2023 İhlalleri Raporu: Altın Portakal'da sansür, SİT'lerde kaçak, kıyıda işgal

ANTALYA - Antalya Kent İzleme Platformu’nun (AKİP) ‘2023 Kent Hakkı İhlalleri’ raporu yayınlandı. Her yıl kente karşı işlenen suçları bir almanak haline getiren AKİP bu yılki raporunda, Antalya Körfezi’ni kuşatan kıyı işgallerinden imar rantlarına, mantar gibi türeyen kaçak yapılardan Altın Portakal Film Festivali’nin sansür nedeniyle iptaline pek çok hak ihlalini gündeme getirdi. Rapor, Antalya’da hükümet ve yerel yönetim kararları sonucu meydana gelen bozulmanın her yıl artarak devam ettiğini ortaya koydu.

ŞAHİN: ‘KENDİLERİ İÇİN YÖNETİYORLAR’

2023 envanterinde kent sorunlarının önceki yılları aratırcasına ağırlaşarak kendini gösterdiğini söyleyen Antalya Kent İzleme Platformu Sözcüsü, avukat Mustafa Şahin, “2023 yılı yaşam alanlarımızın, yerleşim ve yönetim anlayışı ile dibe vurduğu bir yıl oldu. Sonuçlar ortada. Parçası olduğumuz ekosistem ve yaşamımız dibe vuruyor. Çünkü irili ufaklı sermaye ve çıkar çevrelerince kuşatılmış merkezi ve yerel yönetimler toplumu kendileri için yönetiyorlar. Önceki yılın kent hakkı ihlallerini açıklarken, sözün bittiği yerlere yaklaşıyoruz. Eşitlikçi bir kent yaşamı mücadelesini ortaya koymadan haklarımıza korumak artık mümkün görünmüyor” dedi.

YILIN ÖNE ÇIKAN KENT HAKKI İHLALLERİ

“Kentler, kentte yaşayanlara aittir. Doğal, ekolojik, tarihsel, kültürel ve ekonomik zenginlikleri kentlilerin ortak değerleridir. Kendilerini etkileyecek her türlü yerel yönetim karar süreçlerine kentlilerin aktif bir şekilde katılma hakları vardır” mottosuyla yayımlanan '2023 Kent Hakkı İhlalleri' almanağında, öne çıkan başlıklar şöyle:

06 Ocak 2023 > Fahiş kira artışları Konyaaltı ve Lara başta olmak üzere Antalya’nın genelini vurdu. İç kesimlere doğru göçler başladı. Kentin işlek cadde, sokak ve üst geçitlerini mesken edinen evsizler hızla arttı.

10 Ocak 2023 > Kumluca’da yaşanan selde tarımsal üretimde kullanılan kimyasal kirlilik denize ulaştı.

16 Ocak 2023 > Eski Talya Oteli yerine yapılan Koç Grubu’na ait Divan Oteli, binlerce metreküp oyulan falezlerin üzerinde yapılaşması ve Çin Seddi gibi kenti perdeleyen inşaatı ile kente ihanetin simgesi haline geldi.

17 Ocak 2023 > Karaalioğlu Parkı’na beton döküldü. Bu alanda 20 yıldır devam eden Kent Müzesi Projesi fiilen ortadan kaldırıldı. Müzeye ait mekanlar uzun süreli kiralanarak gelecekte de yapılması engellendi.

06 Şubat 2023 > Gazipaşa’da Selinus sahilinde 2508 yataklı 5 yıldızlı otel projesi ÇED toplantısı yapıldı. Gazipaşa Hepimizin Platformu, ‘Betona boğulmak istemiyoruz’ diyerek koruma statüsünde olan sahilin halka kapatılmasının durdurulmasını istedi.

20 Şubat 2023 > Fettah Tamince’nin Düden Şelalesi’nin kıyısındaki alana rezidans projesi için usulsüz plan tadilatları ile 200 milyonluk menfaat sağlayan teklif, belediye meclislerinde gündeme alındı. Büyükşehir Meclisi, tepkiler üzerine teklifi iade etti.

