NYT, Biden'ın Türkiye ikilemini yazdı

DUVAR - Amerikan gazetesi New York Times (NYT), Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Joe Biden'ın bugün Brüksel'de yapacağı görüşmeyi mercek altına aldı. NYT, Erdoğan'ın görüşme öncesinde 'duruşunu yumuşattığı' yorumu yaparken, bir yandan da Türkiye'yle ilişkilerin ABD için bir ikileme yol açtığı tezini işledi.

'BIDEN YÖNETİMİ KUŞKUCU YAKLAŞIYOR'

'Biden görüşmesi yaklaşırken Erdoğan duruşunu yumuşatıyor' başlıklı analiz, şu ifadelerle başlıyor:

"Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan son dört yılda ülke içindeki muhalifleri ısrarla ezdi ve Moskova'ya yanaştı; bu sırada da müttefiklerine tatlı hükümet ihaleleri yağdırdı ve bölgesel olarak uygun gördüğü her yere asker konuşlandırdı.

Ve eski başkan Donald Trump'ın yönetimi bu durumu büyük ölçüde görmezden geldi.

Fakat Erdoğan pazartesi günkü kritik NATO toplantısı öncesinde Brüksel'e varırken, bir zamanlar Trump'ın olanak tanıdığı diğer otoriter eğilimli liderler gibi, kesinlikle daha kuşkucu bir Biden yönetimiyle karşı karşıya.

Biden'la çarşamba günü görüşecek olan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bu yeni düzene daha da savaşçı bir tutum takınarak, ülke içindeki herhangi bir siyasi muhalefete dair tüm işaretleri açıkça bastırarak ve Ukrayna sınırına asker yığıp Batı'nın güvenliğini tehdit ederek yanıt verdi. 

Fakat Erdoğan için işler o kadar basit değil. Korona virüsü pandemisi ve ekonomiyi yanlış yönetmesinin sonucunda, Erdoğan şu an ülke içinde ağır baskı altında; enflasyon ve işsizlik artıyor, tehlikeli biçimde zayıflamış lira da bir borç krizini tetikleyebilir."

'AKDENİZ'DEKİ FAALİYETLER DURDU, UKRAYNA POLİTİKASI RUSYA'YI KIZDIRDI'

NYT, Erdoğan'ın bu nedenle tavrını yumuşattığı yorumu yaptı:

"Dolayısıyla yaklaşımının seviyesini düşürdü; ciddi ihtiyaç duyduğu Batı yatırımlarını alma umuduyla -bu Rusya'nın sağlayamayacağı bir şey- bir dizi meselede pozisyonlarını şimdiden yumuşattı. Batılı liderleri temin etmek adına, NATO müttefiklerini kızdıran Doğu Akdeniz'de doğalgaz arama faaliyetlerini durdurdu; Rusya'nın tehditlerine karşı Ukrayna'yı destekleyerek ve Polonya'ya Türk yapımı insansız hava araçları satarak Moskova'yı sinirlendirdi."

'ERDOĞAN'IN BAZI ÖNEMLİ KOZLARI VAR'

Analizde, Ankara'daki iktidarın da kozları olduğu yorumuna yer verildi:

"Bununla birlikte, Erdoğan'ın bazı önemli kozları var. Türkiye'nin NATO'daki varlığı, milyonlarca mülteci için geçiş istasyonu rolü ve Afganistan'daki askeri varlığı, Erdoğan'a Batı karşısında gerçek bir tesir gücü sağlıyor.  

Dolayısıyla, Biden'ın demokrasiler arasında güçlendirilmiş bir ittifak vizyonu ile çatışma anlamına gelse bile, Erdoğan'ın otoriterliğe kayışını, Putin'le derinleşen ilişkisini ve Rus yapımı gelişmiş S-400 hava sistemlerini alma kararını tersine çevirmesi pek muhtemel değil.  

Soru işaretlerinden biri Erdoğan'ın, öfkelenip -her iki ülke tarafından da aşı tedariki konusunda hayal kırıklığına uğratılmış olmasına rağmen- Kremlin ve hatta Çin'le kader birliği yapma noktasına gelmeden önce Biden'ın tarafına ne kadar itilebileceğidir. Erdoğan, seçeneklerini açık tutacak kadar keskin görüşlü."

'BIDEN İÇİN TÜRKİYE'Yİ KAYBETME RİSKİ VAR' 

Makalenin bu noktasında Uluslararası Kriz Grubu'nun Türkiye proje direktörü Nigar Göksel'in "Erdoğan'ı zaptetmeye çalışırken Türkiye'yi kaybetmemenin yolu nedir?" sorusuna yer veren NYT, "Biden'ın Erdoğan'a ilk yaklaşımı, Putin'le olduğu gibi, mesafesini korumak, anlaşmazlıklardan kaçınmak ve meseleleri daha düşük diplomatik seviyelerde ele almak yönündeydi" ifadelerini kullandı.

