Yeşilada: Borsa manipülasyonunda iki teori var

DUVAR - Ekonomist Atilla Yeşilada, borsada son günlerde yaşanan hızlı yükselişin bir haftada ağır kayıplara dönmesinin siyasi sonuçları olabileceği öngörüsünde bulundu. Mevcut durumun devam etmesinin borsanın gelecek 10 yılını karartacağını belirten Yeşilada, yaşananlara ilişkinse iki teori olduğunu anlattı.

Yeşilada, 'Mesele Ekonomi' isimli Youtube kanalında ABD’den bankalara gelen yaptırım uyarısını, Borsa İstanbul’daki sert iniş-çıkışları ve bunların ekonomiye ve seçimlere olası etkilerini değerlendirdi. Yeşilada’nın analizi özetle şöyle:

RUSYA'DAN GELECEK PARA SEÇİM KAZANDIRMAYA YETMEZ: Erdoğan’ın seçim kazanmak için Putin’den gelecek mali desteğe bel bağladığını görüyorum. Merkez Bankası rezervleri yeterli değil. Plan da Merkez Bankası’nın dolar ödemelerini azaltarak piyasalara karşı daha güçlü durması ve kurun sabit kalması. Ancak bu Sayın Erdoğan’a seçim kazandırmaz. Seçim kazanmak için Erdoğan’ın bütçeden yüksek miktarda harcama yapması lazım. Eğer Rusya’dan doğalgazı yalnızca Ruble ile değil, indirimle alabilirse veya seçimden sonra ödeyeceğine dair anlaşma yapılmışsa ya da bir şekilde Merkez Bankası'nın bastığı para ile alabilirse daha fazla parayı seçmene harcayabilir. Bunun pek olası olduğunu sanmıyorum ama fiyat indirimleri öyle bir boyuta gelir de kışın mucizevi bir doğalgaz ve elektrik indirimi olursa, Erdoğan seçim kazanmak için önemli bir adım atar. 750 milyar dolarlık bir ekonomide Rus parasıyla seçim kazanacağını düşünmek hayal. Seçmenin ekonomiden kaynaklı sorunları çok çeşitli. Rusya’dan gelecek para ile bunların çözülmesinin imkanı yok. Son derece zor geçmesi beklenen kış ve gelecek yıl seçime kadar olan dönem için tüm ekonomi politikanızı Rusya’dan gelecek para üzerine kurduysanız paranın gelmemesi sizi felakete sürükler. Ekonominin performansı zaten üçüncü çeyrekte bozuluyor. Eğer bir kere durgunluğa girersek seçimlere kadar çıkılamayabilir.

BORSADA OLANLAR AKP'YE 1 MİLYON OY KAYBETTİRECEK: Borsada olanlar AKP’ye 1 milyon oy kaybettirecek. Borsa İstanbul’da olanlarla ilgili iki teori var. Birinci teori, kamunun isteği ve örgütlenmesi ile bazı paralar hisselere yönlendirilmiş. İkinci teori, manipülatörler bir araya gelip VİOP’la banka hisseleri arasında kaldıraçlı pozisyonları artırarak borsayı yukarı taşımışlar. Sonra da oyun bitince bunlar tasfiye oldu. Bu iki teorinin hangisi doğru bilemiyorum.

EN BÜYÜK HATA KAMUDAN GELİYOR: Burada en büyük hata kamudan geliyor. Devlet erkânından birinin insanları riskli yatırımlara yönlendirmesi çok çirkin bir davranış. Bir hisse senedi bir ayda yüzde 100 değer kazanıyor. Bazı ufak hisselerde yüzde 1000’e varan kazançlar var. Bunlar normal değil. SPK’nın ve Borsa İstanbul’un görevi de bunları soruşturmaktır. Bu görevler yapılmadı. Hâlâ ben ortalamada bu ralliye katılanların zararda olduğunu düşünmüyorum. Ama yüksek fiyatlardan alım yapanların canı çok yandı.

BAŞKA İDDİALAR DA VAR: Bu iş bir kaç zengin, şımarık manipülatörün işiyse onlar tasfiye oldu. Ortada başka iddialar da var. Bazı aracı kurumların kendi sermayeleri ile ya da çok fazla kaldıraç kullanarak sermaye veya nakit eksiğine düşüp taahhütleri yerine getiremedikleri iddiaları var. Bu gerçekse bu kurumların iflasa zorlanıp piyasadan ayıklanması lazım.

İKİ AY DAHA DEVAM EDERSE SORUN BÜYÜR: İnşallah borsa normal trendine döner. Bu durum bir iki ay daha devam ederse sorun büyür. 1991’de ve 1998-1999’da benzeri oldu. 2001’de bankalar batınca küçük hak sahiplerinin hakları ödenmedi. 2015’e kadar borsayı öldürdüler. 1990’da 2 milyon olan yatırımcı sayısı 2010’larda 700 bindi. Böyle bir döneme girersek bundan hem sermaye piyasası hem de yatırımcı çok zarar görür.

KÜÇÜK YATIRIMCI SPEKÜLASYONA DEĞİL, BİRİKİMLERİNİ DEĞERLENDİRMEYE GELDİ: Naci Ağbal görevden alındıktan sonra 1 milyon yeni yatırımcı gelmiş. Bunların çoğu bireysel ve küçük yatırımcı. Bu insanların oyunu da kaybettiniz. Bu insanlar buraya spekülasyon yapmaya değil, birikimlerini değerlendirmeye geldi. Onları kimsenin anlamadığı nedenlerle ağır bir şekilde cezalandırdınız. Bu insanlar size oy vermez ve borsanın geleceğini on yıl karartırsınız. (EKONOMİ SERVİSİ)