Maraş esnafı: Ekonomi zaten zayıftı, yarını bilmiyoruz
Deprem sonrası birçok Maraşlının şehri terk etmesiyle kent esnafı kalanlara hizmet vermeye başladı. Esnaf, hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağı görüşünde.
Serkan Alan - Ceren Bayar
MARAŞ - Depremin 11'inci gününde Maraş’ta kurtarma çalışmaları büyük oranda tamamlandı. Çok sayıda can kaybının yaşandığı kentte, hayatta kalan, dükkanı hasar görmeyen ya da az hasar gören esnaf yaralarını sarmaya çalışıyor.
‘İMKANI OLAN GİTTİ, MARAŞ BOŞALDI’
Deprem sonrası çok fazla göç veren kentte hayatta kalanların, cenazelerini defnedip çevre illere gittiğini anlatan Maraşlılar, şehrin boşaldığını, imkanı olanın şehri terk ettiğini ifade ediyor.
BAZI BAKKALLAR HİZMET VERMEYE BAŞLADI
Kentin daha az zarar gören mahallelerindeki bakkal, market gibi bazı küçük işletmelerin hizmet vermeye başladığı Maraş’ta esnaf, kente gelen gönüllüler ve güvenlik personelinin ihtiyaçlarını karşıladığını anlatıyor.
KIYMETLİ MALZEMENİN BULUNDUĞU DÜKKANLARDA 7/24 NÖBET
Kentte en büyük yıkımın yaşandığı merkezde bulunan ve pahaca kıymetli ürünler satan kuyumcu, telefoncu gibi esnafsa dükkanlarının başında 7/24 nöbet tutuyor. Evlerinin ya yıkıldığını ya da ağır hasarlı olduğunu belirten esnaf, dükkanlarının içindeki malzemeyi götürebilecekleri bir yerleri kalmadığını ifade ediyor.
AYAKTA KALAN BİNALARIN HASAR TESPİT ÇALIŞMALARI BAŞLADI
Gönüllü sayısının azaldığı kentte dükkanları kullanılamaz durumda olanlar zarar tespit çalışmasının başlamasını, yetkililerin kendileriyle iletişime geçmesini bekliyor. Kentte bir yandan da ayakta kalan binaların hasar durumlarının belirlenmesi için çalışmalar devam ediyor.
‘ASKER VE POLİS ALIŞVERİŞ YAPIYOR’
Kent merkezindeki tarihi çarşıda bulunan dükkanı hasar görmeyen Adem Tatılmış, deprem esnasında yere düşen malzemelerini toparlayıp, depremin 8. gününde dükkanını açtığını söyledi. Askeri malzeme sattığını belirten Tatılmış, kentte görevlendirilen asker ve polislerin çamaşır, bere gibi ihtiyaçlarını dükkandan karşıladığını anlattı.
‘EKONOMİ ZATEN ZAYIFTI BİR DE DEPREM VURDU’
Depremden önce ekonominin zaten zayıf olduğunu ifade eden Tatılmış, önümüzdeki döneme dair kaygılarını şöyle aktardı: “Ekonomi zaten zayıftı. Bir de arkasından deprem vurunca… Ne diyeyim, devlete de diyecek bir şeyimiz yok. Bundan sonra bilmiyorum nasıl olur. Eskisi gibi olmaz da inşallah hayatta kalabilirsek. Yoksa hükümetten de ne diyelim.”
‘ESKİSİ GİBİ OLMAYACAK’
Maraş’ın deprem bölgesi olduğunu ve devletin gerekli tedbiri almadığını ifade eden Tatılmış, depremden sonra Maraşlıların şehri terk ettiğini belirterek, “Şehirde kimse kalmadı. Yüzde 50’si dışarı gitti. Çoğu da çadırda yaşıyor. İş güç durdu. Eskisi gibi olmayacak” dedi.
‘YERLİ MÜŞTERİM HİÇ YOK’
Maraş merkezde temel gıda ürünleri satışı yapan Mukaddes Kayan ve Yemliha Kayan’ın da depremden evleri zarar görmüş durumda. Depremin ardından dükkanlarını açan Kayanlar kentte “yerli” müşteri kalmadığını, şehir dışından arama kurtarma için gelenlere satış yaptıklarını söyledi. Şehri terk etmek istemediğini belirten Mukaddes Kayan, “İnsanlar gelir mi? Şu an hiç kimse yok. Yerli müşterim hiç yok. İnsanlar gelir mi gelmez mi onu zaman gösterir. Ben olduğunca açarım, gelen olmazsa da o şekilde kapatacağım” dedi. Ürün alabilecekleri toptancı diye bir şeyin kalmadığını belirten Mukaddes Kayan, “Elimdeki mal bitince alabilecek miyim bilmiyorum. Şu an elimdeki malı bitirmeye çalışıyorum. Bitince alamazsam zaten bir şey yapamayacağım” diye konuştu.
Köy ürünleri, yoğurt ve süt başta olmak üzere satış yaptıklarını ifade eden Yemlihan Kayan ise, “Milletin, köylünün sütü, yoğurdu elinde kaldı. Yeme de zam geldi. Sütü ve yoğurdu ben de alamıyorum. Öyle yığıldı kaldı, bu sırada da yeme hala zam yapılıyor. Çok da fırsatçılık yapılıyor, bu işte baya sıkıntı var” ifadelerini kaydetti.
‘DESTEK DE BEKLİYORUZ, İNŞALLAH GELİR’
Depremden sonra az hasarlı evlerine girmek zorunda kaldıklarını, dükkanını da yeni açtığını belirten esnaf Yunus Çam, “Şehir boşalmış durumda. Telefon açtığım birçok kişi Ankara, Erdemli, Mersin’e gitmiş durumda. Şehre köyden bugün geldim bomboş gözüküyor” dedi. “Yarının nasıl olacağını kimse bilmiyor” diyen Çam, “Destek konusunda devletten on bin, on beş bin diye bir duyum aldık. Destek de bekliyoruz, inşallah gelir” ifadelerini kullandı.
‘HİZMET SEKTÖRÜNDEYİZ, MARKETİ AÇMAK ZORUNDAYDIK’
Kentin depremden nispeten az etkilenen bir bölgesindeki market de hizmete başlayan işletmelerden. Market çalışanlarının tümünün depremzede olduğunu ve bir kısmının şehri terk ettiğini belirten Rafet Sürücü, kalan personelle marketi toparladıklarını ve hizmete açtıklarını belirtti. Hizmet sektöründe oldukları için ihtiyaçları karşılamaları gerektiğini düşünerek marketi açtıklarını ifade eden Sürücü, “Halkımızın kişisel bakım ürünlerine, diş fırçası, diş macunu gibi ürünlere ihtiyaçları olduğu için açmak zorundayız. Halkımız bu can derdinde onlara hizmet ettiğimiz için bize teşekkür ediyor” dedi.
Şehir dışından ve yurt dışından desteğe gelen gönüllüler ve kurtarma ekiplerinin de taleplerini karşıladıklarını anlatan Sürücü, mobil pos makinesi dışındaki internete bağlı cihazlarının çalışmadığını ifade ederek, “Elimizden geleni yapıyoruz. Ürün tedariği sağlayan firmaların durumunu da bilmiyoruz. Elimizde kalan ürünlerle idare ediyoruz. Dışarıyla irtibattayız. En çok ihtiyaç olan ürünleri temin etmeye çalışıyoruz” dedi.