanserle tedavide uzman sayısı 0.66. Bu rakam İtalya’da 7.13, Fransa’da ise 1.45. AB ülkelerinde meme muayenesi yaptırmama oranı yüzde 44.7 seviyesindeyken bu oran Türkiye’de yüzde 75.1. Türkiye’nin kanser için harcadığı para 3 milyar dolar. 2030’da bu rakamın 9 milyar dolara çıkması planlanıyor.