Aylin Yılmaz Çatal: Arabuluculuğun amacı boşanmaları zorlaştırmak

Şaban Çoban

ANKARA- Ankara Barosu Gelincik Merkezi Başkan Yardımcısı Avukat Aylin Yılmaz Çatal, Aile Hukuku’nda da arabuluculuk yönteminin uygulanacağı iddialarını değerlendirdi. Çatal, böyle bir düzenlemenin amacının boşanmaları zorlaştırarak kadınları evliliğe mahkum etmek olduğunu söyledi.

Ankara Barosu bünyesinde kurulan ve dezavantajlı gruplar, kadınlar, çocuklar ve yaşlılara hukuki destek sunan Gelincik Merkezi’nin Başkan Yardımcılığını yürüten Çatal’ın Gazete Duvar’ın sorularına yanıtları şöyle oldu:

Arabulucuk uygulamasının Aile Hukuku’nda da uygulanacağı, bununla ilgili çalışmalar yapıldığı iddiaları var. Böyle bir düzenleme ne getirir?

Hem yazılı hem de sosyal medyadan takip ettiğim kadarıyla Aile Hukuku’nda arabuluculuk çalışmaları 2017 yılından bu yana gündemde. Ne yazık ki yakın bir zamanda zorunlu arabuluculuk getirileceğini düşünüyorum. Bu konuda çalıştaylar yapıldı ve yanılmıyorsam 300 kişi uzmanlık eğitiminden geçirildi. Aile Hukuku’na da arabuluculuk gelecek gibi görünüyor.

Arabuluculuk Daire Başkanlığı sitesine ‘Aile Arabulucuğu’ diye bir e-kitap konuldu. Aile Hukuku’nda arabuluculuk yönteminin uygulanmasını çeşitli örnekler göstererek destekleyen bir kitap bu. Bunu toplumu hazırlama çalışması olarak görebilir miyiz?

Arabulucuk Daire Başkanlığı sitesine konulan bu kitapçığın toplumu aile arabulucuğuna hazırlamaya yönelik olduğunu sanmıyorum. Daha çok biz hukukçuları hazırlamaya yönelik olduğunu düşünüyorum. Toplum hala ‘Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları’ denilen arabuluculuk ve uzlaşma kavramları hakkında çok bilgi sahibi değil.

AİLE HUKUKUNDA ARABULUCULUK OLMAZ

Sizin bu uygulamanın Aile Hukuku’nda uygulanmasının olası sonuçlarına dair düşünceleriniz neler?

Ben şahsi olarak Aile Hukuku’ndan doğan uyuşmazlıklarda arabuluculuğun mümkün olmadığını düşünüyorum. Kaldı ki Arabuluculuk Kanunu’nun 1/2. Maddesi’nde de ‘aile içi şiddet iddiasını içeren uyuşmazlıklar arabuluculuğa elverişli değildir’ denilerek aile içi şiddet içeren olaylarda arabulucuğun mümkün olmadığı açıkça belirtilmiştir. Bilindiği üzere İstanbul Sözleşmesi’nde aile içi şiddet ‘aile içerisinde veya hanede veya mağdur faille aynı evi paylaşsa da paylaşmasa da, eski veya şimdiki eşler veya partnerler arasında meydana gelen her türlü fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik şiddet eylemi’ olarak tanımlanmış. Aile Hukuku’ndan kaynaklı davalarda, özellikle boşanma davalarının neredeyse tamamında yukarıda saydığım şiddet türlerinin var olduğunu göz önünde bulundurduğumuzda Aile Hukuku’nda neden arabuluculuğun uygulanmaması gerektiğini de anlamış oluruz. Yani şiddet içeren eylemler arabulucuğun konusu olamıyorsa Aile Hukuku’nda bu uygulamanın ne mantığı var?

AİLE HUKUKUNDA RABAULUCULUK İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NE AYKIRI

İstanbul Sözleşmesi’nin ihlal edilebileceği ihtimaliyle ilgili düşünceleriniz neler?

İstanbul Sözleşmesi’nin 48/1. Maddesi ‘ Taraf devletler, sözleşme kapsamındaki şiddet eylemlerinde arabuluculuk ve uzlaştırma da dahil, zorunlu alternatif uyuşmazlık çözüm süreçlerini yasaklamak üzere, gerekli hukuki veya diğer önlemleri alacaklardır’ demek suretiyle şiddet içeren tüm uyuşmazlıklarda zorunlu alternatif uyuşmazlık çözüm yollarına yasak getirmiştir. Dolayısıyla Aile Hukuku’nda arabuluculuk yöntemi, İstanbul Sözleşmesi’ne aykırıdır.

DÜZENLEMENİN AMACI BOŞANMALARI ZORLAŞTIRMAK

Arabulucuğu Aile Hukuku’nda da uygulama kararı yasalaşırsa neler yapmayı düşünüyorsunuz?

Tüketici hukukuna getirileceği söyleniyor. Yargı reformu paketinde bile geçiyor olabilir. Öncelikle bu düzenleme yapılmadan önce kadınlara yönelik çalışan sivil toplum örgütleri, baroların kadın hakları merkezleri ile görüşmeler yapılması gerektiği kanaatindeyim. Benim şahsi fikrim böyle bir düzenlemenin amacının boşanmaları zorlaştırarak kadınları evliliğe mahkum etmek.

Gelincik Merkezi’ni bilmeyenler için neler söyleyeceksiniz? Nedir Gelincik Merkezi ve nasıl çalışmalar yapar?

Ankara Barosu Gelincik Merkezi 2011 yılında kurulmuş bir birim. Dezavantajlı gruplara, şiddet mağduru kadın, yaşlı ve çocuklara hukuki destek sunuyoruz. Örneğin şiddet mağduru kadınlar. Genelde sığınma evlerinden yönlendiriliyor kadınlar bize. Örneğin bir kadın buraya geldiğinde biz görüşmeyi yapıyoruz. Burada yaklaşık 80-90 avukat var görev alan. Her gün nöbet tutuyoruz sabahtan öğlene kadar ve öğleden akşama kadar. Bir de Sincan’da bir merkezimiz var. Bu arkadaşlar Gelincik Merkezi üyesi arkadaşlar. Sorunu belirliyoruz ve sistemden bir avukatı görevlendiriyoruz. Avukat yarım saat içinde burada oluyor. Gerekirse 6284 kapsamında tedbirler alması için yetki veriyoruz avukata. Ya da boşanmak istiyorsa kadın, nafaka, velayet, tazminat, bunlar hakkında da görev veriyoruz. Görevlendirdiğimiz avukat 3 gün içinde hiçbir ücret talep etmeden dava açıyor. Ücretsiz avukat atıyoruz. Bu aşamada kendisine gereken tüm hukuki desteği sağlıyoruz.