Açıklamalı kronoloji
Türkiye ile ABD arasında tartışmalara da yol açan Türkiye’nin Cerablus’a girmesini ve ardından gelişen olayları daha iyi anlayabilmek için mini bir kronoljik sunuyoruz.
12 AĞUSTOS
Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) 31 Mayıs’ta başlattığı Menbic Taaruzu, Menbic şehir merkezinin IŞİD’den kurtarılmasıyla başarıya ulaştı. Şehrin etrafında sürdürülen operasyonlar ise Türkiye’nin Cerablus Taaruzu’yla sona erdirildi.
Türk meslektaşı Çavuşoğlu’yla biraraya geldikten düzenlenen ortak basın toplantısında konuşan İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, Kürt sorununa ilişkin İran’ın da tıpkı Türkiye gibi düşündüğünü açıkladı ve PKK, PJAK ve PYD’nin birbirinden farklı olmadığını, her üçünün de terör örgütü olduğunu ifade etti. Zarif, “İran, Türkiye ile omuz omuza teröre karşı mücadele ediyor. Tahran ve Ankara, Suriye topraklarının bütünlüğünün önemi üzerinde uzlaştı” dedi.
(http://www.zernews.com/2016/08/iran-disisleri-bakani-zarif-ankara-da-konustu.html)
15 AĞUSTOS
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ABD'nin, SDG içindeki PYD'lilerin tekrar Fırat Nehri'nin doğusuna geçeceğine yönelik sözü olduğunu vurgulayarak, bu sözünü tutulmasını beklediklerini söyledi. Türkiye'nin eski Erbil Başkonsolosu Aydın Selcen ise BBC’ye yaptığı değerlendirmede mevcut durumun mantıksal sonucunun Afrin ve Menbic'in El Bab üzerinden bağlanarak IŞİD’in izole edilmesi olduğunu belirtti.
(BBC Türkçe, 15.08.2016, http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-37083571)
17 AĞUSTOS
Basına yansıyan haberlerde YPG Menbic’ten sonra El Bab’a ve ardından kuzeybatıdaki Afrin’e ilerleyeceklerini açıkladı. ABD Dışişleri Bakanlığı ve Pentagon’un SDG’nin Kürt savaşçılarının Menbic’ten çekileceğini açıklamasına rağmen, YPG’liler El Bab operasyonunda da uluslararası koalisyondan destek beklediklerini belirtti. Bir YPG'linin üç gün içinde El Bab’a operasyon başlatma emrinin verildiği açıklaması basında yer aldı.
(Milliyet, 17.08.2016, http://www.milliyet.com.tr/ypg-kurt-koridoru-icin-adim-dunya-2296152/)
Gazeteci Murat Yetkin, Başbakan Yardımcı Numan Kurtulmuş’un Türkiye’nin başına gelen birçok şeyin Suriye politikasının bir sonucu olduğunu söylediğini yazdı. Kurtulmuş, Ankara’nın geçerli bir politika ortaya koyamadığını ifade etmiş ve çözüm için Rusya ve İran’la anlaşmanın zorunluluğuna dikkat çekmiş. Yetkin bu sözlerin şimdiye dek bu konuda dile getirilen en üst düzey özeleştiri niteliği taşıdığını vurguladı.
(Hürriyet, 18.08.2016; http://www.hurriyet.com.tr/numan-kurtulmus-basimiza-gelen-bircok-sey-suriye-politikasi-sonucu-40200349)
18 AĞUSTOS
Çobanbey’i ele geçiren ÖSO komutanlarından birinin El Bab’ı ele geçirmek için PYD ile yarış halinde olduklarını belirttiği basına yansıdı.
(Al Jazeera Türk, 17.08.2016; http://www.aljazeera.com.tr/haber/muhalifler-ve-ypgnin-el-bab-yarisi)
Şam’a bağlı uçaklar YPG’nin elinde tuttuğu Haseke’nin kuzeydoğu bölgelerini bombalamaya başladı. Bu hamle 5 yıllık Suriye iç savaşında Esad rejiminin Kürtler’in elindeki bölgelere gerçekleştirdiği ilk hava saldırısıydı. Olay üzerine ABD bölgeye uçaklarını yolladı ve kara güçlerini koruyacağını açıkladı.
