İbre başkanlığa doğru kayıyor
AK Parti’nin, MHP lideri Bahçeli'nin çözüm yolu göstermesiyle TBMM’ye sadece 10-15 maddelik bir Başkanlık teklifi getirmesi bekleniyor. Ancak, tedbir elden bırakılmadan son dakikalara dikkat çekilerek daha önceki dönemde anlaşma sağlanan 60 maddenin de konulduğu bir paket olabileceği konuşuluyor.
ANKARA - MHP’nin elini güçlendirmesinin ardından, iktidar kanadının Başkanlık teklifinde izleyeceği yol ve yöntem merak ediliyor. Kulisler, AK Parti'nin 10-15 maddelik Başkanlık sistemini öngören bir paketle geleceği yönünde. Ancak, son dakika gelişmeleri de dikkat alınarak Başkanlık önerisinin yanında, 24'üncü Yasama döneminde anlaşma sağlanan 60 madde ile üç partinin anlaştığı 7 maddelik yargı paketinin de eklenebileceği belirtiliyor.
YENİ BİR ANAYASA MI, ANAYASADA DEĞİŞİKLİK Mİ?
AK Parti'nin TBMM’ye yeni bir Anayasa teklifi mi yoksa mevcut Anayasa için değişiklik teklifi ile gelip gelmeyeceği tartışılıyor. Her iki durumda da Anayasa değişiklik teklifi 184 milletvekilinin imzasıyla TBMM Başkanlığına sunuluyor. TBMM Başkanlığı'na sunulan teklif daha sonra Anayasa Komisyonu’na gelecek.
Teklif, bir alt komisyon kurulup ele alınacak ya da üst komisyonda görüşmeler devam edecek. Komisyonlarda çoğunluk iktidar kanadında olduğu ve Başkanlık düzenlemesinin rahatlıkla geçmesi bekleniyor. AK Parti içinde Başkanlık kırılması olması halinde bunun komisyonda görünmesine izin verilmeyeceğine dikkat çekiliyor.
HER MADDE İKİ KEZ OYALANACAK
Anayasa Komisyonu'nun raporunu vermesinin ardından gözler TBMM Genel Kurulu'na çevrilecek. Burada her madde iki kez görüşülüp, oylanacak ve gizli oylama yapılacak. Eğer, oylamada 330-367 arasında kabul oyu çıkarsa, zorunlu referandum görünüyor. 367 ve üstünde bir rakam çıkarsa Cumhurbaşkanının önünde kullanacağı üç seçeneği var. Cumhurbaşkanı ya düzenlemeyi kabul ediyor, ya da referanduma sunuyor. TBMM’ye iade etme yetkisi de var.
Genel Kurul’da düzenlemenin tümü üzerindeki oylama 330’un altına inerse paket düşmüş sayılıyor. Aynı teklif bir yıldan önce TBMM’ye getiremiyor.
Anayasa'nın değiştirilmesini düzenleyen 175 madde şöyle:
"Anayasanın değiştirilmesi, seçimlere ve halkoylamasına katılma
MADDE 175 - (Değişik: 17/5/1987-3361/3 md.)
Anayasanın değiştirilmesi Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte biri tarafından yazıyla teklif edilebilir. Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki teklifler Genel Kurulda iki defa görüşülür. Değiştirme teklifinin kabulü Meclisin üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun gizli oyuyla mümkündür.
Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki tekliflerin görüşülmesi ve kabulü, bu maddedeki kayıtlar dışında, kanunların görüşülmesi ve kabulü hakkındaki hükümlere tâbidir.
Cumhurbaşkanı Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları, bir daha görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderebilir. Meclis, geri gönderilen Kanunu, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile aynen kabul ederse Cumhurbaşkanı bu Kanunu halkoyuna sunabilir.
Meclisce üye tamsayısının beşte üçü ile veya üçte ikisinden az oyla kabul edilen Anayasa değişikliği hakkındaki Kanun, Cumhurbaşkanı tarafından Meclise iade edilmediği takdirde halkoyuna sunulmak üzere Resmî Gazetede yayımlanır.
Doğrudan veya Cumhurbaşkanının iadesi üzerine, Meclis üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile kabul edilen Anayasa değişikliğine ilişkin kanun veya gerekli görülen maddeleri Cumhurbaşkanı tarafından halkoyuna sunulabilir. Halkoylamasına sunulmayan Anayasa değişikliğine ilişkin Kanun veya ilgili maddeler Resmî Gazetede yayımlanır.
Halkoyuna sunulan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için, halkoylamasında kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu olması gerekir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların kabulü sırasında, bu Kanunun halkoylamasına sunulması halinde, Anayasanın değiştirilen hükümlerinden, hangilerinin birlikte hangilerinin ayrı ayrı oylanacağını da karara bağlar.
Halkoylamasına, milletvekili genel ve ara seçimlerine ve mahallî genel seçimlere iştiraki temin için, kanunla para cezası dahil gerekli her türlü tedbir alınır." (DUVAR)