Yedi yıl önce 'Türkiye krize girecek' dedi, müşteri kaybetti!
İngiliz ekonomist Tim Lee, 2011 yılından bu yana Türkiye'yi yakından izliyor. Ülkenin derin bir ekonomik krize sürükleneceği öngörüsünde bulununca çok sayıda müşteri kaybetmiş... Lee, mevcut duruma ilişkin öngörülerini New York Times'a anlattı.
DUVAR - Dünya basını TL'nin dolar ve euro karşısındaki hızlı değer kaybını yakından izlerken, New York Times gazetesi yedi yıl önce 'her şeyin iyi gittiği bir dönemde' Türkiye'nin ekonomik krize sürükleneceği, doların 7.2 TL'ye yükseleceği ve 100 milyar dolarlık bir kurtarmaya ihtiyaç duyulacağı tahmininde bulunan ekonomist Tim Lee ile konuştu. Tim Lee, o dönemde bu öngörüsü nedeniyle fazla sert bulunduğunu ve müşteri kaybettiğini anlattı; mevcut krizin yayılacağı yorumunu yaparak, "Bu kez yaşanacak şey bir bankacılık krizi olmayacak, mali piyasa krizi yaşanacak. Ve bunun olacağından çok eminim" dedi.
New York Times'ın 'Türkiye'nin krizi birçoklarını şaşırttı - bu analist hariç' başlıklı haberi şu cümlelerle başlıyor: "Tim Lee son yedi yıldır, Türkiye'de yaşanacak bir mali krizin küresel piyasalarda daha geniş çaplı bir faciaya yol açacağı konusunda uyarıda bulunuyor. Onu neredeyse kimse dinlemedi - şu ana kadar."
'100 MİLYAR DOLARLIK KURTARMA' ÖNGÖRÜSÜ
Buna göre, 20 yıl İngiltere'de ekonomistlik yaptıktan sonra 2003 yılında piEconomics adında 10 sayfalık bir ekonomi bülteni yayımlamaya başlayan Lee, bu bültenlerde sık sık Türkiye konusunda uyarılarda bulunmaya başladı. Lee, 2011 yılının sonlarına yazdığı ve Avrupa'daki yatırım fonlarına gönderilen makalede, Türkiye'nin derin bir ekonomik sıkıntı içinde olduğu vurguluyor ve 100 milyar dolarlık bir kurtarmaya ihtiyaç duyacağı tahmininde bulunuyordu.
New York Times bu makale hakkında şu yorumu yaptı: "Dünya çapındaki merkez bankaları o dönemde, mali krizden sonra ayaklanma mücadelesi veren ekonomilerine para pompalıyordu. Lee ise Türk bankalarının hızla büyüyen Türk şirketlerine borç verebilmek için dolarla borç aldığını fark etti. Aynı zamanda, Türkiye ekonomisinin yabancı yatırımcılardan gelen fonlara giderek daha bağlı olmaya başladığını gördü. Bu durumun, 1997'deki Asya mali krizinden önceki yıllarda Tayland'da olanlara benzediğini fark etti. Yatırımcılara gönderdiği aylık notlarda da Türkiye meselesine ve oradaki risklere değinmeyi sürdürdü."
'DOLAR 7.2'YE ÇIKACAK'
Lee, 2013'teki bir bülteninde ise daha somut bir öngörüde bulundu: O dönem değeri 1.9 TL olan doların 7.2 TL'ye çıkacağını yazdı. New York Times'ın ifadeleriyle, "O zamanlar Türkiye ekonomisi kıpır kıpırdı. Bir çöküş ihtimali çok uzak görünüyordu. TL'nin 7.2 dolara çıkması gülünç görünüyordu. İnsanların, Lee'nin kulağa fantastik gelen uyarısını gözardı etmesi kolaydı."
ŞİMDİ NE DİYOR?
New York Times'ın hafta sonunda görüştüğü Lee, Türkiye için karanlık bir tablo çizmeye devam etti. "Türkiye, kömür madenindeki kanarya gibi. Bazı açılardan 2008'dekinden kötü olacak yeni bir çöküş yaşayayacağız" diyen İngiliz ekonomist, "Şirketler bütün riskleri gözardı etti ve dolarla borçlanmayı sürdürdü" ifadelerini kullanıyor. Lee, bu durumun dünya çapındaki mali piyasalara yansıma riski taşıdığını vurguluyor. Karamsar bir tablo çizdiği için müşteri kaybettiğini de gizlemeyen Lee, "Zorlu bir süreçti. Çok sert konuştuğum için çok fazla müşteri kaybettim" diyor.
Ancak Lee, kıyamet senaryosundan da geri adım atmıyor: Küresel nakit akışının duracağını, doların değerinin tavan yapacağını ve bir dizi mali el koymanın gerçekleşeceğini düşünüyor. Lee'ye göre, yatırımcılar önce gelişen ekonomileri, ardından da Avrupa ve Amerika borsalarını terk edecek. Lee, "Bu kez bankacılık krizi olmayacak - mali piyasalarda kriz yaşanacak. Ve bunun gerçekleşeceğinden çok eminim" diyor. (Dış Haberler)