Antalya hem göç veriyor hem de göç alıyor: 'Kontrol şart'

ANTALYA - Türkiye’nin en fazla nüfusa sahip beşinci kenti olan Antalya, artan göçün tetiklediği sorunlarla uğraşıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’nin sonuçlarına göre Antalya’nın nüfusu 2 milyon 688’e ulaştı.

Göçe bağlı nüfus hareketliliğinin en yoğun olduğu şehirler arasında ilk sıralarda yer alan Antalya için ‘kentleşme’, ‘nüfus artışı’ ve ‘göç’ başlıkları altında bir araştırma yapan Akdeniz Üniversitesi Mimarlık Bölümü Öğretim Görevlisi ve şehir plancısı Dr. Ebru Manavoğlu, “Antalya’nın sürdürülebilir gelişmesi için yeni stratejilere ihtiyacımız var. Aksi takdirde ağır çevre sorunları ve imara dayalı risklerle karşı karşıya oluruz” dedi.

NÜFUS ARTIŞ HIZI İKİ YILDIR DÜŞÜYOR

Dr. Manavoğlu, ‘Antalya’da Kentleşme ve Göçün Mekânsal Etkilerinin İncelenmesi’ adlı araştırmasında Antalya’nın nüfus artış hızının, 1985-1990 döneminde binde 47,88 ile pik yaptığına değindi. Çalışmada şu veriler yer aldı: “Antalya, binde 25,7 yıllık nüfus artış hızı ile nüfus artış hızı binde 26,1 olan Muğla ve binde 25,8 ile onu takip eden Tekirdağ’dan sonra üçüncü sırada. Nüfus artış hızı değişimi bakımından değerlendirildiğinde kentin 2019’da binde 34,6 olan nüfus artış hızı, 2021’de binde 27,7’ye, 2022’de 25,7’ye düştü. Kentte yıllara göre nüfus artış hızı düşmekle birlikte bu değer hâlâ Türkiye’nin 2022 nüfus artış hızı değeri olan binde 7,1’in üzerinde.”

EN FAZLA NÜFUS KEPEZ İLÇESİNDE

Antalya’da nüfus yoğunluğunun arttığının belirtildiği araştırmada, bir kilometrekareye düşen kişi sayısının 2020 yılında 123 iken 2021’de 126’ya 2022’de ise 130’a çıktığı ve bu değerin 2022 yılı Türkiye nüfus yoğunluğu ortalaması olan 111’in üzerinde olduğu ifade edildi. Antalya’nın 19 ilçesinde nüfus ve göç durumunun incelendiği araştırmadaki diğer veriler ise şöyle: “Kentin en fazla nüfusa sahip ilçesi 608 bin 675 kişiyle Kepez. İlçe, toplam nüfusun yüzde 23’e yakınını kapsamakta. Muratpaşa’nın, 526 bin 293 nüfusla ikinci en fazla nüfuslu ilçe olarak toplama oranı yüzde 19,6. Sıralamada, 364 bin 180 nüfus ve yüzde 13,5 oranla Alanya yer alıyor. Üç ilçe nüfusunun toplamı toplam nüfusun yaklaşık yüzde 56’sını oluşturuyor. Nüfusu en az ilçe, 2 bin 875 kişiyle İbradı. Onu 7 bin 188 nüfusla Gündoğmuş ve 10 bin 477 nüfusla Akseki izliyor.”

‘HEM GÖÇ ALIYOR HEM GÖÇ VERİYOR’

Araştırmadaki bulguları değerlendiren Dr. Manavoğlu, Antalya’nın hem göç alan hem de veren bir kent olduğuna dikkat çekti. Dr. Manavoğlu, çözülmeyen sorunlarının sebebinin göç olarak değerlendirmenin gerçekçi olmadığını söyledi. Net göç hızının sanıldığı kadar yüksek olmadığını belirten Dr. Manavoğlu, “2022 verilerine göre kent, 92 bin kişi göç almasına rağmen, 79 bin kişiye yakın da göç verdi. Antalya’nın göç verme nedenlerinin başında eğitim geliyor. Kentin net göç hızı, 2022’de yaklaşık binde 5’ti. Antalya, bu verilerle net göç hızında Türkiye’de 21’inci sırada. Net göç hızı en yüksek il, binde 22,5 ile Tekirdağ. Onu, binde 22 ile Yalova ve yaklaşık binde 13 ile Kocaeli ve Sinop takip ediyor” diye konuştu.  

