Türkiye'nin Sudan'da tarım yapma macerası sona erdi
Sudan'daki darbeler süreci, Türkiye'nin bu ülkede tarım yapma girişiminin sonunu getirdi. 99 yıllığına tarım arazileri kiralayan Türkiye, anlaşmayı feshetti, kadroları iptal etti.
DUVAR- AK Parti iktidarı, 2013 yılında Sudan'da tarım yapmak için girişimlerde bulunmaya başladı. 780 bin 500 hektarlık arazi 99 yıllığına kiralandı. Yüzde 80'i TİGEM'e yüzde 20'si Sudan'a ait bir şirket kuruldu, kadrolar oluşturuldu. Ancak ülkenin çalkantılı siyasi atmosferi ve darbeler süreci, bu girişimin son bulmasına neden oldu.
Tarım Dünyaıs yazarı Ali Ekber Yıldırım, bu süreci "Türkiye’nin Sudan’da tarım yapma macerası bitti" başlıklı yazısında şöyle aktardı:
"Resmi Gazete’de yayınlanan Karar ile Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık şirketindeki kadro ve pozisyonlar da iptal edildi. Karar’da özetle şu bilgilere yer verildi: 'Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğünün (TÎGEM) bağlı ortaklığı olarak kurulan Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık Anonim Şirketinin (Şirket) tasfiye edilmesine karar verilmiştir.
Tasfiye işlemleri ilgili mevzuat kapsamında yürütülerek ortaklık payından kaynaklı tüm hak ve yükümlülükler TİGEM’e devredilir.
Şirketin, 14/7/2021 tarihli ve 2021/362 sayılı Cumhurbaşkanı Karan ile ihdas edilen kadro ve pozisyonları iptal edilerek, 22/1/1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) ve (II) sayılı cetvellerin ilgili bölümlerinden çıkarılmıştır.'
ŞİRKETİN YÜZDE 80’İ TİGEM, YÜZDE 20’Sİ SUDAN’A AİTTİ
Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık Anonim Şirketi 2015 yılında kuruldu. Şirket sermayesinin yüzde 80’i, Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğüne, yüzde 20’si Sudan’a aitti. Türkiye’nin Sudan’da tarımsal üretim yapması konusundaki çalışmalar Mehdi Eker’in bakanlığı döneminde başladı. Faruk Çelik ve Bekir Pakdemirli döneminde ise konu sürekli gündemde tutuldu.
(...)
Sudan’da toprak kiralamanın 10 yıllık hikayesi
– AKP Hükümeti, her dönem Sudan’a özel ilgi gösterdi. Özellikle tarım konusunda bu ülkeyle işbirliği için çalışmalar yıllarca sürdürüldü. Türkiye’nin Sudan’da arazi kiralama girişimi ilk olarak 2013 yılında Mehdi Eker’in bakanlığı döneminde başladı.
– Sudan’da 99 yıllığına 780 bin 500 hektar tarım arazisi kiralandığı, bu arazilerde hem devlet hem özel sektörün tarımsal üretim yapacağı duyuruldu.
– Bakanlar Kurulu’nun 9.11.2015 tarih ve 2015/8234 sayılı kararı ile onaylanan ” Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Sudan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında İkili Tarımsal İşbirliği ve Ortaklığına İlişkin Anlaşma”ya dayanılarak “Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık Anonim Şirketi kuruldu. Şirket sermayesinin yüzde 80’i, Tarım Bakanlığı Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğüne, yüzde 20’si Sudan’a ait.
– Türkiye-Sudan Ticaret ve Ekonomik Ortaklık Anlaşması Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 24 Aralık 2017 tarihinde Sudan’a gerçekleştirdiği ziyaret sırasında dönemin Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi ve Sudan Cumhuriyeti Ticaret Bakanı Hatim El Sir Ali tarafından imzalandı.
– Nisan 2019’da Sudan’da darbe ile yönetim devrilince, Türkiye’nin bu ülkedeki tarımla ilgili faaliyetleri belirsizlik sürecine girdi.
– 2019’da Sudan ile imzalanan Ekonomik Ortaklık Anlaşması bir kez daha toprak kiralama meselesini gündeme getirdi.
– 2021 yılında darbe ile iktidara gelen Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah El-Burhan, Ağustos 2021’de Ankara’ya gelerek Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüştü. O ziyarette de Türkiye’nin Sudan’da tarım yapması yine gündeme geldi. Görüşme sonrasında Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay özel sektöre Sudan’da tarım alanında yatırım çağrısı yaptı.
– Sudan’da tarımsal üretim yapma macerası, 1 Aralık 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık Anonim Şirketinin (Şirket) tasfiye edilmesi ile son buldu." (HABER MERKEZİ)