AĞAÇ KIYIMI, KAÇAK PLAJLAR, PHASELİS PROJESİ

27 Şubat 2023 >Düzlerçamı ormanları Nebiler bölgesinde denetimsiz düz kesimler yapılıyor.

29 Mart 2023 > Antalya’nın önemli doğal miraslarından biri olan falezlerdeki kaçak plaj işletmeleri ölüme davetiye çıkarıyor. Yıkım kararı alınmasına rağmen bir türlü kaldırılmayan koylardaki demir ve beton yığını tepki çekiyor. Eski Lara yolundaki Bambus koyundaki işletme çökme riskiyle karşı karşıya.

17 Nisan 2023 > Phaselis Koruma Çalıştayı sonuç bildirisi açıklandı. 11 kurumun katılımıyla hazırlanan bildiride Bostanlık ve Alacasu koylarındaki plaj projesine ait bütün işlemlerin durdurulması istenirken, gürültü ve ışık kirliliğine neden olacak hiçbir uygulama yapılmaması gerektiği vurgulandı. Eski TURAŞ Genel Müdürü Phaselis’te halk plajı ihalesinde yolsuzluk iddiasında bulundu. Phaselis ihalesinin 47 milyona ihale edilmesinin sorgulanması gerektiğini açıklandı. Arkeologlar Derneği’nden yapılan Phaselis uyarısında, "Bilimsel saha tahrip oluyor" denildi. Önce proje, sonra da ihale hakkında mahkemeden yürütmeyi durdurma kararı çıktı.

28 Nisan 2023 > Antalya’nın tarihi kent dokusunu oluşturan Balbey ve Kaleiçi bölgeleri sık sık yangınlarla gündeme geldi.

03 Mayıs 2023 > Sağlık Bakanlığı'nın, Kolin-Nesma ortaklığınca üstlenilen 1000 yataklı Antalya Şehir Hastanesi ihalesinden sonra 2’nci bir ihale daha yapılarak kamuya 58 milyon 610 bin dolar ek külfet yüklendi.

07 Mayıs 2023 > Konyaaltı Hisarçandır’da mahkeme kararıyla yürütmenin durdurulmasına ve faaliyet ruhsatının iptaline karar verilmiş olmasına rağmen yeniden açılmak istenen taş ocağına karşı eylem yapıldı. Bölgede ağaçlar kesildiği takdirde heyelan riskinin büyük oranda artacağı, tarım alanlarının zarar göreceği, su kaynaklarının kirleneceği açıklandı.

25 Mayıs 2023 > Manavgat Kaymakamlığı, Sunrise Otel’den Side sahilinde işgal ettiği alanı tahliye etmesini istedi. Fakat otel yönetimi alanı tahliye etmedi, kamu idaresi ise tahliye kararını uygulamadı.

TARİHİ TALAN, YASA DIŞI İNŞAATLAR, HES'LER

26 Mayıs 2023 > Konyaaltı’ndaki Kelbessos, bölgede en çok yağmalanan antik kentlerin başında geliyor. Köstebek yuvasına dönmüş, dinamitle patlatılmış olan antik kentte talancılar iş başında.

06 Haziran 2023 > Kalekapısı’nın karşısında tek katla sınırlı 1. Derece Sit Alanı olan yapılar, tavuk dönerci ve fast foodcular tarafından kaçak kat çıkılarak 3 kata kadar yükseltildi. Koruma Kurulu, kaçak inşaata karşı sessiz kalıyor.

19 Haziran 2023 > Konyaaltı Sahili’ndeki işgaller kıyıya kadar dayandı. İşletmeler, şezlong ve localarını kıyıya kadar yerleştirdi. Deniz ile şezlonglar arasında 1.5-2 metre mesafe kaldı. İşgal, fahiş fiyatlar, görüntü ve gürültü kirliği halkı canından bezdirdi.

28 Haziran 2023 > Manavgat’ın Değirmenözü köyünün suları HES yapıldıktan sonra çamurlu akıyor.

24 Temmuz 2023 > Antalya’da yıllardır atıl durumda olan Zıp Zıp Park’ın 100 kilometre uzaktaki Kumluca’ya taşınması, rant aktarma aracına dönüştü. Taşınmaya ayrılan bütçe 12 milyon 464 bin 184 TL’yi buldu.

