‘İnsanlar utandığından iş yerlerine kiralık afişi asamıyor’
Covid-19 salgınına karşı alınan tedbirler esnafı olumsuz etkilerken birçok iş yeri kapanmaya başladı. Birçok kentte camına “kiralık-satılık” yazılı afiş asan dükkân sayısı her geçen gün artarken, emlakçılara göre bir o kadar da 'görünmeyen kiralık' iş yeri var. Emlakçılar, “İnsanlar utandıkları için dükkânlarına kiralık afişi asamıyor, kiraya veremiyor” ve “Kimse ne yapacağını bilemiyor” diyor.
ANKARA- Covid-19 pandemisi sürecinde ekonomik olarak zor günler geçiren çok sayıda iş yeri kepenk indirdi. Bu dönemde kentlerin işlek caddelerinde kiralık ilanı olan dükkân sayısı da gözle görülür biçimde arttı. Hükümetin açıkladığı 'iş yeri kira olan büyükşehirlerdeki esnafa 750, küçük şehirlerdeki esnafa 500 TL kira yardımı' da 2021 yılına kaldı. Salgın nedeniyle esnafın zor günler geçirdiğini, birçoğunun iş yerini devretmeye çalıştığını belirten emlakçılara göre gelecekte kiralık ilan sayıları daha da artacak.
‘NE YANA BAKSANIZ KAPALI DÜKKAN GÖRÜYORSUNUZ’
Salgın döneminde kapanan iş yerlerine ilişkin net bir sayı tespit edemediklerini belirten İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası Yönetim Kurulu Başkanı Nizameddin Aşa’ya göre ne yana bakılırsa bir boş dükkân ve kiralık ilanı görülebilir. Özellikle kafe, restoran ve kahvehane gibi işletmelerin salgın sürecinde çok daha fazla kapandığını belirten Aşa, “Çarşılara gittiğinizde kiralık ilanı gördüğünüz yerlerin çoğunu bu işletmeler oluşturuyor. Ne yana baksanız kapalı dükkân görüyorsunuz” dedi. Yeni iş kurup iş yeri kiralama talebiyle emlakçılara giden kişi sayısının oldukça düşük olduğunu belirten Aşa, “Gelenler devretmek için geliyor. Şu anda kimse de göze almıyor ve devir işine sıcak bakmıyor. Zaten iş yapsa insanlar kendi devam edecek ama piyasanın ne zaman açılacağını da öngöremiyoruz” ifadelerini kullandı.
‘YÜKSEK KİRALI OFİSLER BOŞALIYOR’
Dükkân ve mağazaların dışında 'ticari ofis' olarak adlandırılan iş yerlerinde de büyük sorun olduğunu, İstanbul’daki nitelikli ofislerin yüzde 35’inin boşaldığını vurgulayan Nizameddin Aşa şöyle devam etti: “A Plus dediğimiz nitelikli ofislerde de sıkıntı yaşanıyor. Birçok şirket evden çalıştığı için yüksek kiralı ofisler şu anda boşalıyor. Şirketler daha küçük daha uzak semtlerde kirası ucuz yer arıyor. İşyeri sahipleri ‘zaten evden çalışıyoruz bu kadar kira ödemeye gerek yok’ diye düşünüyor.
‘KİMSE NE YAPACAĞINI BİLMİYOR’
Mülk sahipleri ile kiracılar arasında sorunlar yaşanıyor. Esnaf dükkânını açamadığı için kira ödeyemiyor. Bazı mülk sahipleri ‘iki üç ay almayayım ya da yarısını alayım’ diyor ama bazısı da bununla geçindiğini, almazsa olmayacağını söylüyor. Evlerde de aynı çatışma durumu yaşanıyor. Özellikle öğrencilerin yaşadığı evlerin çoğu boşaltıldı. Çocuklar memleketlerinde kalıyor. Ya evlerini boşaltıp ya da eşyalarını bile almadan gittiler. Burada da çatışmalar var ve kimse ne yapacağını bilmiyor. Çünkü iki taraf da haklı.”
‘DAHA ÖNCE GÖRMEDİĞİMİZ YERLERDE KİRALIK İŞ YERLERİ VAR’
Ankara Tüm Emlakçılar Esnaf Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Rıfat Yetkin’e göre Ankara’da da durum İstanbul’dan farklı değil. Çoğu iş yerinin kapalı ve kira ödeyemez durumda olduğunu ifade eden Yetkin, “Esnaf zor durumda. Çoğu esnaf kirasını ödeyemez durumda. Ankara’da daha önce görmediğimiz yerlerde çok sayıda kiralık ilanı var. Esnaflar kapatmak zorunda kaldığı için, çok popüler olan yerlerde bile kiralık ilanlarıyla karşılaşıyorsunuz. Daha önceden yüksek miktarda hava paraları konuşulup boş dükkân bulunamazken şimdi hemen her işlek caddede 10’un üzerinde kiralık yer var” dedi.
‘BİR BU KADAR DA GÖRÜNMEYEN KİRALIK VAR’
Kiralık dükkânları tutacak yeni müşteri bulamadıklarını belirterek, “Bu dönemde dükkân kiralamak çok zor” diyen Yetkin sözlerini şöyle sürdürdü: “Sizin yollarda gördüğünüzün en az iki katı kiralık iş yeri var. Bir bu kadar da görünmeyen var. İnsanlar utandıklarından dolayı iş yerlerine kiralık afişi asamıyor, kiraya veremiyor. Alacakları ya da verecekleri olduğu için devretmek istediklerini ilan edemiyorlar. Şu anda açık olan ve devretmek isteyen iş yeri sayısı da bir hayli fazla. Bize bildirip, ifşa edilmeden dükkanın kiraya verilmesini devredilmesini isteyenler var. Mal sahiplerinin çoğu da bu dönemde kira alamayacağı için mülklerini satmak istiyor."
‘KİRA DESTEĞİ ESNAFIN BÜYÜK ÇOĞUNLUĞUNU KAPSAMIYOR’
Salgının sürmesi durumunda kiralık iş yeri sayısının daha da artacağını, hükümetin kira desteğinin yeterli olmadığını belirten Ahmet Rıfat Yetkin, şunları söyledi: “Burada en büyük görev devlete düşüyor. Kira desteği yapacaklarını söylediler ama esnafın büyük çoğunluğunu bu yardım kapsamıyor. Emlakçı esnafı da zor günler yaşıyor. Bu dönemde bazı meslekler mücbir sebepler kapsamına alındı. Bizim en büyük sıkıntımız bu kapsama alınmamamız. Kira yardımlarından, kısa çalışma ödeneğinden yararlanamadık.”
Emlakçıların taleplerinin karşılanmadığını ifade eden İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası Yönetim Kurulu Başkanı Nizameddin Aşa ise “Neticede biz de esnafız ve biz de iş yapamıyoruz şu anda. Ama 'yaptığınıza sayın' diyorlar. İş emlakçıya geldiğinde ne hikmetse kapılar kapanıyor, bankadan bile kredi vermiyorlar” ifadelerini kullandı. (DUVAR)