GÜNTİAD Başkanı Mehmet Dalkıran: Üretim ve istihdam için ucuz krediye ulaşım sağlanmalı

DİYARBAKIR - Yakın zamanda tesadüfen tanıştığım bir iş insanı, yatırım yapmak üzere Diyarbakır’da bulunduğunu söyledi. Görüşmelerde bulunmak üzere Diyarbakır’a gelen adam, tekstilde 2 bin kişiyi istihdam edebilecek kapasitede bir yatırımdan söz ediyordu.

Bir süre sonra Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) Meclis Üyesi ve Dış Ticaret Komisyon Başkanı Baran Türk, pandemiye rağmen Diyarbakır’ın yabancı yatırımcılar açısından cazibe merkezi olduğunu söyledi. Baran Türk, 2017 yılına kadar Diyarbakır’a sermayesinin tümü yabancı olan toplam 5 yabancı yatırımcının yatırım gerçekleştirdiğini, son dört yılda ise 22 yabancı firmanın Diyarbakır’da yatırım yapmayı tercih ettiğini belirtti.

Diyarbakır’a söz konusu ilginin nedeni ne olabilirdi? Hükümetin teşvik paketlerinin ne kadar etkisi oldu? Bu soruların cevabını almak üzere Güneydoğu Tekstil Sanayi ve İş İnsanları Derneği (GÜNTİAD) Başkanı Mehmet Dalkıran ile Tekstil İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’ndeki iş yerinde görüştük.

‘GALİBA ŞANSLIYDIM’

Bu görüşmede Dalkıran’ın ilk atölyesini İstanbul’da açtığını öğrendim. Aslında Bismilli Dalkıran’ın iş insanı olma süreci için “bir başarı öyküsü” demek mümkün. Henüz 18 yaşında gittiği İstanbul’da, kısa sürede bir tekstil atölyesinde iş buluyor Dalkıran. “Galiba şanslıydım, bir haftada iş buldum ve makineci olarak işe başladım” diyor Dalkıran. Dikiş makinesine aşinalığı annesinin kullandığı dikiş makinesi sayesindedir. “Yoksa çiftçiyiz biz” diyerek, tekstilde çalışmasının biraz tesadüf olduğunu belirtiyor.

Dönemin önemli firmalarından birinde çalışıyor Dalkıran. İşini de sevince iki yılın sonunda üretim sorumluluğunu üstleniyor. Böylece bir tekstil firmasında işlerin nasıl yapıldığını öğrenme fırsatı da buluyor.

DEPREMDEN SONRA

1999 depremi bir dönüm noktası oluyor Dalkıran için. Deprem stresinden kaçıp memleketine geri dönüyor. Ancak birkaç ay sonra çiftçilik yapamayacağını anlıyor. Bir de İstanbul her haliyle çağırıyor gibidir. Orada bir çevre oluşturmuş, sevdiği bir iş edinmiş, bir hayat kurmuştur.

Dalkıran, “İstanbul’a döndüm ancak bu kez aklımda kendi işimi kurma fikri vardı. Kendi firmamı kurdum, işleri yoluna koyabilmek için gece gündüz çalıştım” diyerek anlatıyor süreci. Depremden sonra 6 ay kadar ara verdiği tekstil işine bu kez daha kararlı ve bilinçli bir şekilde dönmüştür.

Çok çalışarak arzuladığı başarıyı elde etmiştir. Yine de aklı memleketinde, Diyarbakır’dadır. Hükümetin teşvik paketleri birçok sanayici gibi Dalkıran’ı cezbeder ve Diyarbakır’a 27 yıl sonra yatırımcı olarak geri döner.

MEMLEKET SEVGİSİ

İş insan İstanbul’un sağladığı olanakları bırakarak Diyarbakır’a neden döner? Dalkıran, “Bir gün memlekete dönmeyi, burada yatırım yapmayı hep hayal ediyordum” diyor ve şöyle devam ediyor: “İnsanlarımızın mevsimlik tarım işçisi olarak Ege’de, Karadeniz’de zor koşullarda çalışması, ırkçı saldırılara uğraması kabul edilir bir durum değildi. Burada yapacağımız yatırım insanlara iş imkanı sağlayacak ve başka şehirlerde çalışmasının önüne geçecekti. Bu düşünce önemli bir motivasyon oldu, burada yatırım yapmak için.”

Tekstil sektöründe kadınlar da iş bulabilecektir ve Dalkıran bunu çok önemsemektedir. Dalkıran, “Kadınların çalışma hayatına katılması çok önemlidir. Sadece ev ekonomisine katkı sağlaması açısından değil, ekonomik bağımsızlıklarını edinebilmeleri ve hayatın her alanında rol alabilmeleri için önemlidir. Bugün çok sayıda kadın çalışıyor firmamızda ve bundan sevinç duyuyoruz” diyor.

