Başkanlığa 4 ülke örneğiyle itiraz
Yönetim modelinde köklü değişiklik öngören Anayasa teklifinin geniş toplum kesimlerinin görüşü alınmadan yapılmasını eleştiren HDP, “Anayasa nasıl yapılır?” sorusuna 4 ülkeden örnekle yanıt verdi.
ANKARA - AK Parti'nin MHP'nin de desteğiyle Meclis'e sunduğu Anayasa değişiklik teklifine CHP ve HDP muhalefet şerhi düştü. İki muhalefet şerhinde de getirilmek istenen sisteme dönük eleştirilerin yanı sıra değişikliğin yapılış şekline de itirazlar yer aldı.
Anayasanın tüm siyasi partiler ve toplumun geniş kesimlerinin katılımıyla yapılması gerektiğini savunan HDP, örnek olarak da 4 ülke gösterdi.
Muhalefet şerhine düşülen notlar arasında, “Anayasa yapım süreçlerinde, tüm dünyada demokratik süreçler işletilmektedir. Son süreçte Nikaragua, Brezilya, Güney Afrika ve Eritre'de anayasa maddelerinin yazılmasında halkın ve örgütlü sivil toplumun fikrine başvurulmuştur” denildi.
Yakın zamanlarda Anayasa değişikliği gerçekleştirilen bu ülkelerde yapılan çalışma ise şöyle özetlendi:
GÜNEY AFRİKA: Anayasa yazma süreci halkın katılımına açıldı. Bu amaçla seçilmiş kurucu meclis bir yandan halka açık tartışmalar yürütürken diğer yandan halktan toplam 2 milyon dilekçe ve öneri geldi, radyo kanalları, muhtarlıklar, il ve ilçe meclisleri kapılarını halkın katılımına açtı ve birbirine alternatif olarak öne sürülen maddelerin uygulamaya konulduğunda çeşitli halk kesimlerini somut yönde nasıl etkileyeceği konusunda hem uzmanların hem halk kesimlerinin görüşlerine başvuruldu.
ERİTRE: Eritre’de insan hakları konusunda eğitim almış 400 kişi köylere dağılıp anayasanın önemini anlattı, sonrasında anayasa komisyonunun öneri metni halkın tartışmasına açıldı, daha sonrasında da bölgesel, yerel temsilciler ve sivil toplum örgütleri ve sıradan vatandaşlar metin üzerindeki yorum, düşünce ve önerilerini paylaştı.
NİKARAGUA: Nikaragua’da kurucu meclisin halk tarafından seçimi sonrasında oluşturulan bir anayasa komisyonu metin önerisi hazırlandı. Bu metin sivil toplum örgütlerine yollanıp önerileri alındı, daha sonra da hem metin önerisi hem de örgütlü toplumdan gelen öneriler beraberce meclise sunuldu. Bu öneriler Meclise sunulurken aynı anda 150 bin kopya da halka dağıtıldı. 100 bin vatandaş toplamda 73 il ve ilçe meclisi toplantısına katılarak fikirlerini ifade etti. Radyolar yerel meclislerdeki tartışmaları canlı yayınla verdi, gazeteler ve televizyonlar da tartışmalara geniş yer ayırdı. Alınan yorumlar toplanarak ve uzlaştırılarak ikinci bir metin oluşturuldu.
BREZİLYA: Brezilya’da halktan ve örgütlü sivil toplumdan 61 bin anayasa teklifi toplandı, bu öneriler alt komisyonlarda halka açık şekilde tartışıldı ve nihai metin sonrasında oluşturuldu.