Güneydoğu Asya’nın postmodern diktatörü

Seçim kampanyası döneminde sert çıkışlarıyla ve yolsuzlukla mücadelede ‘göze göz dişe diş’ söylemiyle dikkat çeken Rodrigo Duterte, başkanlık koltuğuna oturduğundan bu yana, şaşırtmaya devam ediyor. Güneydoğu Asya’daki ABD’nin en sadık müttefiki Flipinler, ilk kez Washington’a kafa tutuyor. Çin ile ilişkileri geliştireceğini söyleyerek, ABD’yi tehdit ediyor. “Ortadoğu’da tüm olup bitenlerin sorumlusu ABD” diyen Duterte, Pekin ile ilişkileri geliştirmeyi hedeflediğini açıkladıktan hemen sonra, bu kez ülkedeki çatışmaları durdurmak adına çok cesur bir adım daha attı. Dünyanın en uzun iç savaşlarından birini bitirmek için tek taraflı ateşkes ilan ederek, Maoist Filipinler Komünist Partisi’ni silah bırakmaya davet etti.

YARIM YÜZYILLIK SİLAHLI MÜCADELE

Filipinler Komünist Partisi, tarihin en uzun gerilla savaşlarından birini sürdürüyor. 29 Mart 1969’da parti yönetiminde kurulan Yeni Halkın Ordusu, Filipinler’in tropik ormanlarında o zamandan bugüne mücadelesini sürdürüyor. Yerli halklardan destek alan gerillalar, aynı zamanda Çin Halk Cumhuriyeti ile de bağlantıda... Ülkenin binlerce adadan oluşuyor olması da, organize orduya karşı silahlı mücadeleyi ve vur-kaçları kolaylaştırıyor. 1969’dan bu yana çatışmalarda yaklaşık 40 bin kişinin hayatını kaybettiği belirtiliyor. Partinin bir de kitle örgütü bulunuyor, 24 Nisan 1973’te kurulan Ulusal Demokratik Cephe, kitle çalışmasına yoğunlaşan ve silah kullanmayan bir yapı... Eğer Filipinler Komünist Partisi Duterte’nin çağrısına olumlu yanıt verirse, ülkede önemli bir mesele ortadan kalkmış olacak.

GÜNEY ÇİN DENİZİ’NDE DENGELER DEĞİŞEBİLİR

Durum biraz karışık... Eğer gerçekten Duterte, artık Filipinler’in ABD’nin Güneydoğu Asya’daki ön karakolu olmasına izin vermeyecekse, Çin ile yakınlaşmaktan başka bir çaresi yok. Bu ateşkes çağrısı Pekin’e bir mesaj da olabilir. Zira Filipinler Komünist Partisi Maoist bir parti ve Çin Komünist Partisi ile tarihsel bağları var. Böylesi bir gelişme, Güney Çin Denizi’ndeki kıta sahanlığı kaynaklı ve arada sıcak çatışma sınırına gelen gerilimlerde de dengeleri değiştirebilir. Zira Filipinler Donanması ile Çin Donanması bu bölgede sıkça karşı karşıya geliyordu ve Filipinler’in bu havzadaki silahlı gücü, ABD’nin en önemli kozlarından biriydi.

Rodrigo Duterte, Moro İslami Kurtuluş Cephesi'ne zeytin dalı uzatmaya hazırlanıyor.

BİR ÇAĞRI DA EBU SEYYAF’A

Duterte ülke içindeki sorunları çözmeye kararlı gibi... Bir zeytin dalı da diğer gerilla grubuna uzatmaya hazır görünüyor. Komünistlere bu çağrıyı yaptığı konuşmasında, aynı teklifi Ebu Seyyaf’a da yapacağını söyledi. Ebu Seyyaf, Moro İslami Kurtuluş Cephesi adını alan Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi’nin lideri... Dünyanın en koyu Katolik ülkesinde, Müslümanların yoğunlukta olduğu Bangsamoro, Mindanao, Sulu Takımadaları, Palawan ve Basilan bölgelerinde ayrılıkçı bir politika izliyor.

YOLSUZLUKLA ACIMASIZ SAVAŞ

Duterte, dış politikada ABD egemen bir çizgiden bir ölçüde uzaklaşmak için, ülke içindeki çatışmalara son vermeyi amaçlıyor. Bunun yanı sıra seçmenlerine verdiği sözü tutmaya da kararlı... Yolsuzlukta dünyanın en önde gelen ülkelerinden Filipinler’de, kısa süre içinde kaçakçılık, uyuşturucu ticareti, fuhuş, rüşvet ve diğer suçlara karşı büyük bir operasyon başlayacak gibi...

Rodrigo Dutrete, yeni çağın popülist bir diktatörü olma potansiyeli taşıyor

BARIŞÇI VE ‘İNTİKAMCI’

Popülist bir yeni çağın diktatörü olma potansiyeli taşıyan Duterte, her önemli kararını verirken, mutlaka halka bir açıklama yapıyor. Bu operasyonu başlatmadan da, değişik bir yol izleyeceğe benziyor. Halkın karşısına çıkan Duterte, 30’a yakın siyasetçinin uyuşturucu kartelleriyle işbirliği yaptığını açıkladı. Yargı, polis ve askeriyeden de işbirliği içinde olan pek çok yönetici olduğunu belirtti. ‘Ülkeyi mahvetmek isteyenler’ diye tanımladığı bu kişilere yönelik yakında bir cadı avı başlayacak ve büyük olasılıkla binlerce tutuklamayla sonlanacak. Operasyonlarda şiddet kullanılacağına da şüphe yok, yargılamaların da çok sağlıklı yürümeyeceğini ve ‘ibreti alemlik’ cezalar verileceğini söylemek mümkün. Tabii bu yargılamalarda şu anda uyuşturucu mafyasıyla işbirliği yapan yargıçlar ve avukatlar da sanık sandalyesinde oturuyor olacak! Rodrigo Duterte, ilginç bir siyasi aktör olma yolunda koşar adım ilerliyor. Suça karşı mücadelede ‘işkence’yi ve ‘yargısız infazı’ çağrıştıran bir üslupla konuşan, iç savaşları durdurmak için tek taraflı barış çağrısı yapan, anti-emperyalist bir söylemi dilinden düşürmeyen, ilginç bir diktatör. Son dönemin ‘otoriter başkan’ tipolojisinin en renkli örneklerinden...

HALKIN DESTEĞİYLE OTORİTARİZM

Filipinler gibi, geniş bir yüzölçümüne yayılmış, binlerce adadan oluşan bir devlette, yepyeni ufuklara, diktatoryal yöntemlerle yelken açarken, hitabet yeteneğiyle ve ötekileştirici söylemleriyle, halkın fiziki desteğini de hep sokakta tutmak istiyor Rodrigo Duterte. Pek yakında Filipinler’de çok ilginç gelişmeleri hep birlikte izliyor olacağız.