03 Ağustos 2023 > Antalya’da yıkılan Real AVM alanıyla ilgili yapılan plan değişikliği, kültür merkezi olarak kullanılan alanı da içinde alacak şekilde bölgeyi ticarileştirecek.

KAŞ MARİNA DEFALARCA GÜNDEM OLDU

06 Ağustos 2023 > Kaş Marina’yla ilave yapılar eklenmesiyle ilgili imar planı değişikliği gündemi, AVM, otel ve ticari alanlarla manzarayı kapatıp silüeti bozacağı ve deniz kirliliğini artıracağı tartışmalarına neden oldu.

07 Ağustos 2023 > Büyükşehir Meclisi gündemine 3’üncü kez gelen Kaş Yat Limanı planı reddedildi.

07 Ağustos 2023 > Konyaaltı’nda Fettah Tamince’ye ait Rixos Hotel önünde denize girmek isteyenlere Büyükşehir Belediyesi zabıtası engel oluyor. Rixos görevlileri zabıta desteği ile kendi müşterilerinin dışında sahil kullanımını engellemek istiyor.
09 Ağustos 2023 > Altın Portakal Film Festivali ve kültür sanat etkinliklerine katkı koymak amacıyla 1995’te kurulan Antalya Kültür Sanat Vakfı’nın (AKSAV) 2014 yılında kapatılması ile işten çıkarılan yaklaşık 30 emekçi, alamadıklarını haklarını talep etmek için Antalya Büyükşehir Belediyesi önünde toplandı.

10 Ağustos 2023 > Çok sayıda tescilli yapı barındıran tarihi Balbey Mahallesi kaderine terk edildi. Bölgede yıllar önce başlatılan restorasyon çalışmalarında belediye tarafından şu ana kadar gözle görülür bir aşama kaydedilmedi.

13 Eylül 2023 > Olimpos Antik Kenti’nde ‘sağlık turizmi’ iddiasıyla 6 ay önce hizmete açılan yaklaşık bin yataklı otel, kısa sürede halk sağlığı sorunu haline geldi. Açık alana bırakılan otelin atık suları halk sağlığını ve çevreyi tehdit ediyor.

KALEİÇİ SURLARINDA İZİNSİZ YAPILAŞMA

14 Eylül 2023 > Kültür ve Turizm Bakanlığı Kaleiçi Antik Kenti’nde limana bakan surların bitişiğindeki kamuya ait taşınmazları tahsis listesine koydu. Daha önce Bakanlık tarafından kiraya verilen ve otel-restoran olarak kullanılan tescilli yapılarda izinsiz uygulamaların yapıldığı belirlendi. Antalya kent merkezinin yanı sıra Aksu, Serik ve Manavgat ilçelerindeki kamu taşınmazları tahsis listesine konuldu.

14 Eylül 2023 > Antalya’da Atatürk Parkı içerisinde bulunan Waterhill Park adlı yunus parkında iki hafta içinde gösterilerde kullanılan iki deniz canlısı ölümü yaşandı.

19 Eylül 2023 > Korkuteli Bozova’daki mera alanının 200 bin metrekaresine GES projesi protesto edildi.

26 Eylül 2023 > Sayıştay'ın Akdeniz Üniversitesi denetim raporunda, adrese teslim otopark ihalesi yapıldığı açıklandı. Raporda bu durum ‘rekabeti engelleyici düzenleme’ olarak değerlendirildi.

29 Eylül 2023 > 60. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde ‘Kanun Hükmü’ belgeselinin yarışma seçkisinden çıkarılmasıyla başlayan bir sansür krizi yaşandı. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın talebiyle seçkiden çıkarılan film, kamuoyunun tepkisi sonrası yeniden eklenince bakanlıklar festivalden desteği çektiklerini duyurdu. Bunun üzerine Altın Portakal, darbe döneminden sonra tarihinde ikinci kez iptal edildi.