TEŞVİK PAKETİ VE GENÇ NÜFUS

129 hektarlık bir alana sahip olan Diyarbakır Tekstil İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’nde inşaat 2019’da başladı. 105 adet sanayi parseli bulunan Tekstil İhtisas OSB’de 61 firma ile sözleşme yapıldı. 1,2 milyar TL’lik yatırım yapan firmalar, 8 bin 687 kişiye istihdam sağlanacağı taahhüdünü verdi.

Dalkıran, OSB’de kendileriyle birlikte bazı firmaların faaliyete geçtiğini, bazılarında inşaatın devam ettiğini belirterek, Diyarbakır Tekstil İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’ne ilgiyi anlattı.

Dalkıran, ilginin nedenleri arasında devletin sağladığı olanaklar ve genç nüfusu gösteriyor: “Sigorta, İŞKUR, sendika, kalkınma ajansı gibi desteklerin alınması nedeniyle maliyetler başka bir il ile kıyaslandığı zaman yarı yarıya düşüyor. 6. Bölge teşviki çok büyük avantaj sağlıyor yatırımcıya. Bunun yanı sıra genç bir nüfus var Diyarbakır’da. Dolayısıyla Diyarbakır, yatırım yapmak isteyen tekstil firmaları için cazibe merkezi oldu.”

Dalkıran, 1. etabın 64 firmaya tahsis edildiğini, 19 firmanın üretime başladığını, 45 firmanın inşaatının ise devam ettiği bilgisini de paylaştı.

Dalkıran’ın verdiği bilgiye göre, firmalardan yoğun ilgisi üzerine OSB’de yer tahsisi bitti ve 9 firma açıkta kaldı. Yeni başvurular da gelince 2. etap OSB için 189 hektarlık bir alan için Sanayi Bakanlığı’na müracaat yapıldı ve kabul edildi.

“Daha önce sadece bölge insanı gelip burada yatırım yapıyordu” diyen Dalkıran, “Ama bugün her bölgeden yatırım talebi için müracaat edenler var” diyor.

PANDEMİ, KURDAKİ DALGALANMA

2 etap Tekstil İhtisas OSB tam teşekküllü faaliyete geçtiğinde Diyarbakır’da binlerce insan istihdam edilecek. Kadınlar iş bulacak ve mevsimlik tarım işçileri göç etmek zorunda kalmayacak. Bunlar olumlu umutlar ve gelişmeler elbette.

Dünyayı etkileyen COVİD-19 pandemisini teşvikin sağladığı olanaklarla atlatabilen tekstil firmaları kurdaki dalgalanma ve doğalgazdaki kesinti sıkıntısını nasıl atlatacaklar?

“Pandeminin etkisi bitmeden, daha kendimizi toparlayamadan kur problemi ortaya çıktı” diyen Dalkıran, finansa erişiminden iş yapmaya kadar ciddi problemler yaşadıklarını dile getirdi.

Kur dengesizliği, hammadde artışları, sipariş almada ciddi problemler yaşandığını belirten Dalkıran, yine de umudunu büsbütün yitirmemiş, “Tüm olumsuzluklara rağmen üretime devam ettik ve geçen yıla oranla tekstil ihracatında yüzde 90’lık bir artış grafiğini yakaladık” diyor.

Doğalgaz kesintisinin bütün sanayicilere ağır sıkıntılar yaşatacağından emin olan Dalkıran, her firmanın koşulları değerlendirdiğini ve en az hasarla süreci atlatmaya çalıştığını söyledi.

2022’nin çok daha zor geçeceğini ve yılın ilk yarısında çok büyük sorunların sanayicileri beklediğini söyleyen Dalkıran, “Kur korumalı paketin de sürdürülebilir olduğunu düşünmüyoruz” diyerek kaygılarını dile getirdi.

Dalkıran, mevcut istihdamı koruyabilmesi için üreticilerin ucuz krediye rahat ulaşabilmesi gerektiğini ifade ederek, “Hem mevcut istihdamı kaybetmemek hem de ayakta durabilmek için ucuz kredi şart” diyor.

HEDEF ‘TOPRAKTAN PODYUMA’                               

Mehmet Dalkıran, GÜNTİAD olarak Diyarbakır’ı modanın merkezi haline getirmeyi hedeflediklerini de söyledi. Diyarbakır’da kaliteli pamuk üretildiğine dikkat çeken Dalkıran, “İplik fabrikalarımız, örgü fabrikalarımız var, arıtma tesislerimiz bitmek üzere ve ürünlerimiz burada boyanacak. Direk mağazaya, e ticaret sitelerine, satış kanallarına gidebilecek seviyededir. Bu nedenle Diyarbakır için ‘Topraktan Podyuma’ diyoruz” dedi.

Bütün firmaların merkezlerinin Diyarbakır’a taşınması için de çabaladıklarını söyleyen Dalkıran, “Türkiye’nin en büyük 500 firması arasında olan firmalarımız var ve bu firmalarımızın merkezi başka yerdedir. Biz bu firmaların merkezlerini Diyarbakır’a getirmelerini istiyoruz. Eğer bu firmalarımızın merkezlerini Diyarbakır'a taşırsa ihracatta çok ciddi bir duruma gelebiliriz” şeklinde konuştu.