Türkiye’de gazetecilik yapanlara 12 öğüt
Evine yapılacak olası bir baskında ‘Polis kapına vurduğu zaman, ah edip vah edip inleme. Gereksiz yere evi telaşa verme, polisler içeri girdiği zaman, sen gitmiş olacaksın’.
Oktay Candemir*
Geçe hafta sonunda açlık grevi eylemcilerinin taleplerine destek vermek amacıyla Sanat Sokağı’nda yapılan basın açıklamasını takip ederken, bir polisin “Ne yapıyon ulan sen?” demesi ile “Ben gazeteciyim” demeye fırsat bile bulamadan kendimi yerde buldum.
Yerde yediğim meydan dayağının ardından götürüldüğüm emniyette saatlerce bekletildikten sonra serbest bırakıldım ama, o esnada yaşadıklarımdan anladım ki Türkiye’de gazeteciler kendilerini korumak için yeni tedbirler geliştirmeli ve ona hareket etmeli.
Bu konuda artık deneyim sahibi olduğum için bu konuda birkaç önerim var.
Günümüz Türkiye’sinde habercilik yapıyorsanız eğer uymanız gereken 12 temel kural :
1- Habere giderken önceden aileni ya da bir dostunu habere gideceğine dair mutlaka bilgilendir.
2- Haber ya da makale yazarken sakın, yanında CMK ya da TMK kitabını bulundurmayı unutma. Açılabilecek muhtemel bir davada, yapacağın savunmada lazım olacak.
3- Günümüz Türkiye’sinde haber takibi sırasında sakın polislere ‘gazeteci’ olduğunu belli etme. Soran polislere ‘Ben gazeteciyim, gazetecilik suç değildir’ ile başlayan cümleler kurma.
4- Ulu orta yerde fotoğraf makinesi ya da kameranı çıkarma. En nefret ettikleri şey budur. Fotoğraf makinesi gördüklerinde kırmızı görmüş boğaya dönüyorlar.
5- Sen, sen ol asla basın açıklaması sırasında polis kamerasının önüne geçip çekim yapma… Maazallah biri arkadan seni iter, itiraz edersin… Al başına belayı! Götürürler merkeze, ondan sonra anlat derdini anlatabilirsen!
6- Polisler, eylemcilere müdahale ettiği sırada zula bir yere uzan ya da daha iyi, korunaklı bir şeyin arkasına saklan. Ha illa olay yerinde çekim yapacağım dersen sen bilirsin… İçeride yatarsın bir zaman ama iyimser düşünürsen eğer, bir ihtimal daha var; mahkeme hakimi birazcık insaf ederse eğer, ‘adli kontrol’ ile serbest kalır… Haftada iki gün emniyete imzaya gidersin.
7- Haber takibi sırasında polisler, hangi basın kurumunda çalıştığını sorarlar ise ‘kem küm’ ederek geçiştirmeye çalış. Tam o sırada “Pardon telefonum çaldı” diyerek derhal oradan uzaklaş. Muhalif-demokrat bir basın-yayın organında çalışıyorsan vay haline. Öğrendikleri anda kafana kask ya da copu yersin.
8- Gözaltı için sana ters kelepçe yaptıklarında sakın direnmeye kalkma… Direndiğin zaman kolun daha fazla uyuşuyor ve plastik kelepçeyi olabildiğince sıkıyorlar. Sessizce yere uzan ve eğer güzel bir yere denk gelmişsen mis gibi çimenlerin ya da toprağın kokusunu içine çekerek ferahlamaya bak.
9-Ters kelepçe ile yere yatırıldığında az uzağında yere düşmüş fotoğraf makinene bak ve ona yeniden kavuşacağın günü hayal et. O makine ile çektiğin güzel fotoğraflarını aklından geçirerek zaman geçirmeye bak.
10- Gözaltı aracına bindirildiğinde oradaki polis memurlarına gazeteci olduğunu anlatmak gibi bir zahmete girme… Hiçbirini bu söylediklerin ırgalamadığı gibi garip garip yüzüne bakarlar.
