Latin Amerika'da kürtaja destek artıyor: Şili'de yüzde 73 yasallaştırmadan yana

DUVAR - Kürtaja karşı oldukça katı yasaların bulunduğu Latin Amerika'da son araştırmalar kıtada farklı yaklaşımların benimsendiğini gösteriyor. Şili'de kürtajın tamamıyla ya da kısmen yasallaşmasını savunanların sayısı yüzde 73 olarak aktarılıyor. 

Fransa merkezli araştırma şirketi Ipsos'un verileri, Latin Amerika'da kürtajın yasallaşması gerektiğini düşünenlerin sayısında artış olduğunu aktarıyor. Meksika ve Şili'de son on yıl içerisinde kürtaja dair yasallaşma yanlısı bakışın yüzde 8 oranında arttığı göze çarpıyor. Brezilya'da kürtajın kısmen ya da tamamen yasallaşmasını savunanların oranı ise yüzde 61. Bu oran son on yıl içerisinde 11 puanlık bir yükseliş anlamına geliyor. Koyu Katolik Peru'da ise aynı yanıta verilen olumlu yönde yanıtlar 2016 yılından beri değişmeyerek yüzde 53'te kaldı.       

HAPİS CEZASI İSTENİYORDU

Ipsos anketinin en çarpıcı sonuçlarından birine Şili'de rastlandı. Kadınların kürtaj hakkına yalnız istisnai durumlarda ulaşabildiği ülkede, nüfusun yüzde 73'ü kürtajdan yana bir tutum alıyor. Bu rakamın yüzde 41'ini 'tamamıyla özgür olması gerekir' diyenler oluştururken, yüzde 32 'şiddet uygulama gibi durumlarda uygulanabileceğini' düşünüyor. Ağustos ayında da başka bir araştırma şirketi Cadem, 14 haftaya kadar kürtajın tamamen yasallaşmasına dair yönelttiği soruya yüzde 42'lik olumlu yanıt almıştı. Kürtajı hak olarak tanıyanların oranı Şili'de 2014'ten bu yana yüzde 8 oranında artmış görünüyor.

Yine de bu rakamlar Şili için büyük önem taşıyor. Zira Latin Amerikalı kadınlar, ücretsiz ve yasal olarak kürtaj hakkı konusunda güçlü engellemelerle karşılaşıyor. Şili'de kısa bir süre önceye kadar dünyanın en katı kürtaj kısıtlamalarından biri uygulanıyordu. Bugün Şili'de kürtaj anne hayatı için risk taşıyorsa, fetüsün yaşaması mümkün değilse ve tecavüz durumlarında mümkün. Ancak 2017 yılına kadar ülkede hiçbir istisna olmaksızın kürtaj yasaktı. Kadınların 15 yıla kadar hapis cezası alabildiği uygulama ülkenin eski lideri Michelle Bachelet döneminde yürütülen kampanya sonrasında hafifletildi.

İLK YASALLAŞTIRAN KÜBA

Latin Amerika genelinde de durum pek farklı değil. Kıtada kürtajı ilk yasallaştıran 1968 yılında Küba. Devrimden sonra Kübalı kadınların bu hakkı kazanışını 1976'da bir başka Karayip ülkesi olan Porto Riko izliyor. Daha sonra bu konuda adım atan ülke Uruguay ancak söz konusu gelişme 2012 gibi geç bir tarihte yaşanıyor. En uç örneklerden birini vermek gerekirse El Salvador'da hamileliği sonlandırılması durumunda kişinin 40 yıla kadar hapsi isteniyor. Nikaragua, Honduras gibi diğer Orta Amerika ülkeleri de benzeri şiddette uygulamalara sahip olsa da kıtanın genelinde karşılaşılan tablo son derece benzer.

Ancak Latin Amerika ölçeğinde küçük olarak nitelendirilebilecek bu ülkeler haricinde ilk adım atan 'ağır siklet' ülke geçtiğimiz sene Arjantin oldu. Arjantinli kadınların Marea Verde (Yeşil Gelgit) ismiyle bilinen  uzun soluklu mücadelesi Aralık ayında sonuç verdi. Arjantin'de kadınların 'ücretsiz, güvenceli ve yasal kürtaj' talebi kabul edildi. Saydığımız ülkeler haricinde bugün kıtanın çoğu ülkesinde kürtajın ya tamamıyla yasak olduğu ya da oldukça istisnai koşullar altında izin verildiği gözlemleniyor. 

ARJANTİNLİ KADINLARIN YANKISI

Arjantin'deki bu kazanım Latin Amerika'nın genelinde de bir yankı uyandırması bekleniyordu. Öyle ki Ipsos'un verilerine göre kürtaja karşı toplumun bakışı son on yılda değişim gösteriyor. Şili'deki anket sonucunun benzeri Arjantin'de de karşımıza çıkıyor, ülkenin yüzde 76'sı kürtajın ya tamamıyla ya da kısmen yasallaşmasından yana.

Meksika'da aynı yanıtı verenlerin oranı yüzde 59 olmasına karşın bu oranın 2014'e göre yüzde 8 artmış olması dikkat çekici. Geçtiğimiz haftalarda Meksika Yüksek Mahkemesi (SCJN), kürtajı cezalandırmanın anayasaya aykırı olduğuna karar vermişti.

Bugün kıtanın hemen hemen her köşesinde kadınlar, yeşil atkılarla kürtaj hakkı protestoları düzenliyor. (DIŞ HABERLER)