‘ANTALYA, ULUSLARARASI ÖLÇEKTE TALEP EDİLEN BİR ŞEHİR’

Antalya’nın 2018 yılından itibaren uluslararası göçte yükselen bir grafik gösterdiğinin altını çizen Dr. Manavoğlu, konuyla ilgili şu verileri paylaştı: “Sadece yabancı göçüne baktığımızda son yıllarda hızlı bir yükseliş görüyoruz. Antalya, uluslararası ölçekte talep edilen bir şehir. 2018 yılında nüfusun 75 bin 822’sini yabancı uyruklu nüfusu oluştururken, toplam nüfus içinde yabancıların payı, yüzde 3,12 idi. Bu sayı 2022 yılında 172 bin 487’e, toplam nüfus içindeki pay da yüzde 6,4’e çıktı. Uluslararası net göç durumuna göre Antalya, 172 bin 487 yabancı uyruklu nüfus ile 736 bin 280 yabancı nüfuslu İstanbul’dan sonra ikinci sırada. Antalya’yı, 156 bin 786 yabancı nüfusu ile Ankara takip ediyor. Yabancı uyruklu nüfusun toplam nüfusa oranına göre ise Yalova yüzde 9,5 ile birinci, Antalya yüzde 6,4 ile ikinci, Kırşehir yüzde 5,6 ile üçüncü sırada.”

‘EN HIZLI DÖŞEMEALTI BÜYÜYOR’

Nüfus artış hızının şehir yaşamına etkilerini inceleyen Dr. Manavoğlu, ilçelerin potansiyellerinin de değişmeye başladığına işaret etti: “Afet risklerine, ulaşım ve altyapı sorunlarına odaklanıp yatırımları bu alanlara yoğunlaştırmak zorundayız. Şehirde alt merkezler oluşuyor. Konyaaltı çok hızlı büyüdü ve konut alanlarına doydu. Artık bu ilgi, şehir merkezinin dış çeperindeki Döşemealtı’na kaydı. Döşemealtı, çok hızlı biçimde yapılaşıyor ve nüfusu artıyor. 19 ilçenin yıllık nüfus artış hızları değerlendirildiğinde, en üst sırada binde 74 ile Döşemealtı yer alıyor. Onu, binde 58 ile Kemer ve binde 38 ile Alanya izliyor. Antalya’nın 2022 yılı nüfus artış hızı olan binde 25,7’nin üzerinde olan diğer ilçeleri de binde 26 ile Aksu, binde 28 ile Kepez, binde 29 ile Manavgat, binde 30 ile Gazipaşa, binde 33,5 ile Serik. Şehirde nüfusu azalan tek ilçe ise Akseki.”

‘KONTROLLÜ KENTLEŞME ŞART’

Dr. Manavoğlu, göçün kontrolsüz gelişmeye neden olmaması için planlama kararlarının sürdürülebilir kentleşme ilkeleriyle yönetilmesi gerektiğinin altını çizdi. Dr. Manavoğlu, “Her geçen yıl nüfus yoğunluğunun arttığı Antalya’da, ulaşım ve altyapı düzenlemelerinin, afet risk sakınım planlama çalışmalarının, açık ve yeşil alanların önemi de giderek artıyor. Nüfus ve kent planlama ilişkisinin iyi kurulmaması, toplumsal ve ekonomik birçok sorunu da beraberinde getirir. Bölge insanının, afetlere karşı dirençli ve sağlıklı büyüyen bir kentte yaşaması için tüm kent paydaşları ve yöneticileri olarak birlikte hareket etmek zorundayız. Nüfus dinamiği ve göç verilerini, uzman disiplinlerle birlikte değerlendirip, eğilimleri analiz edip, sürecin iyi yönetmesini sağlamalıyız. Bu iş birliğiyle oluşturulacak kentleşme politikaları ve göç stratejileri, Antalya’nın sürdürülebilir gelişmesine katkı sağlayacak” diye konuştu.