11- Evine yapılacak olası bir baskında ‘Polis kapına vurduğu zaman, ah edip vah edip inleme. Gereksiz yere evi telaşa verme, polisler içeri girdiği zaman, sen gitmiş olacaksın’.
12- İşin özcesi şu: Ülkemizde basın özgürlüğü bu kadarcık. Şartlar ne olursa olsun, gazeteciliğini yapacaksın ve asla geri adım atmayacaksın.
Nazım Hikmet’in dediği gibi ‘Kararmasın yeter ki sol memenin altındaki cevahir’.
*Gazeteci
* Forum kategorimiz çok çeşitli türde içeriğe açıktır. Gazete Duvar'ın editoryal politikasıyla uyumlu olmak zorunda değildir.
FORUM
Üçüncü yıldönümünde 15 Temmuz: Korkusuzluk destanından korku iklimine
[2g 5s 5d] Yasin Durak ve Nagehan Tokdoğan, üçüncü yıldönümünde 15 Temmuz'u tartıştı. Durak: "Karşı-destan dememin sebebi, önceki Kemalist muadillerine galebe çalmak için türetilmesi." Tokdoğan: "Darbe girişimi TSK içindeki Kemalist bir cunta tarafından yapılsaydı evet, 'karşı destan' işlevsel bir kavramsallaştırma olabilirdi. Fakat 15 Temmuz’u ayrıksı kılan darbe girişiminin faili olarak işaretlenen grubun kendisinin bizatihi İslamcı gelenek içinden çıkmış olması."
Öcalan'lı Türkiye siyaseti
[3g 12s 13d] Adada kurulu masaya çözüm aktörleri yeniden oturur mu? Bu sorunun cevabını bir koşula bağlı olarak kestirmek mümkün. Kaos dönemini yaşayan Ortadoğu'da çıkış senaryosunu Anadolu ve Yukarı Mezopotamya halklarının birlikteliğine dayandıran stratejiye inananların cesaretli duruşu bunu mümkün kılacaktır. Nedir bu strateji, Öcalan bu stratejinin neresinde duruyor? Bu sorulara verilebilecek cevaplardan yola çıkarak bir gelecek öngörüsü yapmak mümkündür.
Japonya’nın Kadın Üniversiteleri Türkiye’ye çare olur mu?
[4g 12s 16d] Dünya Ekonomik Forumu’nun 2018 yılında cinsiyet eşitliği alanında yayınladığı indekste Japonya 144 ülke arasında 110'uncu sırada yer alırken Türkiye ise aynı indekste kendisine 130'uncu sırada yer bulmuştur. Bu noktada sorulması gereken soru eğitim ve çalışma hayatında cinsiyet eşitliğini sağlayamamış Japonya'nın kadın üniversiteleri modeline Türkiye’nin ihtiyacı olup olmadığıdır.
Şeyma sadece Şeyma değil
[5g 9s 14d] Şeyma Subaşı ile ilgili eleştirilerin çoğu yazdıklarından çok yazmaya cüret etmiş olmasıyla ilgili. Yanlış olan eleştirmek değil, yanlış olan kadının kimliğinden, yaşam tarzından yola çıkarak bu sonuca varmak. Böyle bakarsak edebiyat tarihindeki tüm yazarların çok mükemmel insanlar oldukları; kişiliklerinde, kimliklerinde, yaşamlarında bizi rahatsız edecek hiçbir gösterge bulunmadığı sonucuna ulaşırız. Velhasıl, yazdıklarını eleştireceğiz, yerden yere vuracağız, güleceğiz, makarasını yapacağız ama ‘kitap yazmak onun ne haddine’ diye bir şey yok.
Enternasyonal akademisyenlerin kendilerini savcılığa ihbar etmesi üzerine
[5g 12s 16d] Erdoğan rejiminin devlet aparatı üzerinde hâkim olmak için tekrar tekrar tasfiye hareketlerine rağmen, devlet aparatının Erdoğan rejiminin siyasi direktifleri dışına çıkması, Erdoğan’ın hedeflediği emirlerine sonuna kadar itaat eden devlet aparatının bu rejim içerisinde mümkün olmadığını gösteriyor.
