EŞİK: Soyadı hakkına sahip çıkacağız

DUVAR - Anayasa Mahkemesi, Türk Medeni Kanunu'nun "evlenen kadının kocasının soyadını alacağı ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadının önünde önceki soyadını da kullanabileceği, kadının evlenmeden önceki soyadını evlendikten sonra tek başına kullanamayacağı"nı öngören 187. maddesinin birinci cümlesini iptal etmiş ve TBMM tarafından "kadın erkek eşitliğine uygun yeni bir düzenleme" yapılması için 9 ay süre vermişti. Mahkemenin, 28 Nisan 2023'te Resmi Gazete'de yayımlanan kararının yürürlük tarihi için verilen 9 aylık süre 28 Ocak 2024'te doluyor.

TBMM'nin bu sürede gerekli yasal düzenlemeyi yapması gerekiyordu. Ancak konuyla ilgili düzenlemelerin, yeni yargı paketi içinde ele alınacağı öğrenildi. ​​​​

Eşitlik İçin Kadın Platformu'ndan (EŞİK), konuyla ilgili yapılan açıklamada, soyadı konusunun tüm yönleriyle bir bütün olarak ele alınması gerektiği belirtilerek, "Tüm kadınları mutlak kişilik hakları olan soyadına sahip çıkmaya; tüm kurumları ve erkekleri de bu hakka saygı duymaya çağırıyoruz. Soyadı hakkına sahip çıkacağız. Ailede eşitlikten, toplumda eşitlikten vazgeçmeyeceğiz" denildi.

EŞİK'in açıklaması şöyle:

"Anayasa’nın 90. Maddesi gereğince ve birçok Anayasa Mahkemesi kararında vurgulandığı gibi, BM Ayrımcılığa Karşı Sözleşme – CEDAW dahil birçok uluslararası sözleşmeye aykırı olan bu hüküm zaten YOK HÜKMÜNDE idi. Artık kesinlikle yok hükmündedir.

Yasal boşluk da yoktur: Anayasa’nın ailede eşitliği düzenleyen 41. Maddesi ve CEDAW’ın 16/g hükmü gereğince yürürlüktedir ve doğrudan uygulanacak hükümlerdir.

Evli kadınlar, evlenecek kadınlar dikkat

Artık evlilikte kendi soyadıyla devam etmek isteyen kadınlar için dava açma zorunluluğu kalkmıştır.

* Evli kadınlar, hemen bugün Nüfus Müdürlüklerine başvurarak, evliliklerine evlilik öncesi soyadları ile devam edebilirler.

* Evlenecek olan kadınlar bundan böyle evlilik öncesi soyadlarını kullanacaklarını beyan ederek hayatlarını kendi soyadları ile sürdürebilirler.

İktidarın gündemindeki 8. Yargı paketi ile Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı yok sayılarak kadının soyadı ile ilgili 187. maddenin eskisi gibi aynen korunmak istendiğini, kadınlara erkek eşlerinin soyadını kullandırma dayatmasının sürdürüldüğünü görüyoruz.

Kadının kimliğinin yanı sıra tüm hayatına el koymak isteyen bu cinsiyetçi dayatmayı reddediyoruz.

Çocuğun soyadı ve nüfus kütüklerinde de eşitlik

Soyadı konusu, tüm yönleriyle bir bütün olarak ele alınmalıdır.

* Eşler sadece kendi soyadlarını taşımak; eşlerden birinin soyadını ya da yeni bir adı aile adı olarak seçmek hakkına sahip olmalıdır.

* Anne de çocuğa kendi soyadını verebilmelidir.

* Evli kadının erkeğin kütüğüne nakledilmesi, çocuğun da babanın kütüğüne yazılması uygulamasına son verilmelidir. Evlilik durumunda aile için yeni kütük açılmalıdır.

Tüm kadınlara ve kamuoyuna sesleniyoruz:

Türkiye kadın hareketi onyıllardır soyadı hakkı için mücadele ediyor. Artık onyıllar, yüzyıllar kaybetmek istemiyoruz. Tüm kadınları mutlak kişilik hakları olan soyadına sahip çıkmaya; tüm kurumları ve erkekleri de bu hakka saygı duymaya çağırıyoruz.

Soyadı hakkına sahip çıkacağız.

Ailede eşitlikten, toplumda eşitlikten vazgeçmeyeceğiz."