'Ürperten' sonuç: Bin 389 belediyeye 45 kadın başkan!

ANKARA - 31 Mart Yerel Seçimi, İstanbul başta olmak üzere yapılan itirazlar ve yaşanan tartışmalar nedeniyle kadınların temsiliyeti başlığıyla yeterince konuşulmadı. Kadın Adayları Destekleme Derneği'nin (KA.DER) seçim sonrası hazırladığı verilerden yararlanarak Türkiye genelinde belediye başkanlıklarına seçilen kadın sayısını derledik. Türkiye genelindeki toplam bin 389 belediye başkanlığı koltuğuna yalnızca 45 kadın oturmaya hak kazanırken, YSK'nin KHK ile ihraç edilenlere mazbata verilmeme kararıyla bu sayı 43'e düştü.

TOPLAM ADAYLARIN YÜZDE 7.8'İ KADIN!

Siyasi partilerin adayları ve bağımsızlarla birlikte 31 Mart Yerel Seçiminde toplam 8 bin 257 kişi belediye başkanlıklarına aday oldu. Tüm adaylar içerisinde kadınların sayısı ise 652 ile sınırlı kaldı. Toplam aday sayısı içindeki kadınların oranı yüzde 7.8'e denk düştü.

AK Parti'nin kesinleşen bin 282 adayından sadece 26’sı kadın oldu. İktidar partisinin toplam adaylarının içerisinde kadınların oranı yüzde 2.02'de kaldı. CHP’nin 882 adayından ise sadece 50’si kadındı. CHP'nin tüm adaylar içerisindeki kadınların oranı yüzde 5.66 oldu.

EN YÜKSEK ORANDA KADIN ADAY ÇIKARAN PARTİ TKP

Cumhur İttifakı ortağı olan MHP bazı kentlerde aday göstermedi. MHP'nin onaylanan 817 adayından sadece 23'ü kadındı ve adaylar içerisinde kadınların oranı yüzde 2.81'de kaldı. Yerel seçim öncesi CHP ile ortaklık kuran İYİ Parti ise 562 aday açıkladı. İYİ Parti'nin 27 kadın adayı, tüm adaylar içerisinde yüzde 4.80'e denk düştü.

Saadet Partisi’nin bin 372 adayından yalnızca 39’u kadındı ve bu yüzde 2.84 gibi bir orana eşdeğer oldu. Her makamda eş başkanlık sistemini uygulayan HDP’nin YSK'ye teslim ettiği listedeki 234 adayından 50’si kadındı ve bu yüzde 21.36’lık bir orana denk geldi.

Adaylık sürecinde 165 aday açıklayan TKP'nin kadın aday sayısı ise 43 oldu. Tüm partiler içerisinde bakıldığında adayları arasında yüzde 26.06 oranla TKP en yüksek kadın aday çıkaran parti oldu. Sandık sonuçlarına göre ise yalnızca 1 belediye kazanan TKP'de hiçbir kadın aday seçimi kazanamadı.

81 İLİN 5'İNDE KADIN ADAYLAR SEÇİLDİ

31 Mart yerel seçimlerinde büyükşehirlerde, AK Parti'nin Gaziantep adayı Fatma Şahin, CHP'nin Aydın adayı Özlem Çerçioğlu ve HDP'nin Van adayı Bedia Özgökçe Ertan kazanan kadınlar oldu. HDP'nin Siirt Belediye Başkanı adayı Berivan Helen Işık ve Hakkari Belediye Başkan adayı Seher Kadiroğlu Ataş ile birlikte 81 ilde 5 kadın belediye başkanı seçildi. Seçilen 45 kadın belediye başkanının 38'i ilçe belediyesi, 2'si de belde belediyesinde yer aldı.

MHP'NİN TEK KADIN BELEDİYE BAŞKANI BULUNUYOR

Seçimi önde bitiren kadınların 8'i AK Parti'den, 10'u CHP'den, 24'ü HDP'den ve 1'i MHP'den aday olmuştu. Bilecik'in Pazaryeri ilçesinde Zekiye Tekin ve Elazığ'n Keban ilçesinde Fethiye Aslan bağımsız olarak seçime girip seçim yarışını önde tamamlayan isimler oldular. MHP'nin tek kadın belediye başkanı ise Gümüşhane'nin Kelkit İlçesi'ne bağlı Deredolu Beldesi'nde yarışı kazanan Özgül Alkan oldu.

 SEÇİMİ KAZANANLARA MAZBATALARI VERİLMEDİ

YSK yapılan itirazlar üzerine, KHK ile ihraç edilenlere mazbatalarının verilmemesi yönünde karar verdi. KHK'li oldukları gerekçesiyle mazbataları verilmeyen 6 belediye başkanı da HDP'den seçilmişti. Eş başkanlık sistemini uygulayan HDP'nin YSK'ye sunduğu listede, 6 KHK'li adaydan ikisi kadındı. YSK'nin kararıyla seçimi kazanan Van Edremit'te Gülcan Kaçmaz Sayyiğit ve Van Çaldıran'da Leyla Atsak'a KHK ile ihraç edildikleri için mazbataları verilmedi.

