Seçim mevzuatında YSK yetkilerini artırma planı
Seçim kanunu çalışması kapsamında YSK yetkilerinin artırılması gündemde. Sonbahara bırakılması beklenen çalışmada “seçimlere müdahale” algısının yaratacağı siyasi sonuçlar da hesap ediliyor.
ANKARA – AK Parti’nin uzun süredir üzerinde çalıştığı seçim mevzuatında değişiklik teklifi temmuz ayı ortasında tatile girmesi beklenen Meclis gündeminde görünmüyor. MHP’ye sunulan taslak çalışmanın sonbahara kaldığı konuşulurken bazı yöneticiler değişiklik yapılmayabileceğini de belirtiyor.
Kurban Bayramının başlayacağı 20 Temmuz'dan önce tatile girmesi beklenen Meclis’te 6 haftada 6 teklifin görüşülmesi planlanıyor. Bu teklifler İcra İflas Kanunu, Askeri Ceza Kanunu, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, Turizmi Teşvik Kanunu, Hayvanları Koruma Kanunu ve 4. Yargı paketi olacak.
AK Parti kaynaklarından edinilen bilgiye göre seçim barajının düşürülmesi, hazine yardımının yeni belirlenecek barajı geçen partilere yapılması ve Yüksek Seçim Kurulu Kanunu’nda bazı değişiklikler öngören teklif çalışması ise henüz tamamlanmadı.
SEÇİM KANUNU DEĞİŞİKLİĞİ İÇİN 1 YIL SÜRE VAR
Anayasaya göre seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanamıyor. Seçimlerin 2023 yılının haziran ayında yapılacağını öngören AK Parti’ye göre söz konusu değişikliği yapmak için yaklaşık 1 yıl zaman bulunuyor. AK Partili bir yetkilinin verdiği bilgiye göre çalışma kapsamında seçim barajının dünyadaki örnekleri; dar, daraltılmış bölge, D’Hondt, Milli Bakiye gibi farklı seçim sistemleri ve seçimi organize eden Yüksek Seçim Kurulu’nun görevleri ile ilgili konularda teknik değerlendirmeler yapıldı. Cumhurbaşkanının, “Detaylara girmeyin. Üzerinde çalıştığınız konuları MHP ile görüşün. Onlar da öneri ve tekliflerini iletsinler. Daha sonra bunları yetkili kurullarda konuştuktan sonra bir karara varalım” talimatı verdiği öğrenildi.
BARAJ DÜŞSÜN, 7’Lİ SEÇİM BÖLGESİ GELSİN
Kulislere yansıyan bilgilere göre AK Parti ve MHP seçim barajının yüzde 5’e düşürülmesi konusunda ortaklaştı. Seçimlerde yüzde 3 oy alan partiye hazine yardımı yapılırken bu oranın belirlenecek yeni baraja çekilmesi önerisi ise tartışılıyor. AK Parti’nin tartıştığı önerilerden biri de her ilin 7 milletvekili çıkaracak şekilde seçim çevrelerine bölünmesini öngören daraltılmış seçim bölgesi. Henüz üzerinde uzlaşma sağlanmadığı bilinen öneriye göre Türkiye 90-95 seçim çevresi olacak. Bu durumda 100’e yakın milletvekili olan İstanbul 14 bölgeye ayrılacak.
7’Lİ SEÇİM ÇERESİNDE AK PARTİ FAZLADAN 28 MİLLETVEKİLİ ÇIKARABİLİR
Edinilen bilgiye göre üzerinde çalışılan ve çeşitli simülasyonları yapılan sistemde hangi ilçelerin birleştirileceği farklı sonuçlara neden olacak. Örneğin CHP’nin yüksek oy aldığı Şişli-Beşiktaş’ın bir seçim bölgesi olması durumunda CHP 7 milletvekilinin tamamını alırken Şişli’nin Sarıyer’le birleştirilmesi durumunda milletvekili dağılımı yarı yarıya değişebiliyor. Edinilen bilgiye göre bu sistemde mevcut oy dağılımları üzerinden AK Parti 28 fazla milletvekili çıkarabiliyor. Ancak büyük partilere yarayacağı ifade edilen bu sisteme MHP’nin sıcak bakmadığı biliniyor.
'PARTİLERİN SİCİLİNİ DE YSK TUTSUN'
Seçim mevzuatı kapsamında ele alınan değişikliklerden birinin de Yüksek Seçim Kurulu (YSK) ile ilgili olduğu biliniyor. AK Parti’de seçimle ilgili tüm konularda YSK’nin karar vereceği bir sistemin olması gerektiği savunuluyor. Bu kapsamda Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca teşkilatlanma, üyelik gibi konularda sicilleri tutulan siyasi partilerle ilgili bu işlemlerin YSK’ye devri öneriliyor. AK Parti’de bu konuda “Seçime ilişkin mevzuatta farklı kurumlarda yetki olunca sorun yaşanabiliyor. İmkan varsa bunları YSK’de toplamakta fayda var. Partilerin teşkilatlanma, seçime girme yeterliliği gibi konuları da YSK takip edebilir” deniliyor.
'İL-İLÇE SEÇİM KURULU BAŞKANI HAKİMLER İÇİN DE KARARI YSK VERSİN' ÖNERİSİ
YSK’yi ilgilendiren önemli bir değişiklik önerisi de il ve ilçe seçim kurullarının başkanlıkları ile ilgili. Mevcut düzenlemede bu görevi, illerin en kıdemli hâkimi üstlenirken bu görevin de seçimleri yöneten YSK’ye verilmesi isteniyor. Ancak muhalefet seçim kanununda planlanan değişiklikler yapılırsa üzerinde en çok tartışma yaratacak konunun bu olacağına dikkat çekiyor.
Bu konuda yapılacak olası bir değişiklik için muhalefet cephesinde, “Seçimlerde il-ilçe seçim kurullarının kararları kesindir. Bu konuda YSK üzerinden yetkilendirilme yapılması söz konusu kurulların kararlarının sorgulanmasına yol açar. Aslında YSK içinde de hakim atamalarında 'en kıdemli hakim' kuralı ile YSK’ye takdir hakkı tanınmıyor. Bunu YSK üstlenirse tartışmalı her kararda kurum töhmet altında kalır” diyerek karşı çıkanlar var. "Böyle bir değişiklik her halükarda seçim güvenliğinin tartışılmasına yol açar. En başta seçime müdahale algısı yaratır” değerlendirmeleri yapılıyor.
DEĞİŞİKLİK 'TERS TEPEBİLİR' HESABI
Geçtiğimiz haftalarda MHP’ye sunulan taslak çalışma üzerinde iki partinin değerlendirmelerinin ardından bir karara varılacak. Ancak yapılacak çalışmada ortaklaşma sağlansa dahi söz konusu değişikliğin “Seçimlere müdahale” algısına yol açıp ters tepebileceği hesapları da yapılıyor. AK Parti’de bu kapsamda çalışma devam etse de bir değişikliğe gidilmeyeceği değerlendirmeleri de yapılıyor.