09 Ekim 2023 > Muratpaşa Kızılarık Mahallesi’nde halk, tahliye tebligatına karşı ata topraklarını ve barınma haklarını savunacaklarını belirterek direnişe geçti. Sadrazam Kuyucu Muratpaşa Abdüsselam Vakfı’na ait olduğu kararı verilen mahallede, tepkiler üzerine tahliyenin iptal edildiği açıklandı.

HAYVAN BARINAKLARINDA VAHŞET GÖRÜNTÜLERİ

10 Ekim 2023 > ALFA Hayvan Arama Kurtarma Derneği, Kumluca, Finike, Demre ve Korkuteli’nde belediyelere ait hayvan barınakları ve çevresinde karşılaştıkları görüntüleri paylaştı. Barınakların etrafında toplu hayvan mezarları ortaya çıktı. "Buralarda katliam yapılmış" açıklaması yapıldı.

16 Ekim 2023 > Antalya’nın Gazipaşa ilçesinde 10 mahalleyi kapsayan imar planı revizyonu yargıya taşındı. Halkın yaklaşık dörtte üçünün ekmeğini tarımsal üretimden kazandığı ilçede plan değişikliği ile yapılaşmaya açılan tarım arazilerinin yabancılara ve varsıllara konut, müteahhitlere rant sağlamaya yönelik olduğu gerekçesiyle Anayasa’ya aykırı olduğu savunuldu.

19 Ekim 2023 > 7 Aralık 2021’de Antalya İlim ve Kültür Derneği’ne ait kaçak tarikat yurdunda aşçı İhsan Güney tarafından ‘Deccali vurdum’ diye başı kesilerek katledilen Akdeniz Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü öğrencisi Mehmet Sami Tuğrul’un davasında katil Güney, ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırılırken, vakıf ve yurt sorumluları hakkında işlem yapılmadı.

27 Ekim 2023 > Döşemealtı’nın Yeşilbayır Mahallesi'nde kaçak yapılaşma hızla ilerledi, şikayetlerden sonuç alınamadı.

28 Ekim 2023 > Gazipaşa’da ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararı ve işletme ruhsatı verilerek faaliyetine izin verilen mermer ocağının ruhsat sahası içinde antik yol kalıntıları bulundu. Köylülerin dikkati ve başvurusu sayesinde tespit edilen antik yolla ilgili tescil süreci başlatıldı.
31 Ekim 2023 > Antalya’da Cumhuriyet’in 100’üncü yılı için düzenlenen törendeki konuşması nedeniyle hedef gösterilen öğretmen Emine Karakaş gözaltına alındı.

31 Ekim 2023 > 2016’da devasa bir bütçeyle açılan EXPO alanının, Özelleştirme Dairesi Başkanlığı (ÖİB) tarafından satışa çıkarıldığı duyuruldu. Alanın kamu yararı için kullanılması talepleri yinelendi.

09 Kasım 2023 > Serik’te gündemden düşmeyen imar yolsuzluğunda AK Parti Antalya Milletvekili Kemal Çelik'in amcasının oğlu Hilmi Çelik'in yine AK Partili Serik Belediyesi personeli olan avukat Mustafa Gönül'e 200 bin dolar rüşvet verdiğine ilişkin beyanda bulunduğu ortaya çıktı.

BOĞAÇAYI'NA YENİDEN 'ÇILGIN PROJE' GİRİŞİMİ

11 Kasım 2023 > Antalya Büyükşehir Belediyesi, AK Partili Menderes Türel'in başkanlığı döneminde meslek odaları ve kent kamuoyunun tepkilerine rağmen Boğaçayı’nda ‘çılgın proje’ olarak adlandırılan düzenlemeyi uygulamaya koymuş ancak kısa süre sonra betondan bir kanala dönüşen dere yatağında önemli çevre sorunları ortaya çıkmış ve Konyaaltı Sahili kıyı erozyonuna uğramıştı. Mevcut Büyükşehir Belediye Başkanı CHP’li Muhittin Böcek, göreve ilk geldiğinde projeyi iptal ettiklerini açıklamıştı. Ancak daha sonra Böcek yönetimi, projenin Boğaçayı’nın doğusundaki 2 kilometrelik alandaki kısmını hayata geçirme kararı aldı. Meclis oturumunda tepkiler üzerine karar geri çekildi.