'KADIN ADAYLAR SEÇİLME ŞANSI ZOR OLAN YERLERDEN ADAY GÖSTERİLDİ'

KA.DER Genel Başkanı Nuray Karaoğlu'na "31 Mart Yerel Seçimlerinden kadınlar için nasıl bir sonuç çıktı?" sorusunu yönelttik. Adaylar arasında kadınların sayısının 652 ile sınırlı kaldığını hatırlatan Karaoğlu, "Birçok kadın aday, seçilme şansı zor olan yerlerden aday gösterildi. Bu sayılar, yerel yönetimlerde eşit temsilden çok uzak bir durum ile karşı karşıya olduğumuzu bir kez daha göstermiştir.Aslında, kadınların aday adaylığı sürecinden gelen haksızlık ve eşitsizlik durumu, seçim sonuçlarına da bu şekilde yansıdı. Dünya Ekonomik Forumu'nun her yıl yaptığı "Küresel Toplumsal Cinsiyet Uçurumu Raporu'na" göre, Türkiye 149 ülke arasında 130'uncu sırada yer almaktadır. Bu utanç verici tablodan, Türkiye'deki siyasi partilerin karar alıcılarının doğrudan doğruya sorumluluğu vardır. Çünkü, liderler statükoyu muhafaza etmezler ve bir toplumda değişimi ve dönüşümü başlatan kişilerdir" diye konuştu.

'KADINLAR PARTİLERDEN SİYASETİN ERKEK EGEMEN KURALLARI NEDENİYLE DESTEK GÖRMÜYORLAR'

"Bu tablo tesadüf mü yoksa doğrudan 'erkek siyasetin' ürünü mü?" sorusuna ise KA.DER Başkanı'nın yanıtı, "Elbette, bu bir tesadüf değil! Yaptığımız çalışmalarda aslında kadınların siyasette etkin yer almayla ilgili yoğun talepleri var. Hem KA.DER üyelerimizin içerisinde hem de siyasi partilerde kadınların aday olmayı istediklerini biliyoruz. Ancak kadınlar, partilerden siyasetin erkek egemen kuralları nedeniyle yeteri kadar destek görmemektedirler" oldu.

'KADINLAR LEHİNE DEĞİŞİMİ BAŞLATACAK OLANLAR DA YİNE KADINLAR'

"Bu tablo nasıl değişebilir? Burada seçmene nasıl kilit bir rol düşüyor?" sorusuna ise Karaoğlu, "Kadınlar nüfusun yarısını oluşturmaktadır. Dolayısıyla, seçmenlerin de yaklaşık yüzde 51'ini kadınlar oluşturuyor. Bu nedenle, kadınlar lehine değişimi ve dönüşümü başlatacak olanlar da yine kadınlardır. KA.DER olarak diyoruz ki, kadınlar kadın adaylara oy verin! Ayrıca, kadınların örgütlü olarak hareket etmeleri, ortak kadın adaylarda birleşmeleri önemlidir. Aynı zamanda değişim ve dönüşüm erkeklerle birlikte gerçekleşeceğinden, erkek seçimlerin de kadın adaylara oy vermelerini istiyoruz" yanıtını verdi.

'BU SEÇİMİN KAZANANI KADIN MUHTARLAR OLDU'

Yerel seçimler öncesi kadın aday adaylarının sayısının çok olduğunu fakat partiler tarafından listelerde kadın adaylara az yer ayrıldığını hatırlatan Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı Canan Güllü, "Bu seçimin geleceği geçmişten belliydi. Geçmiş genel seçimde de kadınlar hem adaylaştırılmadı hem seçimin sonuçlarında kazanan tarafta olmadılar. Yerel seçimlerde de bundan önceki 'aday yoktu, adaylaştıramadık' bahanesinin tersine rakamlar vardı. Hem belediye başkanlıklarında hem meclis üyeliklerinde çok sayıda aday adayı vardı. Bu seçimin kazananı kadın muhtarlar oldu. Kadın muhtar sayısının artması belki de bu dönemdeki en büyük sevinebileceğimiz şeydi" dedi.

'SEÇİLEN KADIN SAYISI 82 MİLYONLUK TÜRKİYE İÇİN ÜRPERTİCİ'

Eş başkanlık sisteminin Anayasa'da düzenlenmesi gerektiğini belirten Güllü sözlerini şöyle sonlandırdı, "Bu sayılar içerisinde eş başkanlık rakamları da var. Eş başkanlığın tartışmaya açılıp Anayasa'ya yerleştirilmesi gerekiyor. Bu konu dahilinde partilerin de kendi içinde kota sistemini tüzükleri içerisine almaları gerekiyor. Partiler yalnızca genel seçimlerde değil, yerel seçimlerde de kadın erkek eşitliğine dikkat etmeliler. Bugün seçilen kadın sayısı 82 milyonluk Türkiye için ürpertici bir rakamdır. Herkesin bu konuya gerekli dikkati göstereceğine inanarak önümüzdeki yılların seçimleri için çok çalışmamız gerektiğine inanıyorum."