İki liderin şu ana dek sadece Biden'ın Ermeni Soykırımı'nı tanıma kararını haber vermek için araması vesilesiyle konuştuğunu yazan NYT,  "Bu meselenin Erdoğan açısından geçmiş yıllarda bir öfke nöbetine yol açacak türden bir küçük düşürme olmasına rağmen, sessiz bir tepki ve NATO zirvesinde görüşme sözüyle karşılandı" diye yazdı. Göksel ise bu konuya ilişkin yorumunda, "Erdoğan ilerlemenin yolunu ararken, onlar Erdoğan'ın siyasi puan toplamamasından emin olmaya çalışıyor" dedi. 

'ANKARA'NIN EKONOMİK SORUNLARI AŞMAYA İHTİYACI VAR'

Haberin devamında, Ankara'nın ekonomik sorunları aşmaya ihtiyacı olduğu ve ABD'nin ek yaptırımlarından kaçınmak istediği belirtildi; Erdoğan'ın Amerikan iş dünyasıyla geçtiğimiz haftalarda yaptığı toplantı hatırlatıldı. İki liderin ilişkilerinin yıllarca geriye gittiğine ve Biden'ın 2011 yılında Erdoğan'ı evinde ziyaret ettiğine de dikkat çekilirken, "Fakat bir dizi konuda birbirlerine çok uzaklar" denildi.

'ÇOK ÖFKELENİRSE RUS UÇAKLARINI ALABİLİR'

NYT, en zorlu konunun S-400'ler olduğunu, Erdoğan'ın Rusya'dan ikinci bir batarya almayı bile müzakere edip yaptırım tehdidi nedeniyle bundan geri adım attığını belirterek şu ifadeleri kullandı:

"Erdoğan'ın S-400 alma kararının merkezinde, kendisinin yerine bir başkasını getirmeye kararlı olduğuna inandığı Washington'a karşı güvensizliği bulunuyor. Bu inanç, Biden'ın geçtiğimiz yıl seçim kampanyası sırasında ABD'nin Türkiye'de muhalefeti desteklemesi gerektiğini söylemesiyle güçlendi.

Fakat çok fazla baskı yapılırsa, beşinci nesil savaş uçaklarına ciddi ihtiyaç duyan Erdoğan'ın Rus yapımı Sukhoileri bile alabileceğine dair endişeler var. Aynı zamanda, Türk-Amerikan ortak kontrolü altında bulunan İncirlik Hava Üssü'ndeki yaklaşık 50 Amerikan nükleer bombası hakkında da endişeler söz konusu. Erdoğan geçmişte birkaç kez, Amerikalıları buradan çıkarma tehdidinde bulundu." 

'AFGANİSTAN TEKLİFİ ABD'DEN GELDİ' 

Haberde Washington'ın S-400 anlaşmazlığının etrafından dolanmaya hazırlandığı, bunun yerine iki ülkenin anlaşabileceği stratejik alanlar olarak Afganistan, Irak ve Libya'ya odaklandığı belirtildi. NYT, Türkiye'nin Afganistan'da kalması olasılığının anlaşma alanlarından biri olduğunu, bu teklifin ABD'nin özel temsilcisi Zalmay Halilzad'dan geldiğini ama asker çıkma takvimi yaklaştıkça 'Erdoğan'ın kesin bir karar vermeyi vermeyi ertelediğini' ve bu durumun, Kabil'deki büyükelçiliğine güvenli erişimi sürdürme konusunda Avrupa başkentlerinde endişe yarattığını öne sürdü.

Gazete, Libya'nın da bir anlaşma sahası olabileceğini yazdı. Öte yandan, haberde ABD'nin Suriye'de IŞİD'e karşı YPG'yi destekleme politikasından Türkiye'nin sert şikâyetlerine rağmen geri adım atmasının beklenmediği belirtildi; "Erdoğan da insan hakları konusunda herhangi bir yumuşama sinyali vermedi" denildi.

'BIDEN, DEMOKRASİ İLE TÜRKİYE ARASINDA TERCİH YAPMAK ZORUNDA KALABİLİR' 

NYT'nin analizi, Washington'daki Türkiye Araştırmaları Programı Direktörü Soner Çağaptay'ın şu yorumuyla son buldu: "Biden, Türkiye ile demokrasi arasında bir tercih yapması gerekebileceğinin farkında." (DIŞ HABERLER)