Vergiler Avrupa, gelirler Pakistan bile değil!

ANKARA - CHP’nin Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu’nun hazırladığı ekonomi raporu partinin Merkez Yürütme Kurulu’na sunuldu. Raporda son açıklanan işsizlik rakamları ve akaryakıt zamlarıyla ilgili değerlendirmeler yer aldı.

'ANLAŞILMAZ AÇIKLANAMAZ VERİLER'

TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) tarafından açıklanan Mayıs 2017 verilerine göre işsizlik geçen yılın aynı dönemine göre 330 bin kişi artarak 3 milyon 225 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0,8 puanlık artış ile yüzde 10,2 seviyesinde gerçekleşti. Büyüme verileriyle işsizlik oranını karşılaştıran CHP raporunda, aradaki fark “anlaşılmaz-açıklanamaz” diye nitelendirilerek şöyle denildi:

“TÜİK’in “güncellenmiş” milli gelir verilerine göre 2017 yılının ilk çeyreğinde yüzde 5 büyümüş olan Türkiye ekonomisi, anlaşılmaz-açıklanamaz bir biçime istihdam artışı/işsizlik düşüşü sağlayamamış durumdadır. Dahası, hükümetin 2017 başından beri uygulamakta olduğu istihdam teşvikleri de işsizlik oranını yüzde 10’un altına düşürememiş durumdadır. KGF kredileri yatırıma, dolayısıyla da istihdam artışına dönüşmemektedir.”

GERÇEK İŞSİZLİK YÜZDE 16.12

CHP raporunda işsizlik rakamlarında işsiz olmasına rağmen, iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar ile mevsimlik çalışanların TÜİK tarafından hesaba katılmaması da eleştirildi. Bu veriler kullanılmadan Türkiye’de işsizliğin diğer ülkelerden daha düşük olduğu savunmasının kabul edilemeyeceği belirtilen raporda, “geniş tabanlı işsizlik hesaplamasına göre; Mayıs 2017’de gerçek işsizlerin sayısı 5.474 bin ve gerçek işsizlik oranı da yüzde 16,12 olarak gerçekleşmiştir” denildi.

AKARYAKIT FİYATLARINDA 10 YILDA 2 KAT ARTIŞ

Akaryakıt zamlarının halkın sırtındaki ekonomik yükü ağırlaştırdığı belirtilen rapora göre son on yıl içerisinde İstanbul’da ortalama kurşunsuz benzinin fiyatı 2,73 TL’den 5,19 TL’ye, motorinin fiyatı ise 2,32 TL’den 4,54 TL’ye çıktı. Raporda akaryakıt fiyatlarıyla ilgili şu değerlendirmeler yapıldı:

AKARYAKIT DOLARDAN ÇOK ARTTI: Akaryakıt fiyatları dolar kurundaki artıştan yüksek bir seyir izliyor. Fiyatlardaki değişimin seyri döviz kurundaki değişimin akaryakıttan elde edilen vergi gelirlerinin arttırmak için bir bahane olarak kullanıldığını ortaya koymaktadır.

AKARYAKITTA AVRUPALIYIZ: Türkiye’de akaryakıt ülkemizin milli geliri Avrupa ülkeleri ile denkmişçesine vergilendirilmektedir. Mart 2017 EPDK verilerine göre 1,46 TL maliyeti olan bir litre benzin için 3,17 TL’lik, 0,96 TL maliyeti olan bir litre LPG için 1,47 TL’lik vergi ödenmektedir.

VERGİ VERGİLENDİRİLİYOR: Akaryakıttan kesilen verginin en büyük kısmını Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oluşturuyor. Her 1 litrelik akaryakıt için 1,8 ila 2,4 TL’lik “özel tüketim” vergisi ödeniyor. Vergiler ÖTV ile sınırlı kalmamakta ve ÖTV eklenmiş akaryakıt bedeli üzerinde yüzde 18 KDV kesilmektedir. Diğer bir deyişle, özel tüketim vergisinin üzerinden de yüzde 18’lik KDV kesilerek “vergi vergilendirilmiş” olmaktadır.

BÜTÇENİN YÜZDE 12’Sİ AKARYAKIT VERGİSİNDEN: Akaryakıttan alınan ÖTV 2016 yılında brüt vergi tahsilatının yüzde 9,1’ini oluşturmuştur. Geneli itibariyle akaryakıttan alınan vergi merkezi devlet bütçe gelirlerinin yüzde 12’sini aşan bir orana ulaşmakta ve, örneğin, kurumlar vergisinden daha yüksek bir tutara tekabül etmektedir.

GÜNLÜK GELİRİN DÖRTTE BİRİ BENZİNE: 2017 yılı itibariyle Türkiye’de ortalama gelire sahip bir kişi bir litre benzin için günlük gelirinin yüzde 5’ini harcamak durumundaydı. Toplu taşımayla olsa bile işine gitmek için ortalama 5 litre benzin tüketen ortalama gelire sahip bir kişi günlük gelirinin dörtte birini benzine harcamaktadır.

PAKİSTAN TÜRKİYE’Yİ SOLLADI: Bir aylık asgari ücretle Türkiye’de yaklaşık 170 litre benzin alınabilirken ilgili değerler Mısır için Malezya için 491, Pakistan için 571, Çin için 804 ve Tayland için 1677 litredir. Türkiye’nin üçte biri oranında bir kişi başı milli gelire sahip Mısır’da yıllık ortalama kişi başı gelirle 10.000, Meksika’da 9.000 litre benzin alınabilirken, Türkiye’de ilgili değer yaklaşık 6.000 litredir.