İstanbul95: ‘Kente üç yaşındaki bir çocuğun gözünden bakacağız’

DUVAR - Mega kentin küçük sakinleri için İstanbul’u daha yaşanabilir bir kent haline getirmeyi hedefleyen 'İstanbul95' projesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ve Hollanda merkezli Bernard van Leer Vakfı (BvL) iş birliğiyle yürütülüyor. Proje kapsamında 0-3 yaş arası çocuk sahibi olan dezavantajlı ailelere hamilelik, doğum sonrası depresyon, beslenme, beyin gelişimi gibi pek çok konuda rehberlik hizmeti veriliyor. Erken çocukluk gelişimi üzerine çalışan Bernard van Leer Vakfı’nın (BvL), daha önce İstanbul’daki dört ilçe belediyesinde pilot uygulama olarak yürüttüğü proje, İBB bünyesinde daha geniş kitlelere ulaştırılacak. Bu kapsamda her yıl 1000-1500 aileye mentörlük hizmeti verilmesi hedefleniyor.

“Tüm çocuklar için eşit bir başlangıç” sloganıyla yola çıkan projenin detayları, bilgilendirme toplantısında paylaşıldı. Blog yazarı (blogcuanne.com) Elif Doğan’ın moderatörlüğünde gerçekleşen toplantıya, İBB Sosyal Hizmetler Daire Başkanı Yavuz Saltık, İBB Park Bahçe ve Yeşil Alanlar Daire Başkanı Prof. Dr. Yasin Çağatay Seçkin, Bernard van Leer Vakfı Program Koordinatörü Neslihan Öztürk ve Bernard van Leer Vakfı Yerel Yönetimler Danışmanı Fikret Toksöz katıldı.

0-3 YAŞ NEDEN ÖNEMLİ?

Bilim insanları beyin gelişiminin yüzde 85’nin 0-3 yaş arasında gerçekleştiğini belirtiyor ve bu dönemi 'altın çağ' olarak adlandırıyor. Bu bilgiden hareketle yola çıktıklarını söyleyen Neslihan Öztürk, projenin İBB bünyesinde daha geniş kitlelere ulaşacağını ve kamu kaynağıyla sürdürülebilir hale geleceğini belirtiyor. Projenin ana bileşenlerini ebeveyn rehberliği, kamusal ve yeşil alanlar, veriye dayalı karar verme ve hareketlilik olarak tanımlayan Öztürk, şöyle devam ediyor:

“Anne ilk altı ay kendi stresinden bebekle çok fazla iletişim kuramıyor. Ev ziyaretçileri annelere doğum sonrası depresyon ve beslenme konusunda bilgiler veriyor. Bebekle hangi oyunlar oynanır, evde nasıl oyuncak yapılır diye mentörlük sağlıyor. Sosyo ekonomik açıdan dezavantajlı aileler, genellikle kalabalık aileler oluyorlar. Gördük ki anneanneler, babaanneler ve dedeler de ilerleyen vakitlerde programa katılmaya başladılar."

ÇOCUKLARA 'NASIL BİR PARK İSTERSENİZ' DİYE SORULDU

Bernard van Leer Vakfı Yerel Yönetimler Danışmanı Fikret Toksöz, projenin birleştirici bir yanı olduğunu ve hem AK Parti hem de CHP tarafından sahiplenildiğini belirtiyor: "AK Parti, projeyi örnek proje olarak gösterdi. CHP de programına çocuklarla ilgili maddeler koydu. Ama asıl desteği İmamoğlu’ndan gördük, bu bizi çok sevindirdi.”

Katılımcılık ilkesini çok önemsediklerini belirten Toksöz, dokuz yaş altı çocuklarla toplantı yaparak fikir aldıklarını anlatıyor: “Çocuklara nasıl bir park istediklerini sorduk buna verilen cevaplardan ikisi çok ilginçti. Bir çocuk yere bir minder çizmişti. ‘Bunu niçin yaptın?’ dediğimizde ‘Düşünce her tarafım ağrıyor bunun için koydum’ dedi. Bir başka çocuk bank resmi yaptı, nedenini ise şöyle açıkladı: ‘Annem ayakta kalmasın diye bank yaptım.”

‘AİLELER İÇİN AKTİVİTE TAKVİMİ HAZIRLANDI’

İBB Sosyal Hizmetler Daire Başkanı Yavuz Saltık, aile ziyaretleri temelli rehberlik hizmetiyle yılda en az bin aileye ulaşmayı hedeflediklerini belirtiyor. Projede görev alan sosyal çalışmacıların aileleri, hamileliğin birinci ayından itibaren ayda bir doğumdan sonra ise ayda iki kez ziyaret ettiklerini ifade eden Saltık, şöyle devam ediyor: “Hafta hafta hangi aktivitenin yapılacağı bir takvime bağlandı ve bebeğin ailesi bu takvim çerçevesinde bilgilendirildi.”

Veriye dayalı bir yönetim anlayışını benimsediklerini belirten Saltık, İBB’nin 150 Mahalleye 150 Kreş projesiyle geçen yıl 16 kreş açıldığını, bu yılın sonuna kadar ise beş kreşin daha açılacağını ifade ediyor. “Oyunu son derece ciddiye alıyoruz, bir sosyal hizmet olarak görüyoruz” diyen Saltık, çocukların fiziksel ve sosyal gelişimini desteklemek için oyun alanlarını ve oyun türlerini artıracaklarını söylüyor.

‘0-3 YAŞA ÖZEL OYUN ALANLARI’

İBB Park Bahçe ve Yeşil Alanlar Daire Başkanı Prof. Dr. Yasin Çağatay Seçkin ise İstanbul’un 0-3 yaş arası çocuklara ve ailelerine uygun bir kent tasarımına sahip olması için çalışmalar yürüttüklerini söylüyor. Kentteki birçok parkın doğal malzemeler kullanılarak dönüştürüldüğü anlatan Seçkin, 0-3 yaş grubundaki çocuklara kumla ya da toprakla oynayabilecekleri ve kendi oyunlarını inşa edebilecekleri alanlar tasarlandığını ifade ediyor.