(Reuters, 18.08.2016, http://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-syria-hasaka-idUSKCN10T11T; Reuters, 19.08.2016, http://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-syria-hasaka-idUSKCN10U0YX; Al Jazeera, 19.08.2016, http://www.aljazeera.com/news/2016/08/syrian-warplanes-hit-kurdish-held-areas-time-160818173939424.html)
19 AĞUSTOS
Şam yönetimi Haseke’yi bombalamaya devam ederken siviller şehri terk etmeye başladı. Bombardımanın gerekçesi olarak Şam yönetimi YPG’yi bölgeyi ele geçirmek için çatışmayı tırmandırmakla suçladı.
(Reuters, 19.08.2016, http://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-syria-hasaka-idUSKCN10U0YX)
20 AĞUSTOS
Şam ve YPG arasında görüşmeleri başlatmak üzere bir Rus delegasyonu Akdeniz sahilindeki Hmeymim Hava Üssü’nden Kamışlo’ya geldi.
(Al Jazeera, 22.08.2016, http://www.aljazeera.com/news/2016/08/syria-ypg-launches-assault-hasaka-160822041843880.html)
Başbakan Binali Yıldırım Suriye’deki çatışmanın durdurulması ve “etnik” bölünmenin önüne geçmek için Türkiye’nin daha aktif bir rol oynayacağını ilan etti. Ahrar uş-Şam ise Türkiye’nin 19 Ağustos’tan beri Cerablus’taki IŞİD pozisyonlarını top atışıyla vurduğunu açıkladı.
(Reuters, 22.08.2016, http://in.reuters.com/article/mideast-crisis-syria-jarablus-idINKCN10W0D9)
21 AĞUSTOS
Anadolu Ajansı Suriye Arap Koalisyonu (SAK) komutanlarından Ebu Reşit’in açıklamasına dayanarak “Suriyeli muhaliflerin” Cerablus’a operasyon için hazırlığa başladığını duyurdu. Reşit’e göre Haseke’de Şam rejimiyle YPG arasındaki çatışmalar “muhaliflerin” işine yaramakta ve Cerablus’un ele geçirilmesi için bir fırsat sunmaktaydı. Haberin kaynakları Cerablus operasyonunun SAK ve YPG’nin Halep’in Menbic ilçesini ele geçirmeleri üzerine söz konusu operasyonun öne çekildiğini ve Azez’in Çobanbey ilçesinin muhalifler tarafından alınmasından sonra IŞİD’in üst düzey komutanlarının Cerablus’tan Bab ilçesine geçtiklerini belirtmekteydiler.
(Anadolu Ajansı, 21.08.2016, http://aa.com.tr/tr/dunya/suriyeli-muhalifler-cerablus-icin-operasyon-hazirligina-basladi/632595 )
Reuters’e konuşan bir ÖSO komutanı İdlib ve Azez’den gelen Faylak eş-Şam, Sultan Murad, Ahrar eş-Şam ve Cephe eş-Şamiye gruplarından gelen askerlerin oluşturduğu birliklerin Türkiye’deki Karkamış üzerinden Cerablus’a gireceğini belirtti. YPG'nin ana gövdesini oluşturduğu SDG'yla bağlantılı Cerablus Askeri Konseyi ise yaptığı açıklamada 'çete' olarak tanımladığı grupların hazırlıklarını eleştirdi ve Türkiye'nin desteklediği grupların müdahalesine karşı koyacaklarını açıkladı.
(Reuters, 22.08.2016, http://in.reuters.com/article/mideast-crisis-syria-jarablus-idINKCN10W0D9; BBC Türkçe, 22.08.2016, http://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-37155189)
IŞİD militanı olduğu belirlenen 12-13 yaşında bir çocuk Antep’te HDPli bir ailenin kına gecesine saldırdı ve 51 kişiyi öldürdü.