11 Kasım 2023 > ABD’den yıllar süren diplomatik görüşmeler sonucu geri getirilen ‘Elmalı Sikkeleri’ nin anavatanı olan ve Antalya Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen ‘Elmalı Annesi’ gibi pek çok önemli eserle tarihe ışık tutan Elmalı ilçesi, bugünlerde Güneş Enerji Santrali (GES) projelerinin kıskacında altında. Müze onay verilirse GES için başvuru yapılan sahanın kültürel özelliği dikkate alınmayacak.

15 Kasım 2023 > Nisan 2023’te mahkemece yıkım kararının durdurulmasına karşın Antalya’nın tarihi binalarından Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü bir gecede yıkılıp yok edildi.

16 Kasım 2023 > Konyaaltı Sahili’nde yükselen ‘utanç duvarı’ olarak adlandırılan AVM, otel, ofis ve lüks konut projesinde 17 kat inşaat ruhsatı verilen Fenix Center hızla yükseliyor. Projenin, imar ve emlak rantının sembolü olarak 20 kat çıkacağı iddia ediliyor.

17 Kasım 2023 > Patara Antik Kenti’nin bulunduğu Gelemiş Mahallesi yazlık konut kooperatiflerinin işgali altında. Kaş Belediyesi yapılaşmanın yoğun olduğu bu alanda 7 bin 744 metrekarelik iki yeni araziyi daha satışa çıkardı.

20 Kasım 2023 > Danıştay, 'Antalya-Burdur-Isparta Planlama Bölgesi 100 binlik Çevre Düzeni Planı' değişikliğini iptal etti. Karar, Kırcami başta olmak üzere, Muratpaşa’dan Korkuteli’ne, Kaş’tan Gazipaşa’ya yapılan bütün planları bağlıyor.

KAŞ'TA KAÇAK YAPI SAYISI ÜRKÜTÜCÜ BOYUTLARDA

21 Kasım 2023 > AK Partili Kaş Belediyesi’nin son 5 yılda göz yumduğu kaçak yapı sayısı ürkütücü boyutlara ulaştı. Zeytinlikler, doğal ve arkeolojik sit alanları ve özel çevre koruma bölgelerinin de kaçak yapılaşmadan nasibini aldığı Kaş’ta 2018 yılından bu yana tespit edilen 3 bin 719 kaçak yapıyla ilgili yıkım ihalesi yapılması gündemde. Kaçak yapıların aşamalı olarak yıkılması planlanırken, yıkım işleminin 31 Mart 2024 tarihine kadar tamamlanması bekleniyor.

22 Kasım 2023 > Sayıştay raporunda, Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin sorumluluğundaki şirketler ve projelerle ilgili usulsüzlükler yer aldı. Konyaaltı Sahil Projesi’nde belediye tarafından kiralanan alanların şartnamelere aykırı olarak büyütüldüğü, 1’inci derece doğal sit tescilli Karaalioğlu Parkı’nın belediye tarafından rayicine uygun kiralanmadığı, Akıllı Kent Sistemleri’nin 6 projeden oluşan ilk etabı kapsamında olan EDS’nin hayata geçmemesi nedeniyle belediyenin gelir kaybına uğradığı, belediye şirketleri EKDAĞ, ANET, ANSET, ANTEPE ve Antalya Ulaşım’a yıllar içinde zarar etmelerine rağmen sermaye artırımı yoluyla kaynak aktarıldığı tespit edildi.

29 Kasım 2023 > Antalya’da etkili olan fırtınadan sonra afetin faturası turizm esnafına çıktı. 3 teknenin battığı onlarcasının hasar aldığı Kaleiçi Yat Limanı’nda tekneciler, “Kaderimizle baş başa kaldık” dedi.

