Gözler Berlin'de: Libya konferansı öncesi son durum ne?

DUVAR - Almanya'nın başkenti Berlin bugün, petrol zengini Libya'daki iç savaşa son vermeyi amaçlayan kritik bir konferansa ev sahipliği yapacak. Almanya, Türkiye dahil 12 ülkenin katıldığı konferansta Libya'da kalıcı ateşkes sağlanmasını ve sürecin Birleşmiş Milletler (BM) çatısına çekilmesini hedefliyor. Konferans öncesinde BM, Trablus hükümetine destek için Libya'ya giden Suriyeli savaşçılar konusunda uyarıda bulunurken, General Halife Hafter'e bağlı güçler de kritik bir limandan petrol ihracatını durdurdu.

İşte, konferans öncesinde öne çıkan gelişmeler:

BEŞ LİMANDAN PETROL İHRACATI DURDU

Konferansın hemen öncesinde, Hafter'in destekçilerinin protestoları nedeniyle bir petrol gerilimi yaşanıyor. Trablus'un yönetimindeki Libya Devlet Petrol Şirketi, ülkenin doğusunda bulunan Brega, Ras Lanuf, Hariga, Zuveytine ve Es Sider'deki limanlardan petrol ihracatını durdurmak zorunda kaldığını açıkladı. Hafter'i destekleyen yaklaşık 600 kişi, cuma günü Zuveytine limanının önünde kamp kurmuş, ülkenin doğusunun petrol gelirinin Trablus'a verilmemesi sağlanana dek geri adım atmayacaklarını ilan etmişti. Eylemlere katılan bir aşiret lideri, "Uluslararası garanti almadan terminalleri açmayacağız" dedi. Kapatılan limanların, Libya'nın günlük petrol ihracatını 800 bin varil azaltması bekleniyor. Diplomatlar, Hafter'in konferans öncesindeki bu hamleyi, Berlin'deki pazarlıklarda koz olarak kullanacağını söylüyor.

'PETROL ADİL DAĞITILMALI'

BM'nin Libya elçisi Hasan Salame ise petrol kavgasının konferansta gündeme gelmesini beklediğini ancak limanların açılıp açılmayacağını öngörmenin zor olduğunu belirtti. Reuters'a konuşan Salame, Libya'da herhangi bir barış anlaşmasının petrol gelirinin adil dağılımını sağlaması gerektiğini de ekledi.

'ULUSLARARASI MÜDAHALE SON BULMALI'

Salame, BBC Radyosu ile söyleşisinde de, uluslararası aktörlere Libya'ya müdahale etmeme çağrısında bulundu. BM yetkilisi, uluslararası güçlerin Libya'daki yerel güçlere paralı asker, silah, para veya doğrudan askeri yardımla destek vermemesi gerektiğini söyleyerek, 'bu tür adımların daha fazla bölünme yaratan bir kısır döngüye yol açtığı' uyarısında bulundu.

'SURİYE'DEN LİBYA'YA SAVAŞÇI GİTTİ'

BM yetkilisinin, Libya'ya Suriye'den militan gittiği iddialarını doğrulaması da dikkat çekti. Salame, "Suriye'den savaşçıların Libya'ya geldiğini doğrulayabilirim" dedi.

SERRAC'DAN BM'YE MÜDAHALE ÇAĞRISI

Trablus'ta merkezli olan ve Türkiye'nin desteklediği Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin (UMH) Başkanı Fayiz Serrac ise konferans öncesi 'Libya'ya uluslararası müdahale' çağrısında bulundu. Serrac, Alman gazetesi Die Welt ile söyleşisinde, "Halife Hafter saldırılarını sona erdirmezse, uluslararası toplumun Libya'daki sivil nüfusu korumak için ülkeye uluslararası bir koruma kuvvetiyle müdahale etmesi gerekecek" dedi. Serrac, "Bir koruma kuvvetinin gelişini, bir hükümet olarak korunmamız gerektiğinden değil, dokuz aydır sürekli bombardıman altında olan sivil nüfusu korumak için memnuniyetle karşılayacağız" ifadelerini kullandı. Bu silahlı misyonun BM himayesinde olması gerektiğini vurgulan Serrac, Avrupa Birliği, Afrika Birliği veya Arap Birliği'nin de katılacak taraf olup olmayacağının belirlenmesi gerektiğini ekledi.

REUTERS: ATEŞKESİ TÜRK ASKERİ DENETLEYEBİLİR

Serrac'ın önerisi, cuma günü Reuters haber ajansına sızdırılan taslak metinde de yer alıyordu. Konferansın sonuç bildirisinin taslağı olduğu iddia edilen altı sayfalık metinde, 'güvenilir, doğrulanabilir, düzenli ve karşılıklı' adımlar atılarak ateşkesin teknik komitelerce gözetlenmesi öneriliyordu. Reuters'a konuşan diplomatlar, bu durumun hem Libya'daki mevcut BM misyonunun güçlendirilmesi, hem de Rusya, Türkiye veya diğer ülkelerden askerlerin konuşlandırılması anlamına gelebileceğini söylemişti.

Sızdırılan taslak metinde bir ulusal birlik hükümeti kurulması ve seçim çağrısından söz edilse de, bir takvim belirlenmiyordu.

KİMLER KİMİ DESTEKLİYOR?

Hafter'in nisan ayından ülkenin doğusundan Trablus'a başlattığı saldırıda, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır ve Ürdün'ün yanı sıra Sudanlı ve Çadlı paralı askerlerce desteklendiği biliniyor. Rus paralı askerlerin de Hafter'e destek verdiği biliniyor. Savaşın diğer tarafındaysa, Trablus hükümeti Türkiye ve Katar tarafından destekleniyor. Suriye'den de çok sayıda militanın son günlerde Libya'ya gittiği iddia ediliyor.

Libya'da çıkarları bulunan uluslararası aktörlerin hemen hepsini biraraya getirecek konferansta, Serrac ile Hafter'in yüzyüze görüşüp görüşmeyeceği merak konusu. Hafta başındaki Moskova görüşmelerini terk eden Hafter'in dün gece Berlin'e gittiği açıklanmıştı. (DIŞ HABERLER)

Erdoğan: Elimize ulaşan taslak ateşkes metni yok