22 AĞUSTOS
Antep saldırısından 24 saat sonra bu sefer Kerkük’te yine aynı yaşlarda bir çocuk IŞİD militanı intihar saldırısına girişmek üzereyken yakalandı.
(https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya/2016/08/22/isidin-cocuk-canli-bombasi-yakalandi/)
Rusya’nın iki gün süren arabuluculuk girişimi sonuçsuz kalınca. YPG Haseke’de Şam güçlerine karşı bir hamleye girişti. (http://www.aljazeera.com/news/2016/08/syria-ypg-launches-assault-hasaka-160822041843880.html)
Bir PYD yetkili Haseke’deki durumun Rusya, İran, Suriye ve Türkiye arasındaki bir uzlaşmanın sonucu olduğunu ve Menbic zaferinden rahatsız olan Türkiye’nin Kürtler’i durdurmaya çalıştığını iddia etti. YPG’li bir yetkili ise İran’ın Besiç güçlerinin ve Hizbullah’ın Haseke operasyonunda Şam güçlerine yardımcı olduğunu açıkladı
(https://www.theguardian.com/world/2016/aug/22/kurdish-militias-fight-syrian-forces-hasaka)
23 AĞUSTOS
Şam yönetimi ve YPG Haseke’deki çatışmayı durdurdu. Anlaşmaya göre Şam güçleri şehir dışına çıkacak ancak etraftaki üslerde bulunmaya devam edecek, şehrin kontrolü ise YPG’ye bağlı Asayiş güçlerinde olacaktı.
(Al Jazeera, 24.08.2016, http://www.aljazeera.com/news/2016/08/syrian-forces-kurdish-ypg-agree-hasaka-ceasefire-160823133734031.html)
Haseke ateşkesi üzerine Türkiye’nin Cerablus operasyonu için hareketlendiği basına yansıdı.
(Reuters, 23.08.2016, http://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-syria-kurds-idUSKCN10Y127)
YPG ve IŞİD hedeflerinin Türkiye tarafından vurulmasına ilişkin haberleri Pentagon Sözcüsü Peter Cook’un basın toplantısında dile getirildi. “YPG'nin de vurulması, ABD'de endişe yarattı mı?” sorusuna Cook, “Operasyonlarını, amaçlarının ne olduğunu değerlendirmeyi Türklere bırakıyorum. Bize göre odak noktası IŞİD olmalı. Gördüğümüz kadarıyla bu da yapılıyor” cevabını verdi
(Cumhuriyet, 23.08.2016, http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/dunya/589131/ABD__Turkiye_nin_hedefi_ISiD_olmali.html)
24 AĞUSTOS
Fırat Kalkanı adlı operasyon sabah dörtte başladı.
(Operasyon ayrıntıları: http://www.hurriyet.com.tr/dakika-dakika-cerablus-operasyonu-40206555)
YPG'nin sözcüsü Redur Xelil, Türkiye'nin Suriye'ye askeri müdahalesini “Suriye'nin içişlerine yönelik açıkça saldırgan bir tutum” olarak değerlendirdi ve gelişmenin İran, Suriye ve Türk hükümetleri arasında yapılan bir anlaşmanın sonucu olduğunu iddia etti. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, YPG'nin Fırat Nehri'nin doğusuna çekilmesi gerektiği uyarısını yaparken, Xelil bu kararın ancak SDG tarafından verileceğini söyledi.
(Hürriyet, 24.08.2016, http://www.hurriyet.com.tr/ypg-sozcusunden-kustah-aciklama-40207020) (http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/dunya/590291/YPG_den_yeni_aciklama__Kimse_geri_cekilmemizi_isteyemez.html)
Suriye Dışişleri Bakanlığı açıklamasında “Türk tanklarının Suriye'ye girmesi egemenliğimizin ihlalidir” ifadesini kullanarak operasyon kınadı ve “Bu tür terörle mücadele operasyonları Şam ile koordinasyonlu yürütülmelidir” dedi.
