Dünyada sanata korona desteği

DUVAR - Avrupa’nın tamamını karantina bölgesine çeviren korona (Covid-19) salgını sebebiyle işini kaybeden sanatçılar ve sanat kurumaları için İngiltere, ABD, Almanya, Avusturya, İsviçre, Fransa ve İtalya’da çeşitli devlet destekleri sunuyor. Desteklerin bir kısmı faizsiz kredi, bir kısmı ise tazminat şeklinde ödenecek.

Farklı ülkelerde yaşayan sanatçıların, bir kuruma bağlı olmadan serbest çalışanların ve sanat alanında iş yapan küçük işletmelerin başvurabileceği devlet destekleri açıklanmaya başlandı.

Sanatçılar, galericiler, serbest çalışan yaratıcı sektör profesyonelleri ve sanat dünyasına iş yapan küçük işletmelerde çalışan binlerce kişi, etkinliklerin iptal edilmesi, mekanların kapatılması, sözleşmelerin iptal edilmesi, sergilerin ve müzelerin kapanması yüzünden işini ve gelirini kaybetmiş durumda. Dünya genelinde hükümetler, büyük sektörler kadar kültür sanat sektöründe çalışanların nasıl destekleneceği konusunda kafa yoruyor. İlk etapta sanat sektörü profesyonellerine asgari seviyede bile olsa destek olacak çeşitli destekler ve kredi programları açıklandı. Ülkelere göre durum şöyle:

Almanya

Salgın öncesinde bütçe fazlası veren Alman hükümeti, 23 Mart’ta serbest çalışanlar ve küçük işletmeler için bir paket hazırladı. Kültür Bakanı Monika Grütters, mümkün olan en az bürokrasiyle yardımların dağıtılacağını belirtti. Sanat ve kültür endüstrisinde iş yapanların başvurabileceği birden fazla yardım programı bulunuyor. Federal hükümet yardımı ve acil yardım kredileri kapsamında, serbest çalışanlar ve küçük işletmeler için 50 milyar euroluk bütçe ayrıldı. Tek başına çalışanlar veya en fazla beş personeli bulunanlar, tek seferlik 9 bin euro desteğe başvurabiliyor. Personel sayısı on kişinin altında olanlar için tek seferlik destek miktarı 15 bin euro. Mart 2020’den önce ekonomik sıkıntı yaşayanların başvuramadığı destek için, Korona sebebiyle gelir kaybının bulunduğunu kanıtlamak gerekiyor. Başvurular internet üzerinden yapılacak, detaylar henüz açıklanmadı.

Sosyal izolasyon sebebiyle işini kaybeden veya sözleşmesi iptal olan sanat profesyonelleri ise bulundukları bölgedeki sağlık ofisine başvurup tazminat alabilecekler. Berlin Senatosu, sanat sektörüne yapılacak yardımların 300 milyon euroya ulaşabileceğini beyan etti. Kişiler altı ayda bir 5 bin euro destek alabilecek, firmalar ise üç ayda bir destek başvurusu yapabilecekler. Hamburg’da serbest çalışanlara 2 bin 500 euro, küçük işletmelere (on kişiden az) ise 5 bin euroluk bütçe ayrıldı.

Ernst von Siemens Sanat Vakfı, restoratörler ve kapanan müzelere iş yapan akademisyenler için destek paketi hazırladığını açıkladı. Müzelere kısıtlı restorasyon projeleri veya sergi kataloğu hazırlama projeleri için 2 bin ila 25 bin euro destek verilecek.

ABD

Kongre henüz destek paketini nasıl dağıtacağına karar vermedi. Yılda 75 bin dolar kazananlara 1200 doların yanı sıra çocuk başına 500 dolar; yıllık 99 bin dolar geliri olanlara ise daha düşük destekler ödenmesi gündemde. Totalde 1 milyar dolarlık kredi paketinin küçük işletmeler ve sivil toplum kuruluşlarına dağıtılması düşünülüyor.

