Eğitimde yeni sistem: Uluslararası Bakalorya dincilikle harmanlanmış

Adnan Gümüş*

Genel bir tespit yapılırsa; MEB’in ve MEB Bakanı Ziya Selçuk’un açıkladığı 2023 Vizyon Belgesi ve Ortaöğretim Modeli muhtevada dinciliği, şeriatçılığı, spiritüalizmi koruyan tümden piyasacı ve küreselleşmeci bir eğitim anlayışını oluşturmaktadır.

Uluslararası Bakalorya (İB) sisteminin dincilikle harmanlanmış halidir.

Bu genel tespitlerden sonra omurgası ile ilgili birkaç detaya geçilebilir.

ALAN AĞIRLIKLARI KRİTİK ÖNEMDEDİR

Yeni açıklanan programın omurgasını alan ağırlıkları oluşturmaktadır.

“Ortaöğretimde öğrencilerin ilgi, yetenek ve mizaçlarına uygun esnek modüler bir program ve ders çizelgesi yapısına geçilecek” başlığı altında;

• “Ortaöğretimdeki alan derslerinin haftalık ders çizelgesindeki yeri ve ağırlıkları yeniden tasarlanacaktır. İlgili değişikliklerin oluşturacağı derslik, norm kadro ve benzeri konulardaki riskler proje dâhilinde yapılandırılacaktır.” denmektedir.

Alan ağırlıkları hem eğitimin bilimsellik ve ideolojik boyutunu hem de fiziki altyapısı ve personel (kadro) dokusu ile doğrudan ilişkilidir.

Toplam 129 saatlik AGEP derslerinin minimum ağırlıkları şu şekilde dağılmaktadır:

a. Türk Dili ve Edebiyatı 17 saat,

b. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 8 saat,

c. Yabancı Dil 17-29,

d. Matematik 15-19 saat,

e. Fen ve Teknoloji 18 saat,

f. Sosyal ve Beşeri Bilimler 14-18 saat,

g. Bilgi Kuramı 4 saat

Fen derslerinin toplamının yarısı kadar, sosyal bilim derslerinin toplamının yarısı kadar “din (şeriat) dersleri yer almaktadır.

Sanat tümden seçmeli alanlara sıkıştırılmış bulunmaktadır.

Böyle bir model ne sistem, ne bütüncül, ne geleceği yakalamaya yöneliktir, ne de akli, estetik veya bilimseldir.

DERSLERİN SEÇMELİ ZORUNLU OLMASI KONUSU BİLİMSEL VE TEMEL BİR KONUDUR

Bakanlığın açıklamasında;

• “Ortaöğretimde çocukların ilgi, yetenek ve mizaçlarına göre seçmeli ders yapısı oluşturulacaktır.”

• "İsteyen çocuklara iş ve bilişim dünyasına ilişkin, ulusal ve uluslararası sertifika beceri eğitim paketleri sunulacaktır." denmektedir.

Ancak hem alanlarda hem de tümden seçimliklerdeki esneklik genellik, evrensellik ve bilimsellik gibi asgari ölçütlerle tam örtüşmemektedir.

ULUSAL VE ULUSLARARASI PİYASALAŞMA, SERTİFİKASYON, ÖZEL SERTİFİKASYON, SANAL DERSLER, KARİYER OFİSLERİ

Bakanlığın açıklamasında;

• “İsteyen çocuklara iş ve bilişim dünyasına ilişkin, ulusal ve uluslararası sertifika beceri eğitim paketleri sunulacaktır.” denmektedir.

Bu amaca yönelik sertifikasyon, sanal ortamda ve okul dışında da sertifika yapıp bunları saydırma durumu ve daha da önemlisi “kariyer ofisleri” oluşturulması bulunmaktadır.

HER ÖĞRENCİ İKİ MESLEK (PİYASA) ALANI SEÇECEK, BUNDA KARİYER OFİSİ ANA YÖNLENDİRİCİ OLACAK, DERSLERİNİ ONA GÖRE ALACAK

Her öğrenci mesleğe veya piyasaya yönelik “iki alan seçip” tüm diğer alan ve seçmeli derslerini buna göre alacaktır.

Öğrencinin hayatını oluşturacak işletme mantığına dayalı “kariyer ofisleri” belirleyecek.

Bilim ve öğretmenlerin yeri çok sınırlı kalacak. Ana yönlendirici piyasa olacak.

Dini ideoloji de çocuğun aklı ve gözünü piyasa dışına çıkaramaması, gelene gidene rıza göstermesi, sabır ve şükretmesi için, iktidarın sürdürümü için şart gözüküyor, ondan da tümden vazgeçilemiyor.

ŞERİATÇILIĞIN KÜRESEL PİYASALARLA UYUMLULAŞTIRILMASI: DİNCİ LİBERALİZM

Yeni müfredatın bir öncekinden en önemli farkı “küreselleşme” ve “piyasalaşma” vizyonunun öncelikli hale gelmesi olmuştur.

Bununla beraber 2023 Vizyon Belgesindeki “spiritüalizm”, “tekilcilik” (bunun neresi tekilci ise?), her derse “değerler eğitimi” altında dinci spiritüalist öğelerin yedirilmesi, her sene iki saat zorunlu din dersi, sosyal ve beşeri bilimler alanında tasavvuf edebiyatı, İslâm felsefesi gibi dersler, seçmeliler arasında Kur’an, Hz. Muhammed’in hayatı, temel dini bilgiler yani nübüvvet ve ilmihal (medrese, şeriat dersleri)… ortaya çıkan sonuç dinci liberalizmdir.

Eski adı dinler arası diyalogdur.

Arada şeriatçılığın dozu çok yükselmişti, matematik ve bilim ayağı tümden çökmüştü.

Şimdi dinciliğe zarar vermeyecek kadar bilimcilik ve tümden küreselleşme ve piyasacılık öne çıkıyor gibi.

ŞERİATÇI PİYASACI DEĞİL İNSANİ BİLİMSEL ÖZGÜRLÜKÇÜ EĞİTİM MODELİ

• Her genç ve yurttaş için gerekli temel dersler zorunlu olmalıdır.

• Şeriat dersleri programlardan tümden çıkarılmalıdır (illa olacaksa mitoloji ve dünya dinleri dersi gibi bir ders olabilir).

• Fen ve temel sosyal bilim derslerinin payı daha artırılmalıdır.

• Kariyer ofisleri değil öğretmen ve rehberlik-danışmanlık birimleri ana yönlendirici olmalıdır.

• Sertifika değil okul ve okul dersleri esastır.

• İnternette, sanal ortamda değil dersler okulda ve işliklerde olur.

• Eğitim sanal değil yaşam pratiği içinde olur.

Özetle

• Piyasacılık değil “insan, toplum ve doğa” yararına eğitim,

• Şeriatçılık değil bilimsel eleştirel eğitim,

• Yönetişim-mütevelli heyetleri değil öğretmen ve öğrenci bileşenlerine dayalı demokratik yönetim esas olmalıdır.

*Prof. Dr.