Zonguldak'ta yıkılması gündemde olan tarihi lise yeniden kültür varlığı olarak tescil edildi
Zonguldak'ta yıkılması gündemde olan tarihi Kız Meslek Lisesi, mahkeme kararıyla yeniden kültür varlığı statüsü kazandı.
Mustafa Özdemir
ZONGULDAK - Zonguldak İdare Mahkemesi, Kız Meslek Lisesi'nin kültür varlığı olarak tescilini kaldıran Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun kararının yürütmesini durdurdu. Kararla tarihi lise yeniden kültür varlığı olarak tescil edildi.
Zonguldak İdare Mahkemesi, Kız Meslek Lisesi'nin kültür varlığı olarak tesciline ilişkin davada kararını açıkladı. Mahkeme, önce kültür varlığı olarak tescil edip, daha sonra bu kararı kaldıran Karabük Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu'nun son işleminin yürütmesini durdurdu. Buna göre Kız Meslek Lisesi yeniden korunması gereken kültür varlığı statüsü kazandı.
Zonguldak Kültür ve Eğitim Vakfı (ZOKEV) 2019 yılında, kamuoyunda Kız Meslek Lisesi olarak bilinen Yayla Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi'nin kültür varlığı olarak tescil edilip koruma altına alınması talebiyle Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kuruluna başvurdu. Başvuruyu görüşen kurul talebi yerinde bularak tarihi liseyi kültür varlığı olarak ilan etti.
AK Parti Zonguldak Milletvekili Hamdi Uçar ise okulun yıkılıp hastane için otopark yapılmasını önermişti. CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz da konuyu TBMM'ye taşıyarak soru önergesi vermişti.
Daha yeniden toplanan kurul, 6 ay sonra kendi yazdığı koruma gerekçelerinin tam zıddı iddialarla tescili kaldırdı. Kurulun bu kararı AK Parti'nin baskısıyla verdiği iddia edildi.
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI OKULUN YIKILMASI İÇİN DAVA AÇTI
Daha sonra devreye giren TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi konuyu yargıya taşıyarak son kararın iptalini istedi.
Zonguldak İdare Mahkemesi itirazı yerinde bularak, lisenin yeniden koruma altına alınmasına karar verdi. Bunun üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı sürece dahil olarak konuyu bir üst mahkemeye taşıdı. Davanın görüldüğü Ankara Bölge İdare Mahkemesi yerel mahkemenin kararını bozarak koruma kararını yeniden kaldırdı.
BİLİRKİŞİ: CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM YAPISI KİMLİĞİ İLE OLDUKÇA ÖNEMLİ BİR YERE SAHİPTİR
Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin itirazı üzerine davayı yeniden ele alan Zonguldak İdare Mahkemesi ikinci kez bilirkişi heyeti oluşturarak görüş istedi. Bilirkişi heyeti raporunda, şu ifadelere yer verdi:
“Cumhuriyet dönemi ilk kadın mimarlarından Yaprak Hanım'a ait olduğu bilinmekle birlikte yapısal formu ile de dikkat çeken okul binası Zonguldak ilinde Cumhuriyet dönemi eğitim yapısı kimliği ile oldukça önemli bir yere sahiptir. Zonguldak ilinin ilk Kız Meslek Lisesi oluşu ile birlikte bu yapının toplumsal bir geçmişi olduğu görülmüştür. Güçlü anı değeri ile eğitim gibi vazgeçilmez bir kamu hizmet binası olup 2863 Sayılı Kanun’da da belirtilen kanuni dayanaklara sahiptir. Korunması gerekli kültür varlığı olarak saptanan uyuşmazlık konusu okul binasının fiili olarak kullanımda olduğu anlaşıldığından dava konusu işlemin uygulanması halinde telafisi ve imkânsız zararların doğacağı tabiidir.”
'İLDE TEK VE SEMBOLİK ÖRNEK'
Bilirkişi raporunda okulun ekonomik ömrünün halen devam ettiği, mimari anlamda ilde tek ve sembolik örnek olduğu, 60 yıllık ortak bir anı değerine sahip olan eğitim yapısının, kadınların ve kız çocuklarının Cumhuriyet dönemi eğitim politikaları kapsamında, sosyal yaşama ve üretime katılım sürecinin mimari sembollerinden birisi haline geldiğini de ifade etti.
'POST MODERN MİMARİ AKIMININ ÖZELLİKLERİNİ EN İYİ ŞEKİLDE'
Raporda, “Yapı, tasarım, biçim, form, fonksiyonellik açısından oldukça sağlam ve özgün bir yapıya sahiptir. Zemin kattan başlayarak spiral bir formda 3. kata kadar devam eden merdivenleriyle beraber aynı zamanda özgün bir mimarlık anlayışı da ortaya koymaktadır. Ayrıca, söz konusu yapı yapım tarihi ve tekniği açısından bakıldığında ekonomik ömrünü halen devam ettirmektedir. Yapının özellikle taşıyıcı sisteminde ve diğer yapı elemanlarında herhangi bir bozulma veya yıpranma gözlemlenmemiştir. Yapı, Post Modern Mimari akımının özelliklerini en iyi şekilde yansıtmaktadır” denildi.
MAHKEME: TELAFİSİ GÜÇ ZARARLAR DOĞABİLİR
Bilirkişi raporuna uyan mahkeme, 07 Ekim 2021 tarihinde, “Hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin; uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden 2577 sayılı Kanunun 27. maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütülmesinin durdurulmasına” oybirliğiyle karar verdi.
COŞGUN: KENT YÖNETİMİ GEREKSİZ İNATLAŞMAYA SON VEREREK KARARA UYSUN
Konuyu değerlendiren Zonguldak Kültür ve Eğitim Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Kürşat Coşgun, “Hepimizin gözü aydın. Bir kâbus sona erdi. Zonguldak İdare Mahkemesi, Kız Meslek Lisesi için çok önemli bir karar verdi” dedi.
“Her biri alanında uzman kişilerden oluşan bilirkişi heyeti bizim başvuru gerekçelerimizi adeta tescil eder gibi bir rapor yazdı” diyen Çoşgun, “Mahkeme de rapor doğrultusunda karar vererek okulu yeniden koruma altına alınmasını sağladı. Bu karar aklın yolunun bir olduğunu gösteriyor” ifadelerini kullandı.
Mimarlar Odası Ankara Şubesi'ne de teşekkür eden Kürşat Coşgun, “Kararın alınmasında büyük rol oynayan TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi'ne şükranlarımı sunuyorum. Ben kent yönetiminden gereksiz inatlaşmaya son vererek Kız Meslek Lisesi için mahkeme kararı doğrultusunda hareket etmesini beliyor, kararın Zonguldak halkına hayırlı olmasını diliyorum” diye konuştu.