New York’taki Metropolitan Müzesi, Korona sebebiyle yıllık gelirinin 100 milyon dolar düşeceğini hesaplıyor ve sosyal medyada #CongressSaveCulture (Kongre sanatı kurtar) etiketiyle sesini duyurmaya çalışıyor.

New York’ta faizsiz 75 bin dolarlık bir kredi paketi önerildi. New York galerilerinde çalışanların çoğu serbest çalışan olduğundan, sanat sektörü profesyonellerine daha fazla destek sunulması için kampanyalar devam ediyor.

Seattle Sanatçı Fonu, gofundme.com adlı siteyi organize etti ve bu süreçte işini kaybedenlere 100 dolardan bin dolara kadar yardım sunuyor. 22 Mart itibariyle bu fondan 45 bin dolar dağıtıldı. Boston’da da benzer bir girişimle sanat sektöründe çalışanlara küçük hibeler verilmeye başlandı. Sanat sektöründe çalışanların işsizlik fonu başvurusu yapma hakkı ise bulundukları eyaletin yasalarına göre değişiyor.

İngiltere

İngiliz Sanat Konseyi (Arts Council England), çok yakında sanat sektöründe serbest olarak çalışanlar için bir fon açıklayacağını duyurdu. 24 Mart’ta gelen açıklamada, sanatçılar, serbest çalışanlar ve kültür merkezleri için 160 milyon sterlin ayrıldığı; bunun 20 milyonunun yaratıcı sektörlere iş yapanlara, 50 milyonunun ise konsey bünyesinde olmayan kültür sanat kurumlarına ayrıldığı belirtildi. 90 milyon sterlin ise konseye bağlı olan ulusal kültür kurumları için kullanılacak.

Sanatçılar ve yaratıcı sektörlere iş yapanlar 2500 sterline kadar nakit yardım alabilecek. İngiliz hükümeti, hizmet ve turizm sektöründe çalışanlar için de yardım fonu hazırlığı içinde.

Avusturya

Hükümet, korona sebebiyle gelir kaybı yaşayacak firmalar ve işçiler için 38 milyar euroluk kaynak ayırdı. Kısa süreli çalışmaya geçen firmalara 4 milyar euro ayrılmış durumda. Bu sisteme geçtiğini beyan eden firmaların çalışanlarının maaşlarının yüzde 90’ı devlet tarafından ödenecek. Avusturya hükümeti sanat sektöründe ve yaratıcı hizmetler sektöründe serbest çalışanlar için de ayrı bir fon hazırlığı yapıyor.

İsviçre

Hükümetin hazırladığı taslak toplamda 41 milyar dolar değerinde. Sanat sektöründe serbest çalışanlar belli kriterlere göre bu fondan yararlanabilecek ve kanton bazında dağıtımı yapılacak. Firmalardan ve sosyal güvencesi olmadan çalışanlardan faiz alınmayacak. Bu fonun 281 milyon doları sadece sanat ve kültür alanında çalışanlara ayrıldı. Sivil toplum kuruluşları da faizsiz hükümet kredisinden yararlanabilecek.

Fransa

Mikro girişimciler kategorisinde bağımsız çalışanlar 1500 euroya kadar tazminat alabilecek. Küçük işletmeler ve serbest çalışanların bu destek için internetten başvuru yapması gerekiyor.

İtalya

Serbest çalışanlara Mart ayı için 600 euro destek verilecek; çocuklarına bakmak zorunda kaldıkları için çalışamayanlara ise aylık gelirlerinin yarısı kadar ‘ebeveyn ödemesi’ yapılacak.

Belçika

Serbest çalışanlar aylık 1290 euro, aileleri varsa 1614 euroya kadar aylık destek alabilecek.

Güncellemeler The Art Newspaper’ın sayfasından takip edilebiliyor.

(Derleyen: Melishan Devrim)