ODTÜ örneği üzerinden 'yeni eylemlilikler'
[5g 21s 15d] Eski eylemlilik örneklemeleri için Türkiye’de öğrenci hareketliliğinin başladığı 1960'lı yıllara gitmek bu yazının kapsamı dışında, zira günümüzde konuyla ilgili çok sayıda yayına ulaşabilmek mümkün. Örneğin Nurettin Çalışkan’ın ODTÜ Tarihçe 1956-1980 adlı biricik çalışması önerilir. Bu yazı kendi tanıklıklarımla daha çok 1980’in ikinci yarısı ve 90 başlarındaki eylem biçimlerine birkaç örnek üzerinden odaklanacak.
Evvel Temmuz Festivali: Binlerce yıllık gelenek yaşatılıyor
Tammuz, doğanın çiçeklenmesi, çiçeklerin tohuma dönüşmesi ve doğanın kendini yeniden üretmesi/canlanmasıyla özdeşleştirilir. Tammuz (Temmuz) bereketli hasat dönemidir aynı zamanda. “Ğnaser”in, sert rüzgârın estiği vakittir o topraklarda. Bunun için tarih boyunca törenler düzenlenmiş, adaklar adanmış, ibadetler gerçekleştirilmiş yılın en bereketli kabul edilen bu ayında.
Ayşe Erkmen’in Tünel’deki sanat yapıtı yine yolcu
Şimdi geldik en can alıcı soruya: Sanat yapıtını tahrip eden kim? Görünen fail müteahhit. Ancak bu görüntü yanıltıcı. Gerçek fail o değil. Yapıtı tahrip eden oradaki inşaatı gerçekleştiren müteahhit değil, kamudur. İlk başta inşaata ruhsat verirken burada gene bir kamu malı olan bir sanat yapıtının olduğunu, bunun korunması için etrafında tedbir alınması gerektiğini bilmeyen (veya bildiği halde alınacak önlemleri söylemeyen) ilçe belediyesidir.
Çin Uygur Türklerini robotlaştırıyor
Bisikletli gezginler için Çin, özellikle de Uygur Bölgesi neredeyse bir kabus. Bir Fransız bisikletli, gecenin bir vaktinde uyandırılıp taksiye binmek ve otelde kalmak üzere zorlanıldığını aktarıyor. Kontrol noktalarında kamp ekipmanlarına tehlikeli oldukları gerekçesiyle el konulabiliyor.
Utanılacak işlerle övünmek
Niye bu kadar yoğunluk var? Niye günde onlarca mail cevaplamak, toplantıya katılmak zorundayız? Bu yoğunluk insanların kaygı seviyelerini yükseltmekle, pek çok insana kendini yetersiz hissettirmekle kalmıyor; iklime, geride bıraktığımız dünyaya da hasar veriyor. Daha çok çöp, daha çok uçuş, daha çok sunum, daha çok rekabet üretiyor.
Yeni Türkiye’nin muhayyel aktörleri: Aracılar
Görüşmecilerimizin sıkça gündeme getirdikleri aracılar, Cumhurbaşkanına doğrudan ulaşma imkanının gündelik yaşamı anlamlandırmada çok da etkili olmadığını gösteriyor. Özellikle işler zora girdiğinde doğrudan Cumhurbaşkanına herhangi bir sorumluluk atfetmek yerine aracıları hemen gündeme getiriyorlar.
SETA raporu ve metot üzerine: Sosyal ağ analizi ne değildir?
SETA Vakfı’nın iki gün önce yayınladığı ve Uluslararası Medya Kuruluşlarının Türkiye Uzantıları başlığını taşıyan ‘raporuna’ tepki yağınca, vakıf zevahiri kurtarmak için çalışmanın “tarafsız, bilimsel bir sosyal ağ analizi” olduğunu savundu. Oysa elimizdeki malzeme, ne tarafsız, ne bilimsel, ne de bir sosyal ağ analizi. Dahası, Twitter veri kullanım ve topluluk kurallarına da aykırı.