Yerel seçimlerde kim kimle nerede ittifak yapmalı?

Onur Mat

Seçim ittifakı Türkiye için yeni bir kavram değil, ancak geçtiğimiz genel seçimler öncesi yapılan bir yasa değişikliği ile ittifaklar resmi bir form kazandı, baraj sorunu yaşayan partiler için parlamento yolu açıldı. Diğer yandan ittifak yasasının parlamento kompozisyonunu belirleyecek bir etkiye sahip olmadığı da ortaya çıktı.

Peki ittifak kültürü, önümüzdeki mart ayında gerçekleşecek yerel seçimlerde işe yarayabilir mi? Yerel seçimlerde partizanlık kadar yerel dinamikler ve bilhassa adayların etkileri de belirleyici olsa da, genel seçimlerden elde edilebilecek sonuçlar bize bir fikir verebilir.

Böylece ideolojik imkansızlıkları bir kenara bırakarak salt veri açısından kim kiminle ittifak yaparsa kârlı çıkar diye bir analiz yaptık. Uyguladığımız formül basitti:

Nerelerde ikinci, üçüncü gelen partilerin toplam oyu en yüksek oyu alan partiyi geride bırakıyor?

24 Haziran genel seçim sonuçları baz alındığında, ikinci ve üçüncü partinin birlikteliğinin kazananı yerinden edebileceği, yani olası ittifakların sonucu değiştirebileceği 20 il ve 222 ilçe olduğu ortaya çıkıyor:

.

Bu tabloya bakılırsa, sayısal olarak en kazançlı ittifak, CHP ile İYİ Parti arasında gerçekleşecek olan. Bu iki partinin bir araya gelerek, tam 80 ilçeyi AKP’den alması mümkün görünüyor. Ki aşağıdaki tablodan izleneceği gibi, bunlar arasında sembolik ilçeler de var.

Öte yandan AKP için de en avantajlı ittifak İYİ Parti ile yapılacak olan. İkinci sırada kaldığı 47 ilçeyi bu şekilde alması mümkün. Halbuki halihazırdaki müttefiki MHP’nin kazandırabileceği ilçe sayısı yalnızca 7. Son günlerde İYİ Parti ile MHP arasında yaşanan gerginlikler düşünülürse, AKP’nin hangi safı tutacağı tahmini dahi yapılabilir.

Tabloya göre ittifaka en muhtaç parti CHP iken, bu ihtiyacın en az olduğu parti ise HDP; kendi mahallesinde epey rahat görünüyor. Diğer yandan HDP, CHP ile ittifak yapması durumunda, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da AKP’ye kaptırdığı birçok ilçede zafer kazanabilir. Burada kritik olan elbette aday belirleme süreci olacak. Bu ittifaklar, Türkiye’nin doğusunda pek bir varlık gösteremeyen CHP’ye de iyi gelebilir.

Tablodan çıkan genel sonuç için şu söylenebilir: Zaten ellerinde tuttukları ilçeler dışarıda tutulursa, diğer tüm ilçelerde milliyetçiler, MHP ve daha büyük olasılıkla İYİ Parti, ittifakın adresi olacaklar.

.

Yukarıdaki pasta grafik ise, ittifakların hangi partiye karşı olduğunu gösteriyor. Tüm ittifakların gerçekleşmesi durumunda en çok ilçe kaybedecek olan parti, 146 ilçeyle AK Parti. En az kaybedecek olan ise MHP.

Hangi ittifak kaç ilde sonucu değiştiriyor?

Aynı değerlendirmeyi il bazında yaptığımızda ise 20 il ile, yine en sonuç değiştiren ittifakın, CHP ile İYİ Parti arasında kurulacak olan olduğu görülüyor. Bu illerin çoğunun Karadeniz ve İç Ege’de olduğu tespitini yapmak da mümkün. CHP - HDP ittifakı da dört ilde AKP’den çoğunluğu alıyor. Ki bu dört ilden ikisi Adana ve Mersin iken, diğer ikisi Kars ve Ardahan; CHP’nin uzun zamandır büyük mücadele verdiği iller.

CHP Milletvekili Abdüllatif Şener: Görüşmeler sürer, ittifak tabanda olur

Aşağıda il ve ilçe bazında detaylı dökümler görülebilir:

İttifakların sonucu değiştirebileceği 20 il — * İttifak sütununda adı ilk geçen daha çok oy alan parti

.

.

.

.

Özetle, sonuçlardan ittifakların parti değil, il ve ilçe düzeyinde adaylar üzerinden yapılması daha mantıklı görünüyor. Özellikle de AKP’nin merkezdeki ağırlığını yerelde kırmak isteyen muhalefet partileri için…

*Bu yazı ilk olarak Genel İzleyici'de yayınlanmıştır.