Sahte alkol zehirlenmeleri: ÖTV kalktığında kimse kaçak içkiye ihtiyaç duymaz

Ogün Akkaya

ANKARA - Türkiye’nin farklı illerinde meydana gelen sahte içki kaynaklı ölümlerde artış yaşanıyor. Alkollü içkilerin fiyatlarına yapılan zam, vergilerin artırılması ve etil alkol satışının resmi olarak yasaklanması, insanları sahte içki kullanımına yöneltiyor. Bu durum beraberinde merdiven altı içki üretiminin yayılması ve can kayıpların artmasını getiriyor. 

Piyasaya sürülen ve bandrolü bulunmayan bazı sahte içkilerin içinde normal şartlarda sanayide boya inceltici, antifriz ve cam temizleyici olarak kullanılan metil alkol yer alıyor. Metil alkol, sahte içki üretenler tarafından etil alkole göre daha ucuz olduğu için kullanılıyor. Ev yapımı içki üretenler ise iki alkol türü arasında ayrımı bilmedikleri için metil alkol kullanabiliyor ve alkol zehirlenmesine maruz kalıyor.

‘İNSANLARA GÜVENLİ ETİL ALKOL ARZINI SAĞLAMAK ZORUNDASINIZ’

TMMOB Kimya Mühendisler Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ali Uğurlu’ya göre Türkiye’de alkollü içeceklerin pahalı fiyatlara satılması insanları kontrolsüz ve denetimsiz sahte alkolle baş başa bırakıyor. Özel Tüketim Vergisi’nin alkollü ürünlerde yüzde 76’ya kadar çıktığını hatırlatan Uğurlu, pahalılık karşısında insanların kendi içkilerini evlerinde yaptığını ya da ucuz merdiven altı ürünleri tercih ettiğini belirtti.

Etil alkolden içki üretilmesinin kimyasal bir süreç olduğunu ve alanında uzman kişiler tarafından yapılması gerektiğinin altını çizen Uğurlu, denetim yetersizliğinin de yaşanan alkol zehirlenmelerinde önemli bir rol oynadığını belirterek şunları söyledi: “Piyasa denetlenmediği, etil ve metil alkolü ayırt edemeyen insanlar piyasaya bu içkileri temin ettiği için zehirlenmeler yaşanıyor. Sosyal medyaya girdiğinizde karşınıza yüzlerce metil alkol satış ilanı çıkıyor. Evinize kadar teslim ediyorlar. Geçen yıl 1 Ekim, etil alkolün satışı yasaklandı ama denetlenmediği için halen satılmaya devam ediliyor. Yasak sözde, lafta kaldı. Tüketici çaresiz. İnsanlar bu ülkede alkol tüketiyorsa, bunu sorgulamayacaksınız. Niye içiyor, az mı içiyor, çok mu? Bunu karıştırmamak lazım. İçki pahalı olduğu için tekel bayiden alıp tüketemiyorlar. Eğer merdiven altı gibi bir gerçeklik varsa o zaman insanlara güvenli etil alkol arzını sağlamak zorundasınız.”

‘ÖTV KALKTIĞINDA KİMSE KAÇAK İÇKİYE İHTİYAÇ DUYMAZ’

Türkiye Tekel Bayileri Platformu Başkanı Özgür Aybaş da sahte içki kaynaklı yaşanan ölümlerde son beş yıl içinde arttığını ama yılbaşı yaklaştıkça daha da dikkat çektiğini belirtti. Yükselen döviz kuru, zam ve ÖTV’nin alkoldeki kaçak üretim ve tüketimi arttırdığını belirten Aybaş, “Alkollü ürünlerde yüzde 244’lere varan bir ÖTV oranı var. Bu oran kaldırıldığı zaman kimse durup dururken kaçak içkiye ihtiyaç duymaz. Dünyada bir problem yok. Sadece kendi ülkemizde böyle bir problemle karşı karşıyayız” dedi.

‘ZİNCİR MARKETLER İNSANLARI ETİL ALKOLE ALIŞTIRDI’

Sahte içkiden ölümlerin artması üzerine Tarım ve Orman Bakanlığı, geçtiğimiz aylarda düzenleme yapmış, 1 Ekim 2020’de Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikle evsel kullanım amaçlı etil alkolün satışı yasaklanmıştı. Yasaktan önce etil alkolün zincir marketlerde satıldığını hatırlatan Aybaş, “2017 yılında etil alkol marketlerde satılmaya başlandı. Zincir marketler, insanları alıştırdı, bandrollü ürün satışı düşünce de yasaklattı. Vatandaş kolaya kaçmayı öğrendi, cazip geliyor kendi alkolünü yapması” diye konuştu.

‘ETİL ALKOL SATIŞINA KOTA KONULMASI GEREKİYOR’

Etil alkol satışının yasak olmasına rağmen internet üzerinden ve el altından satışının devam ettiğini belirten Aybaş, içki sektörü dışındaki kişilerin ve meslek gruplarının da satış yaptığını belirterek şunları aktardı:
“Facebook gruplarına ‘etil alkol’ yazdığınız zaman binlerce ilan karşınıza çıkıyor. Etil alkol satışına kota konulması ve sadece eczanelerde reçete ile satışına izin verilmesi gerekiyor. Yasak var ama kimse ilgilenmiyor. Toptancılar kocaman brandalara yazıyor etil alkol sattığını. Hatta yanında hediye de veriyorlar satış yapabilmek için. Engellenme yapıldığı ve ÖTV kaldırıldığı zaman zaten kimse etil alkole yönelmez.”