Kuzey Kıbrıs'tan BMGK açıklamasına tepki: Eleştiriler manidar

DUVAR - Kıbrıs’ın son iki toplumlu köylerinden Pile’nin kuzeyinde başlayan diplomatik gerilim devam ediyor. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), Kıbrıs Türk tarafını kınayan bir açıklama yayımladı. Kuzey Kıbrıs Dışişleri Bakanlığı ise bu açıklamaya yazılı bir açıklama ile yanıt verdi. 

Yeni gelişmeler öncesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kıbrıs Türk tarafının Pile (Pyla) - Yiğitler (Arsos) yolu projesine destek verdi. Erdoğan, dün yaptığı açıklamada, KKTC’nin egemenlik haklarına atıfla, BM’yi konu hakkında takındığı tavır nedeniyle kınadı. 

BMGK'DEN PİLE'DEKİ SALDIRILARA KINAMA, UNFICYP'YE DESTEK

BMGK üyeleri, 21 Ağustos Pazartesi günü bir araya gelerek Pile’nin ara bölgesinde meydana gelen olayları ve BM barış güçlerine yönelik saldırıları kınayan bir açıklama yaptı.

Kıbrıs Haber Ajansı’nın aktardığına göre, BM Güvenlik Konseyi üyeleri BM Barış Gücü’ne (UNFICYP) tam desteklerini ve Kıbrıs halkının istekleri doğrultusunda, ilgili BMGK kararlarında belirtildiği üzere siyasi eşitliğe dayalı iki toplumlu, iki kesimli federasyon temelinde kalıcı, kapsamlı ve adil bir çözüme olan bağlılıklarını yineledi.

'Ciddi endişelerini' dile getiren ve 'izinsiz inşaat projelerinin BMGK kararlarına aykırı olduğunu ve BM tampon bölgesindeki statükoyu ihlal ettiğini' kaydeden BMGK üyeleri, 'Kıbrıslı Türk personel tarafından BM barış gücü askerlerine yapılan saldırıları ve BM araçlarına verilen zararı kınayarak yaralanan barış gücü askerlerine acil şifalar' diledi.

'Barış güçlerini hedef alan saldırıların uluslararası hukuka göre suç teşkil edebileceğini' kaydeden üyeler, tüm BM personelinin güvenliği konusunda tam kararlılıklarını dile getirdi.

KUZEY KIBRIS'A 'PROJE DURSUN' ÇAĞRISI

BMGK üyeleri, 'Kıbrıs Türk tarafının izinsiz inşaat projelerine son vermesini ve ekipman ve personelini bölgeden uzaklaştırmasını' memnuniyetle karşıladı. Üyeler, tüm tarafların adada gerginliği artırabilecek ve çözüm beklentilerine zarar verebilecek tek taraflı ya da tırmandırıcı eylemlerden kaçınması gerektiğini kaydetti.

BMGK'nin açıklamasında, "Güvenlik Konseyi üyeleri UNFICYP'e ve UNFICYP'in tampon bölge içinde ve sınırlarının belirlenmesindeki yetkisine tam desteklerini teyit etmişler ve tüm izinsiz yapıların kaldırılması ve ateşkes hatları içinde ve boyunca izinsiz askeri veya sivil faaliyetlerin önlenmesi çağrısında bulunmuşlardır" denildi.

İKİ TOPLUMLU, İKİ KESİMLİ FEDERAL ÇÖZÜM VURGUSU

BM Güvenlik Konseyi’nin açıklamasında ayrıca "Güvenlik Konseyi üyeleri, Kıbrıs halkının istekleri doğrultusunda ve ilgili Güvenlik Konseyi kararlarında belirtildiği üzere siyasi eşitliğe sahip iki toplumlu, iki kesimli bir federasyona dayalı kalıcı, kapsamlı ve âdil bir çözüme olan bağlılıklarını bir kez daha teyit etmişlerdir" denildi.

Açıklamaya göre, BMGK üyeleri 'her iki tarafı da BM Genel Sekreteri'nin Özel Temsilcisi'nin çabalarını desteklemek için anlamlı adımlar atmaya ve uygun bir ortam yaratmak için UNFICYP ile tam bir işbirliği yapmaya' teşvik etti. Güvenlik Konseyi üyeleri, Genel Sekreter'in Kıbrıs'ta kalıcı bir çözüme yönelik resmi müzakerelere geri dönülmesi amacıyla ortak zemin arayışına kritik destek sağlayabilecek bir BM elçisi atanması önerisi üzerinde anlaşmaya varmaları için taraflara yaptıkları çağrıyı yineledi. Güvenlik Konseyi üyeleri konu üzerinde çalışmaya devam etme konusunda da mutabık kaldı.

