Mağazalar el yakıyor, ikinci el pazarına rağbet artıyor

Nur Kaplan

ANKARA – Kış aylarının yaklaşmasıyla birlikte alışveriş hazırlıkları da başladı. Yoksulluk sınırının 23 bin 600 TL’ye yükseldiği Türkiye’de, temel giyim ürünlerinin fiyatlarındaki fahiş artışlar da dikkat çekiyor. DİSK-AR’ın son araştırmasına göre, Türkiye’de 10 milyon insan asgari ücretle geçinmeye çalışıyor. 5 bin 500 TL asgari ücretle hayatını idame ettirmeye çalışan dört kişilik bir aile, sadece kaban ve bot almak istediğinde neredeyse iki asgari ücretini mağazaya vermek zorunda kalıyor. Çoğunlukla dar gelirli ailelerin alışveriş yaptığı iki mağazanın kaban ve bot reyonlarındaki fiyatları inceledik.

MAĞAZALARDAKİ KIŞLIK KIYAFET FİYATLARI NE KADAR TUTUYOR?

Genellikle “Daha ucuz olduğu düşünülerek” alt gelir grubunun kıyafet alışverişi yaptığı bir mağazada kadın kabanları 800 TL ile bin 200 lira arasında iken, kapüşonlu erkek kabanları bin 300 TL civarında. Kız çocukları için kaşe kabanlar ortalama 730 TL iken, erkek çocukların kaşe kabanları bin 350 TL’ye kadar ulaşmış durumda. Yine aynı mağazada kışlık bot ve çizmelerde de fiyatlar el yakıyor. Yetişkinlere yönelik kalın tabanlı bot veya çizmeler bin 500 TL iken, çocuk botları ise 350 TL ile 600 TL bandında. Bu tutarlar göz önüne alındığında dört kişilik bir ailenin “ortalama kalitede” kaban ve bot ihtiyacı 7 bin 500 TL’yi buluyor.

Diğer zincir mağazada da durum farklı değil. Kadın reyonunda bulunan mont fiyatları bin 300 TL iken, kapüşonlu ya da şişme mont olarak satılan erkek kıyafetleri ise bin 500 TL bandında. Çocukların kaşe kabanları ise aynı mağazada 900 ile bin 200 TL arasında değişiyor. Aynı mağazanın ayakkabı reyonunda kadın ve erkek botları 500 TL ile bin 800 TL arasında değişirken, çocukların giyebileceği botların fiyatı da ortalama 500 TL. Bu mağazada dört kişilik bir ailenin kaban ve bot masrafı hesaplandığında ise toplam 6 bin 300 TL tutarına ulaşılıyor. 

PAHALILIK İKİNCİ ELE YÖNLENDİRİYOR

Alım gücünün hızla düşmesi ve mağazalardaki fiyatların yüksekliği nedeniyle vatandaşlar kışlık kıyafet alabilmek için ikinci el ürünlere yönelmiş durumda. Ankara’da uzun yıllardır kurulan, ikinci el kıyafetlerin satıldığı Sıhhiye Pazarı’na giderek burada satılan kaban ve bot fiyatlarını da inceledik. Hayli kalabalık olan pazarda ikinci el ve ‘en pahalı’ olarak satılan kaban 300 TL iken, kışlık botlar ortalama 200 TL.

‘İNSANLARIN MAĞAZADAN ALMAK GİBİ BİR LÜKSÜ YOK’

Kardeşleriyle Sıhhiye Pazar’ında esnaflık yapan bir satıcı, önceden müşterilerinin daha çok gençlerden oluştuğunu fakat son bir yıldır orta yaş üstü insanlarda da artış gözlemlediğini ifade etti. “Gençler de önceden tarz olarak alırdı şimdi temel ihtiyaç olarak alıyor” diyen satıcı, şöyle devam etti: “İnsanların genel olarak bir şey alacak durumu yok ki. 150 liralık bir kaban bile onlara pahalı geliyor. Üniversiteye giden gençler harçlıklarından arttırıp gidip mağazadan alamıyorlar, buraya geliyorlar. Önceden kıyafetler çöpe atılıyordu. Şimdilerde kapalı kıyafet kutuları yaptılar oraya atılıyor.  İnsanlar ikinci el kıyafetlerini, ‘nasıl değerlendirebilirim acaba’ diye buraya getiriyor, 5-10 liraya veriyor. Eskiden çöp toplayanlar gece 2’de getirirlerdi, onlardan alırdık. Şimdi ‘ikinci el kıyafetimi alır mısın’ diye telefon ediyorlar ya da gelip veriyorlar. İnsanların artık gidip mağazadan almak gibi bir lüksü yok.”

‘ELİMDEKİ YIRTIK AMA MECBUR ALACAĞIM’

Sıhhiye Pazarı’na ikinci el kaban almak için gelen bir müşteri ise mağazalardaki fiyatlara ‘el vurulamadığı’nı ifade ederek, defolu ürünlerle kışı geçirmek zorunda olduğunu söyledi. Pazar tezgahının önünde konuştuğumuz müşteri, “Buradaki mallar hep defolu, dikiş yok, renk yok ama 100 TL’ye satılıyor. Kaban alayım dedim kendime. Şu an elimdeki almak istediğim yırtık ama mecburen alacağım. Bir alan da 3-5 tane alıyor. Milletin cebinde para yok ki, mağazalardaki kışlıkları ne ile alacak. Bugün pazar çok kalabalık, hele sabah saatlerinde daha kalabalıktı” dedi.