(CNN Türk, 24.08.2016, http://www.cnnturk.com/dunya/suriye-cerablus-operasyonunu-kinadi)
Ankara’yı ziyaret eden ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, “Hem Cerablus’ta ayarlamalarımız var; ayrıca Menbic’le ilgili kararlarımız var. YPG ve Suriye kuvvetleri Fırat’ın öbür tarafına geçmemelidir, geçerlerse buna bağlı kalmadıkları için hiçbir şekilde ABD tarafından desteklenmeyecekler” dedi.
(Cumhuriyet, 24.08.2016, http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/dunya/590096/ABD_den_Kurtlere__Firat_in_batisi__uyarisi.html)
Başbakan Yıldırım, “ABD ile mutabık kaldığımız konu, PYD unsurlarının asla Fırat'ın batısına yayılmamaları ve faaliyet içerisine girmemeleridir. Burada ABD'nin bu konudaki kararlılığını bir kez daha gördük. Hiçbir şekilde PYD-YPG unsurları Fırat'ın batısında varlık gösteremeyecekler” dedi
Rusya Dışişleri Bakanlığı Türkiye’nin Cerablus Taaruzu’nu Şam’la eşgüdüm içinde yapması gerektiğini vurguladı
(http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/dunya/590026/Rusya_dan_Turkiye_ye__Cerablus__onerisi.html
https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya/2016/08/24/rusyadan-cerablus-aciklamasi/
http://www.milliyet.com.tr/son-dakika-haberleri-sinirda-gundem-2300252/)
25 AĞUSTOS
Ana muhalefet lideri ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun konvoyuna Artvin’de ateş açıldı.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Bahram Kasımi Ankara’nın Cerablus taaruzuna ilişkin terörist gruplara karşı Suriye topraklarındaki tüm girişimlerin merkezi hükümetle eşgüdüm içinde yürütülmesi ve ülkenin egemenliği ve toprak bütünlüğüne saygı göstermesi gerektiğini vurguladı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, PYD'nin Fırat'ın batısına geçmesine ilişkin, “Bu her şeyden önce bizim, Menbic operasyonu kapsamında Amerika ile vardığımız bir mutabakattır. PYD unsurlarının Fırat'ın batısına geçmemesi gerektiğini başından beri söylüyorduk. Menbiç'te şu anda operasyon bitti. Bunların geri çekilmesinin zaten operasyonu etkilemesi söz konusu değil” dedi
(Cumhuriyet, 25.08.2016, http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/590745/Cavusoglu__YPG_cekilmezse_gerekeni_yapariz.html)
İsveç’in başkenti Stockholm’de konuşan Biden, “Türkler IŞİD’e karşı mücadelede ne kadar gerekiyorsa o kadar kalmaya hazır. Türkiye’nin, IŞİD’in kendisine bir varoluşsal tehdit yönelttiğinin farkına vararak zaman içinde fikir değiştirdiğini düşünüyorum” dedi.
(https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya/2016/08/25/biden-isid-gidene-kadar-turkiye/)
TSK fırtına obüsleri ile YPG güçlerini vurdu. Pentagon Sözcüsü Peter Cook, YPG ’nin Fırat’ın doğusuna çekileceklerine dair sözlerini tutmalarını beklediklerini açıkladı. Cook, soru üzerine, “Menbic’in kurtarılması için savaşan Suriye Demokratik Güçleri’nin bazıları Fırat nehrinin doğusuna geçti. Bazı unsurları ise IŞİD militanlarının kente sızmalarını önlemek için varlıklarını sürdürüyor” dedi.
(Cumhuriyet, 25.08.2016, http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/dunya/590884/Turkiye_ile_YPG_sicak_temasta.html)
YPG Menbic’teki güçlerinin üslerine döndüğünü açıkladı.
(BBC Türkçe, 25.08.2016, http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-37185013)
Muhalifler, Esad rejimine karşı ayaklanmanın merkezlerinden biri olan Deraya’yı tahliye etmeye başladı.