KUZEY KIBRIS: YOL PROJESİNİN 25 YILI AŞKIN BİR GEÇMİŞİ VAR

Güvenlik Konseyi’nin açıklamasına KKTC Dışişleri Bakanlığı karşı açıklamayla yanıt verdi. Kuzey Kıbrıs Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasında şu ifadelere yer verildi:

“Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), Pile köyünde yaşayan vatandaşlarımızın KKTC topraklarına ve Pile’deki arazilerine ulaşımını kolaylaştırmak amacıyla, tamamen insani amaçlar gözetilerek yapımına başlanan Pile – Yiğitler yolu hakkında talihsiz bir açıklama yayınlamıştır. Pile – Yiğitler yolu projesinin 25 yılı aşkın bir geçmişi bulunmaktadır. Bu süre zarfında, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yetkilileri her zaman yapıcı bir tutum sergileyerek, ilgili kesimlere işbirliği çağrılarında bulunmuştur. Pile’de yaşayan vatandaşlarımızın günlük hayatlarını kolaylaştırıcı adımlar atılması yönündeki çağrılarımıza ve taleplerimize kayıtsız kalan başta Birleşmiş Milletler olmak üzere ilgili kesimlerin şimdi bu yol çalışmasını eleştirmeleri oldukça manidardır."

'BMBG, TARAFSIZ TUTUM SERGİLEMEKTEN ÇOK UZAK'

KKTC Dışişleri Bakanlığı'nın internet sitesinde yayınlanan açıklamada, “Birleşmiş Milletler Barış Gücü (BMBG) ve bazı ülkelerin konuya dair açıklamalarında olduğu gibi, BM Güvenlik Konseyi açıklamasında da yaşanan durum çarpıtılmaktadır" denildi.

"BM Barış Gücü’nün adadaki başlıca görevi sükûneti sağlamaktır. Oysa ki, 18 Ağustos 2023 tarihinde meydana gelen gerginlikte, BMBG, asker ve araçları marifetiyle tamamen insani gerekçelerle geliştirilen, askeri bir amaç gütmeyen bir projeyi engellemeye çalışmış ve tahrik edici bir tutum sergilemiştir" diyen bakanlık, şöyle devam etti:

“BM Barışı Koruma ilkeleri incelendiği zaman tarafların rızasını almak ve tarafsızlık gibi unsurların ön plana çıktığı açıkça görülebilmektedir. BMBG, Kıbrıs Türk tarafının rızasına başvurmadığı halde, iyi niyetli yaklaşımımız sayesinde ülkemizdeki mevcudiyetini ve faaliyetlerini sürdürebilmektedir. Bütçesinin nerdeyse yarısı GKRY ve Yunanistan tarafından karşılanan BMBG’nin adadaki taraflara tarafsızlık ilkesi çerçevesinde bir tutum sergilemekten ne kadar uzak olduğu ve adada yalnızca bir tarafın sözcülüğü görevini üstlendiği, yaşanan bu olay neticesinde bir kez daha göz önüne serilmiştir. Her egemen devlet gibi KKTC’nin de kendi topraklarında vatandaşlarının yararına olacak projeler gerçekleştirme yetkisi bulunmaktadır.

Ara bölgede defalarca ihlaller gerçekleştiren ve başta Pile köyü olmak üzere tüm ara bölgede daimi ihlalleri bulunan Rum tarafına bugüne kadar hiçbir uyarı ve müdahalede bulunmayan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin Pile-Yiğitler yolu çalışmalarının taraflarca müzakere edilerek yapılması çağrısı tutarlı ve âdil bir yaklaşım değildir."

Bakanlık açıklamasının son bölümündeyse federal çözüm vizyonunun artık geçerliliğini kaybettiği görüşü öne çıkartılarak iki devletli çözüm çağrısı yinelendi.

PİLE'DE SON DURUM NE?

BM ile KKTC arasındaki diplomatik gerilimin sürdüğü süreçte iki toplumlu Pile’de de gelişmeler kaygıyla izleniyor. Gazete Duvar’ın bugün sabah saatlerinde ziyaret ettiği köyde endişeli bir bekleyiş hâkim. Köyün Rum ve Türk sakinleri son gelişmeleri kaygı ile takip ediyor.  Köyün kuzey yamaçlarında BM Barış Gücü bekleyişini sürdürürken ara bölgede sakin bir durum söz konusu. Bölgedeki BM kaynaklarına göre, Türk tarafı cuma gününden bu yana ara bölgedeki faaliyetlerini askıya almış durumda. 

Diğer yandan Pile’deki Türk toplumu son gelişmeler karşısında iki kampa ayrılmış vaziyette. Bazı kesimler Türk tarafının son adımlarını ve mesajlarını desteklerken bazı kişiler Pile’de esas meselenin yeni yol projesi olmadığını, başta Ankara olmak üzere birçok yabancı merkezde yetkililerin Pile üzerinden yeni bir diplomatik oyun kurguladıklarını iddia ediyor. Rum yurttaşlar ise Pile’deki krizin yakın zamanda sonlanmayacağı ve gerginliğin gündemdeki yerini koruyacağı düşüncesiyle kaygılı bir bekleyiş içinde.