Yaş sebze-meyve ihracatı: Ukrayna’da durdu, Rusya’da yüzde 50 düşüş

ANKARA - Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırısı, yaş meyve sebze sektörünü vurdu. Türkiye’nin domates ve narenciye ürünlerinin büyük bölümünün ihraç edildiği Rusya ve Ukrayna’ya giden çok sayıda TIR sınırda kalırken, ihracatın yavaşlamasıyla yur içinde de sebze fiyatları düşmeye başladı.

Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) Başkanı Ümit Mirza Çavuşoğlu, Antalya, Burdur, Isparta bölgelerinden Rusya ve Ukrayna’ya yapılan sebze-meyve ihracatına ilişkin son verileri gelişmeleri paylaştı.  

'HALA HABER ALAMADIĞIMIZ TIRLAR VAR’

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı itibariyle bölgeye giden TIR'ların büyük bölümünden haber alamadıklarını, ürünlerde ise büyük bir kayıp yaşandığını ifade eden Çavuşoğlu, “Hala haber alamadığımız şoförler var. Şu anda sınırdaki ürünlere el koyuyorlar. Bir kısım firmamız da ürünlerini bağışlıyor. Yani o bölgeye giden ürünlerin çoğu elde kaldı. Şimdi ne kadar ürün kaybı var saptamaya çalışıyoruz. TIR'ları hala boş olarak geri çekemiyoruz. Şu anda öncelikli olarak insanımızı kurtarmaya çalışıyoruz. Rusya –Belarus- Ukrayna hattına giden 200’ün üzerinde TIR vardı. Şu anda tamamını araştırıyoruz” ifadelerini kullandı.

’25 ŞUBAT İTİBARIYLA UKRAYNA’YA İHRACAT DURDU’

Batı Akdeniz Bölgesi olarak ihracatın büyük bölümünü Rusya ve Ukrayna’ya yaptıklarını belirten Çavuşoğlu, şu değerlendirmede bulundu: “Türkiye’de 3 milyar doların üzerinde yaş meyve sebze ihracatımız var. 1 milyar 200 milyon doların üzerinde ihracatı Rusya’ya gerçekleştiriyoruz, 220 milyon dolarlık bir ihracatımız da Ukrayna’ya var. Batı Akdeniz bölgesine baktığımızda da yaklaşık 220 milyon doların üzerinde Rusya’ya, 65 milyon dolar da Ukrayna’ya ihracatımız var. Bölgede meyve-sebze ihracatının neredeyse yüzde 50’si Rusya- Ukrayna - Belarus hattına yapılıyor. Rusya’nın Ukrayna işgalinin başladığı 21 Şubat tarihinden sonraki 4-5 günlük sürede bölgemizden Ukrayna’ya 1 milyon dolarlık ihracat yapıldı. Ayın 25’i itibarıyla da sıfıra düştü. 25 Şubat’tan bu yana sıfır ihracatla gidiyoruz.”

‘RUSYA’YA İHRACATTA YÜZDE 50’LİK BİR KAYIP VAR’

Ukrayna’ya ihracatın durduğunu, Rusya’da ise büyük bir düşüş yaşandığını aktaran Ümit Mirza Çavuşoğlu şöyle devam etti: “Rusya anlamında savaşın başladığı bu süreçte yüzde 50’nin üzerinde bir kayıp yaşıyoruz. Bunun en büyük nedeni lojistik sorun yaşamamız. Sadece deniz yoluyla ulaşım sağlanabiliyor. Rusya’da hala ihracat görüşmeleri devam ediyor. Şu anda alıcılar bizlerle irtibat halinde. Uzun soluklu bakıldığında Rusya pek etkilenmeyecek gibi görünüyor ama önümüzdeki gelişmeler gidişatı belirleyecek. Dün itibarıyla 7 Rus bankası SWIFT’ten çıkarıldı. Bu ayın 12’si itibarıyla tümünün çıkarılacağı söyleniyor. Eğer böyle bir şey olursa bizim için zor günler gelecek ve alışverişte çok sıkıntı yaşayacağız. Zaten şu anda para akışında sorunlar yaşanıyor.”

‘RUS BANKALARI SWIFT’TEN ÇIKARILIRSA ALIŞVERİŞ RUBLE İLE YAPILACAK’

Çavuşoğlu, Rusya ile para akışının sağlanamaması durumunda bir B planının masada olduğunu ifade ederek, alışverişlerin Ruble'yle yapılmasının görüşüldüğünü kaydetti. Eğer bu duruma adapte olunursa krizden çok fazla etkilenilmeyeceğini söyleyen Çavuşoğlu, önümüzdeki günlerde yaşanan gelişmelerin bu konuda belirleyici olacağına işaret etti.

‘KISA SÜREDE ALTERNATİF PAZAR BULMAK MÜMKÜN DEĞİL’

Krizin büyümesi halinde yaş meyve-sebze sektöründe kısa sürede alternatif pazar bulmanın mümkün olmadığına dikkat çeken Ümit Mirza Çavuşoğlu, ihracat ürünlerinin iç piyasaya yönlendirebileceğini,  bu durumun da fiyatları düşüreceğini kaydetti.

Yaşanan kriz ortamında iç piyasada fiyatların düşmesinin uzun vadede ‘çok olumlu’ bir gelişme olmayacağına da vurgu yapan BAİB Başkanı Çavuşoğlu şöyle devam etti: “Şu anda ürün fazlamız yok iklim itibarıyla. Özellikle fiyat düşüşü yaşadığımız ürünler arasında dikenli salatalık var; sadece Rusya, Ukrayna gibi ülkelerin tükettiği bir ürün. Bu ürün Türkiye’deki iç pazarda hiç para etmeyecek. Bizim şu an bir sıkıntımız yok. Asıl sıkıntı 15-20 gün sonra başlayacak. Havalar ısındığı zaman üretimimiz birkaç kat artacak. Bazı medya organlarında ‘ihracatı durduralım, iç piyasada fiyatlar düşsün’ diye söylemlere denk geliyoruz. Çok yanlış bir algı yaratılıyor. Eğer bu fiyatlar maliyetin altına düşerse üretici bir daha bu ürünleri üretmez ve biz daha pahalıya ürün buluruz. Önemli olan üretimi artırmak; üretim artarsa fiyat dengelenir. Bunu da çiftçiyi destekleyerek yapabiliriz. Şöyle düşünelim: Diyelim ki domatesin maliyeti 3 TL. Çiftçi bu ürünü 2 buçuk TL’ye satarsa bir dahaki seneye üretir mi? Üretmez. Kısa vadede çok avantajlı duruma geçeriz ama 6 ay sonra bu ürünü bulamayız. Bu sefer domatesi 20 TL’ye yeriz. O yüzden çok dikkatli adımlar atmak lazım” dedi.