DÜDEN ÇAYI'NDA KİRLİLİK ÇOK, ÖNLEM YOK

29 Kasım 2023 > Kirlilik nedeniyle can çekişen Düden Çayı’nın kirleticilerden arındırılması için AB destekli Cutler Projesi ile Antalya Büyükşehir Belediyesi’ne 221 bin 250 Euro hibe kaynak aktarılmıştı. Ne Düden Çayı kirlilikten korunabildi, ne de taşkınların önüne geçecek önlemler alınabildi.

05 Aralık 2023 > Akdeniz Öğrenci Dayanışması, son dönemde yemek ücretlerine peş peşe yapılan zamlara tepki için Akdeniz Üniversitesi Rektörlüğü önünde oturma eylemi yaptı.

07 Aralık 2023: Antalya’da Kemer’e bağlı Göynük sahilinde bir kısmı milli park sınırları içerisinde kalan toplam 77 bin metrekarelik arazide, AK Parti MKYK üyesi NG Kütahya Seramik Porselen Tur. A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Güral’ın 5 yıldızlı otel projesi için ÇED süreci başlatıldı.

10 Aralık 2023 > Antalya Büyükşehir Belediye Meclisi, Lara Birlik Halk Plajı’nın 30 yıllığına ve Tünektepe turizm tesis alanının 21 Nisan 2035’e kadar ihale edilmesini görüşecek.

13 Aralık 2023 > Antalya Adliyesi’nin yanındaki Karayolları mülkiyetindeki arazi yıllar önce ticari alana dönüştürülünce meslek odaları dava açarak, rant girişimini durdurdu. Ancak Ulaştırma Bakanlığı bu kez ‘parsel ifrazı yaparak’ yeniden ticari alan kararı aldı.

14 Aralık 2023 > Aksu’da lüks otellerin işgali altındaki 12 taşınmazın satış ihalesiyle ilgili açılan davada, yürütmeyi durdurma kararı verildi.

ŞEHİR İMAR KISKACINDA, DOĞA CAN ÇEKİŞİYOR

15 Aralık 2023 > Antalya Büyükşehir Belediye Meclisi’nde, Kırcami imar planlarına Şehir Plancıları Odası ve yurttaşlar tarafından yapılan itirazlar görüşüldü ve oy birliğiyle reddedildi. Daha önce defalarca dava açılan bölge ile ilgili yeniden yargı süreci işleyecek.

15 Aralık 2023 > Migros AVM’nin 10 yıllığına kiralanma ihalesi için Büyükşehir Encümeni’ne yetki verilmesi talep edildi. Yasa dışı yöntemlerle inşa edilen Migros binasına ilişkin işlemler daha önce Belediye Meclisi’nce iptal edilmiş ve binanın 2023 yılının sonunda boşaltılması kararı verilmişti.

15 Aralık 2023 > Antalya’nın batı ilçelerine planlanan, Demre’den başlayıp, Kalkan girişine kadar antik kentlerden geçirilmek istenen 74 kilometrelik bölünmüş yol projesi yeniden gündemde. Halkın tarım arazilerini böleceği için karşı çıktığı yolun Finike bölümü projeden çıkarıldı. Ancak Kaş-Kalkan arasında korunması gereken alanlardan geçen güzergah, mahkemece iptal edilmesine rağmen projeye eklendi. Kilometresi yaklaşık 30 milyon TL’ye mal olacak proje için ÇED sürecinin sonuna gelindi.

15 Aralık 2023 > AFAD Antalya'nın Finike ilçesinde sosyal tesis ve eğitim alanı yapmak için 350 milyon liralık bir girişimde bulundu. Ortaya çıkan fotoğraflarda AFAD’ın ‘sosyal tesis’ diye tasarladığı yer, lüks otel projesinden farksız.

27 Aralık 2023 > Antalya’da Konyaaltı Sahili açıklarında, bir yavru Akdeniz foku ölü bulundu. Yavru fokun, fırtına sırasında balıkçı ağına takılarak boğulup öldüğü tahmin ediliyor. Yıl içerisinde daha önce de 3 ayrı yavru fok ölümü yaşanmıştı.