(http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-37190270)
Birleşmiş Milletler Suriye Temsilcisi Staffan de Mistura Halep’e insani yardım için 48 saatlik bir ateşkes konusunda Rusya’nın onayını aldığını belirtti
(http://www.presstv.ir/Detail/2016/08/26/481810/Russia-Turkey-Syria-Aleppo)
26 AĞUSTOS
Erdoğan ve Putin’in Suriye’deki durum üzerine telefonda konuştuğu ve Halep’e yardım gitmesi için anlaştığı basına yansıdı. (http://www.presstv.ir/Detail/2016/08/26/481810/Russia-Turkey-Syria-Aleppo)
27 AĞUSTOS
Cerablus’un dışındaki el Amarne köyü yakınlarında bir TSK tankı YPG’liler tarafından roketatarla vuruldu ve bir asker hayatını kaybetti. TSK obüs ve top atışıyla karşılık verdi.
(Milliyet, 28.08.2016, http://www.milliyet.com.tr/cerablus-ta-ilk-sehit-gundem-2302222/, Habertürk, 27/28.08.2016, http://www.haberturk.com/dunya/haber/1288477-ap-oso-ypgyle-catismaya-girdi; “An equilibrium falls in Syria”, LA Times, 28.08.2016; http://www.haberandum.com/asayis/turk-askeri-ypg-yle-catismaya-basladi-1-asker-sehit-h2187.html; http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/591741/Cerablus_ta_tanka_roket_atildi__1_sehit__3_yarali.html)
28 AĞUSTOS
Cumhurbaşkanı Erdoğan Antep’te düzenlenen mitingde PYD’nin kökünü kazıyana kadar mücadele edileceğini ilan etti. (İMC TV, 28.08.2016, http://www.imctv.com.tr/pydnin-de-kokunu-kaziyana-kadar-mucadeleyi-surdurecegiz/)
29 AĞUSTOS
Hükümet sözcüsü Numan Kurtulmuş Cerabus Taaruzu’ndan Rusya aracılığıyla Şam yönetiminin de önceden haberdar olduğunu açıkladı. (T24, 29.08.2016, http://t24.com.tr/haber/hukumet-sozcusu-kurtulmus-cerablus-operasyonundan-esad-da-haberdardi,357414)
Rojava Basın Ofisi sözcüsü İbrahim İbrahim YPG’nin Fırat’ın doğusunda kaldığını ancak SDG’nin Menbic ve Cerablus’taki güçlerinin takviye edildiğini açıkladı.
(Reuters, 29.08.2016, http://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-syria-turkey-city-idUSKCN1140EU?il=0)
ABD Savunma Bakanı Ashton Carter, “Hem SDG hem YPG ile mutabakatımız YPG'nin Menbic operasyonu sonrasında Fırat'ın doğusuna çekilmesiydi ve çekiliyorlar. Doğal olarak bu durum onları Cerablus bölgesine inen Türk güçlerinden ayıracak ve Türk güçlerinin oldukları yerde kalmalarını sağlayacak” dedi. Carter ayrıca “Türkiye’yi IŞİD’le mücadeleye yoğunlaşmaları ve SDG’ne saldırmamaları konusunda uyardık” diye konuştu.
(Hürriyet, 29.08.2016, http://www.hurriyet.com.tr/abdden-isidle-mucadeleye-odaklanin-cagrisi-40211363; http://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-syria-idUSKCN11305C)
The Wall Street Journal gazetesi yapılan açıklamalara rağmen Türkiye’nin Cerablus Taaruzu’nun ABD’nin kendi komandolarının operasyonda yer almasına ilişkin hazırlıklarını tamamlamadan gerçekleştirildiğini yazdı. Gazete durumu “Washington ve Ankara arasındaki eşgüdüm üst düzeylerde kesildi” şeklinde tarif etti. (The Wall Street Journal, 29.08.2016, http://www.wsj.com/articles/turkish-offensive-on-islamic-state-in-syria-caught-u-s-off-guard-1472517789)